Vísir - 12.05.1972, Qupperneq 8

8
Vísir Föstudagur 12. mai 1972.
LISTAHÁTÍD í
REYKJAVÍK
Tekið á móti pöntunum á aðgöngumiðum i sima
26711
alla virka daga kl. 4—7. -Laugardaga kl. 10—14.
Dagskrá hátíðarinnar liggur frammi i
Norræna Húsinu
Málverkauppboð
verður haldið í súlnasal Hótel Sögu,
' mánudaginn 15. mai og hefst kl. 5 s.d.
Málverkin eru til sýnis frá kl. 1—6, föstu-
dag og laugardag, i Sýningarsalnum að
Týsgötu 3.
Listaverkauppboð
Kristjáns Fr. Guðmundssonar
Simi 1 7 6 0 2.
ATVINNA
Iðnverkamenn óskast nú þegar.
Breiðfjörðs blikksmiðja h/f,
Sigtúni 7. Simi 35000.
Mold
Heimkeyrð i lóðir.
Uppl. i sima 86586, aðeins eftir kl. 7.
J. B. PÉTURSSON SF.
ÆGISGÖTU 4 - 7 gg 13125.13126
Geir R. Andersen:
w
Islenzk fiármólaspeki
Getuleysi í stöðvun verð- oc
kauphækkana.
Ekki hefur sú rikisstjórn enn
setzt að völdum á Islandi, siðan
striði lauk, að hún hafi ekki haft á
stefnuskrá sinni m.a. að stöðva
vixlhækkanir verðlags og kaups i
landinu og jafnvel sett þar lög til.
— Ekki hefur þó betur tekizt til en
svo gegnum áratugina, að enn
skiptast á stórfelldar verðhækk-
anir, leyfilegar jafnt sem óleyfi-
legar, verkföll til framdráttar
kauphækkunum og krampadrætt-
ir svokallaðrar „visitölu” i fjöl-
breytilegum myndum og undir
fjölskrúðugustu heitum, svo sem
„framfærsluvisitala”, „kaupvisi-
tala”, „byggingarvisitala”, o.fl.
Nú siðast, 5. mai 1972, eru enn
samþykkt á Alþingi Islendinga
lög um verðstöðvun! — Ekki leik-
ur neinn vafi á þvi, að fólk i land-
inu, einkum þeir, sem enn halda
uppi almennum rekstri þjóðar-
búsins með skilvislegum skatt-
greiðslum i formi beinna og
óbeinna skatta, tekur ekki lengur
hið minnsta mark á þeim frétt-
um, sem berast frá Alþingi um
samþykktir og tillögur varðandi
rekstur þjóðarbúsins, vegna
þeirrar staðreyndar, að i flestum
tilfellum eru framkvæmdir jafn-
an öfugar við það, sem samþykkt
er, eða lög sett um. Réttara er
þetta orðað, að framkvæmdir
verða annaðhvort alls ekki eða
þær ganga i blóra við sam-
þykktina eða lögin, sem sett eru,
sbr. „áratuga-verðstöðvunina”,
sparnað i opinberum rekstri,
fækkun sendiráða, sem bæði
hægri og vinstri stjórnir hafa
komið með tillögu um, ásamt ótal
fleiri málum.
Hver er orsök þess vanmáttar
og aðhaldsleysis, sem speglast i
þvi að fylgja ekki eftir, að
samþykkt lög frá Alþingi séu
haldin?
Ein orsökin er án efa sú, að Al-
þingi tekur alltaf of mörg mál
fyrir hverju sinni og hefur innan
veggja alltof marga, ólika og
sundraða þingmenn, sem eru
fyrst og fremst aö hugsa um
framgang persónulegra smá-
mála, eða fyrir sina sveit og
hérað, en taka ekki fyrir og ein-
beita sér sem heild aö raunveru-
legri lausn stórmála, sem eiga að
sitja i fyrirrúmi. Efnahagsmál
þjóðarinnar, þ.á m. peninga-
kerfið, er eitt af þeim.
Hverjir ráða ferðinni
i efnahagsmálum?
Eru þetta menn, sem hafa
langa og happasæla fjármála-
reynslu og hafa um leið sýnt
merki um framúrskarandi fjár-
málavit á einhverju sviði, annað-
hvort persónulega eða fyrir ein-
hverja stofnun, fyrirtæki eða
jafnvel byggðarlag?
Nei, ekki er þvi svo farið. — Það
er alkunna, að þeir fáu Islend-
ingar, sem skara fram úr að f jár-
málaviti i islenzku þjóölifi og eru
fjáraflamenn á heiðvirðum grund
velli, eru ekki innan raða stjórn-
málamannanna, eða Alþingis
svo neinu nemi, en þeir fáu, sem
þó hafa kvatt sér þar hljóðs með
jákvæðar hugmyndir til handa
aöþrengdu og vannærðu
efnahagskerfi, eru einangraðir i
bókstaflegri merkingu af mis-
vitrum stjórnendum efnahags-
málanna og fremstu liðsmönnum
stjórnmálanna.
Dæmi um þetta má finna i ný-
komnum tillögum á Alþingi frá
einum alþingismanna um breyt-
ingu á peningakerfinu, og sem
hefur verið tekið með þeim hætti
af meirihlutanum, að tillögurnar
eru einangraðar i einni af hinni
landsfrægu „nefndarskipan”.
Ný og ný f jármálaævintýri
'Gagnstætt þvi, sem þeir fáu
fjármálamenn, sem uppi eru á
landinu hverju sinni, eru einangr-
aðir frá þátttöku i framgangi
efnahagsmála, eða ekki á þá
hlýtt, ryðjast fram með stuttu
millibili ýmsir nýliðar og
reynslulausir fjármálaspekúlant-
ar, sem eru studdir af pólitiskum
loddurum og kynna hverja fárán-
legu hugmyndina á fætur annarri,
Geir R. Andersen.
vanalega skýjaborgir, sem eru
taldar „stórhuga” og ganga i
augu og eyru hins almenna borg-
ara, sem er gjörsneyddur öllum
hugmyndum um allt, sem heitir
fjármálavit, að öðru leyti en þvi,
sem snýr að' þeirri list að
„kaupa” allt, sem fæst, svo lengi
sem peningur er til.
Þessar skýjaborgir eru vana-
lega fjárfrekar, og oftast nær
enginn útreikningur lagður til
grundvallar væntanlegum gróða
af fyrirtækinu, en treyst á, að hið
opinbera borgi tapið, sem óhjá-
kvæmilega verður. Dæmi um
fjarstæðukenndar hugmyndir eru
þessar helztar: Skiðabrautar-
ævintýrið i Artúnsbrekku, þar
sem gervisnjór átti að koma til
sem undirstaða, en tækniörðug-
leikar ollu þvi, að ekkert varð af
framkvæmd. — Skiðaskálinn i
Hveradölum, sem nú er staðsett-
ur langt fyrir neðan snjólinu á
vetrum og kemur þar af leiðandi
aldrei fullnægjandi snjór, til þess
að reikna megi með umtalsverðri
aðsókn fólks til vetrarleikja. Til
þessa staðar er þó enn veitt af
opinberu fé, að nauðsynjalausu
og engum til gagns. — Þá er að
minnast á nýjasta dæmið og það
fáránlegasta, sem sé hugarfóstur
Skáksambands Islands um að ota
Islandi fram sem stað fyrir
heimsmeistaraeinvigið i skák.
Þarna hljóta að vera miklir
fjármálamenn á ferð. Þannig
hljóta stjórnvöld að hafa hugsað,
eða a.m.k. þeir, er ýttu undir hug-
myndina og studdu hana.
A þessu stigi málsins skiptir
engu, hvort timasetning einvigis-
ins var um mitt sumar eða siðla
sumars. — Staðreyndin i málinu
var alltaf sú og verður alltaf, að
óyfirstiganlegir erfiðleikar eru á
framkvæmd sliks alþjóðamóts
fyrir fátæka eyþjóð og gróða-
möguleikar hverfandi.
Enda er nú komið svo, að loks-
ins eru fyrirsjáánlegir erfiðleikar
á undirbúningi viðurkenndir af
þeim, sem digurbarkalegast hafa
talað. Um væntanlegan gróða er
sem minnst talað, en nú snúið inn
á þá braut i málflutningi, að gróð-
inn sé aðallega i formi landkynn-
ingar fyrir Islendinga.
Sú röksemd ,er þó minna en
einskis virði, þvi aðrir aðilar en
Skáksamband Islands og jafnvel
hið opinbera munu litinn skerf
leggja að landkynningarmálum
eða hafa gert hingað til, miðað við
aðra aðila, sem eyða þar milljón-
um króna árlega, svo sem is-
lenzku flugfélögin. Mun þvi skák-
einvigið þar litt um bæta.
Ef til vill mun i alvöru verða
leitað til sovézka sendiráðsins um
aðstoð við framkvæmd mótsins,
eins og forseti Skáksambandsins
lét liggja að i sjónvarpsviðtali
fyrir skömmu, t.d. með þvi að
lána rússneskt farþegaskip fyrir
hótel, meðan mótið stendur yfir.
Það væri ekki amalegur gisti-
staður, ef þeir gætu sent eitthvert
lúxusskip svipað og „Balticu”,
sem frægt varð að endemum hér
á árunum fyrir slæman aðbúnað i
flutningum islenzkra farþega i
innkaupaferð og varð tilefni til
margra og kostulegra blaða-
greina eftir heimkomuna.
Svo mörg eru þau dæmin um
gömul og ný fjármálaævintýri,
sem ýmsir „spekúlantar” hafa
bryddað úpp á og komið hinu op-
inbera út i áhættustarfsemi, að
það sem hér er talið er aðeins litið
brotaf þeim, sem nefna mætti, og
skal staðar numið að sinni, en
tekið upp siðar.
Að öllu samanlögðu mun það
ekki vera ofmælt, að tilhneiging
ráðamanna i opinberu stjórnkerfi
hefur tiðum verið sú að taka opn-
um örmum hvers kyns hugmynd-
um, og þá sér i lagi svokölluðum
„fjármálaspekúlasjónum”, sem
koma frá litt þekktum mönnum,
en skella skollaeyrum við hug-
myndum, sem verða mættu til
þess, að raunveruleg fjáröflun
yrði að, eða sem fela i sér beinan
peningasparnað.
Skjótar úrbætur.
Þetta leiðir hugann að þvi,
hvenær búast megi við, að islenzk
efnahagsmál yfirleitt verði tekin
föstum tökum og handahófs-
spekúlasjónir ráði ekki ferðinni i
fjárlögum, i útlánum peninga-
stofnana, i eyðslu opinbers fjár, i
árlegum fullnaðarskilum þeirra
skatta, sem lagðir eru á ár hvert
og fjöldi manna sleppur við að
greiða á gjalddaga, gagnstætt
öðrum, sem standa full skil, um
leið og launagreiðslur fara fram.
Siðastliðna áratugi hefur engin
raunhæf framkvæmd verið i þá
átt, sem miðar að aðhaldi eða
umbyltingu i þessum framan-
töldu atriðum, og situr enn við
það sama, ásamt þeirri aðkall-
andi framkvæmd að breyta pen-
ingakerfinu nú þegar i það form,
að hver eining verði verðmeiri,
þannig að 100 kr. verði að 10 og 10
kr. að einni, o.s.frv. Verði þetta
gert hér, skapast strax ákveðið
móralskt jafnvægi í fjármuna-
myndun hjá fólki, ekki sizt hjá
yngri borgurum landsins á
barnaskólaaldri, sem koma til
með að taka til við stofnun heim-
ilis og f jölskyldu eftir svo sem ára
tug eða svo — og leggja þarmeð
drjúgan skerf af mörkum i dag-
legu veltufé i athafnalifinu. —
Þessi varð niðurstaðan i Frakk-
landi fyrir rúmum áratug , þegar
þessari aðferð var beitt þar, og
sömuleiðis i Finnlandi.
Þar sem áðurnefnd aðferð hef-
ur sannað gildi sitt, einmitt i þeim
málum, sem við Islendingar er-
um veikastir i, þ.e.a.s. fjármuna-
legt tillit og virðing fyrir verð-
mætasköpun og sparnaði, mun
það hafa tvisýnar afleiðingar að
draga ákvörðun um endurskoðun
gjaldmiðilsins á langinn.
Þjóðin mun siðar meta þá menn
að verðleikum, sem sýna þann
manndóm að hafa frumkvæðið
um skjóta ákvörðun i þessum
málum.en vei þeim, sem sporna á
móti og bera ábyrgð á, að þjóðina
dagi uppi sem nátttröll innan um
önnur riki, sem sifellt vex ásmeg-
in i efnahagslegri þróun.
Breiðholtsprestakall
Séra Páll Pálsson umsækjandi Breiðholts-
prestakalls heldur guðsþjónustu i Bú-
staðakirkju, sunnudaginn 14. mai kl. 11
fyrir hádegi.
Safnaðarnefnd.