Vísir - 02.12.1972, Blaðsíða 5

Visir. Laugardagur 2. dcsember 1972
5
KIRKTAN Odr ÞTÓÐOT
Þegar konungurinn kemur
1. sunnudagur i aöventu. Matt. 21.
1—11.
í dag er nýársdagur, fyrsti
sunnudagur i aðventu. Nýtt ár er
hafið, nýtt náðarár i kirkju
Krists. t upphafi þess kemur
Herra hennar til að vitja eignar-
lýðs sins hógvær og af hjarta litil-
látur. Hann kemur til að endur-
nýja söfnuð sinn, gefa honum nýtt
lif og trúarþrek, nýjan lifgandi
kraft, svo að ég og þú knýtist hon-
um svo sterkum böndum trúar og
gæzku, að ekkert fái sl.tið oss úr
hendi Guðs.
Ekki eru þeir samt margir, sem
veita þessum nýársdegi athygli.
Hann liður hljóðlega hjá eins og
svo margir aðrir dagar ársins, án
þess að vekja nokkurn sérstakan
hátiðarblæ i vitund hins almenna
borgara, enda langflestir, sem
hafa meiri mætur á nýársdegi al-
manaksins, sem lika er þá fagnað
á annan hátt og meir i stil við tið-
arandann og rikjandi siðvenjur
liðandi stundar.
En þessi dagur kemur án ytri
viðhafnar. Þess vegna er það fáir,
sem gefa honum tilhlýðilegan
gaum. beir vita jafnvel ekki, að i
dag byrjar nýtt náðarár Drottins,
að sjálfur konungur lifsins
stendur við dyrnar, knýr á og
biðst inngöngu. Biður þess að
mega koma til þin og umbreyta
hugarfari þinu, umskapa það og
beina þvi til Guðs, svo að lifs-
stefna þin mótist um aldur og ævi
af orði hans og vilja og þroski þar
með anda þinn til uppskeru þeirr-
ar eilifðar, sem biður þin.
„Sjá konungur þinn kemur til
þin”, segir i guðspjalli dagsins.
Mannfjöldinn, fullur vona og
eftirvæntingar, söng og fagnaði,
er hann bauð spámanninn mikla
velkominn með hinni gamal-
kunnu og hljómmiklu kveðju, sem
ibúar Jerúsalem voru vanir að
fagna pilagrimunum með, er þeir
komu til helgihaldsins i musteri
Drottins á stórhátiðum. „Bless-
aöur sé sá, er kemur i nafni
Drottins: Hósianna i hæstum
hæðum”.
Þannig ber oss einnig i dag að
fagna Drottni vorum og frelsara á
þessu nýbyrjaða ári, er hann
kemur að vitja vor.
bað, sem hann vill oss nú, er
það sama og hann vildi oss fyrir
ári, er hann þá kom i upphafi árs
sins, 'þvi að hann er upphafið og
endirinn, hinn sami i gær og i dag
og um aldir alda.
En i dag vill hann kalla oss til
sins eilifa rikis eins og hann hefur
verið að gera allt hið umliðna ár,
hvort sem vér höfum heyrt kall
hans eða ekki.
Sjálfsagt hefur þú veitt þvi at
hygli, að þau timabil koma i lif-
inu, að vér erum án Krists, skeyt-
um þá ekki um vilja hans og lok-
um fyrir honum dyrum hjartans.
Samt hættir hann ekki að koma
til vor. Hann þekkir bæði stund og
stað, þegar bezt héntar að hann
komi. Þá kemur hann til hvers og
eins, fullur náðar og sannleika og
gefur oss nýjan þrótt og trúar-
styrk, sem vér vitum, að ekki er
frá oss stjálfum, heldur frá hon-
um, sem i oss veikum er máttug-
ur.
Slik er reynsla allra, sem hafa
veitt Drottni viðtöku, þegar hann
kom og knúði á dyr hjartans og
baðst þar inngöngu.
Sérhverjum er lika sú stund ljúf
og kær i minni, er hann lauk upp
hugskoti sinu fyrir hinum kom-
andi konungi, breiddi klæði sin á
veginn fyrir hann og sagði.
„Blessaður sé sá er kemur i nafni
Drottins. Hósianna i hæstum hæð-
um”.
— 0 —
Aðventan stefnir að jólum.
Þennan tima eigum vér að nota til
að búa oss á andlegan eða trúar-
legan hátt undir fæðingu frelsar-
ans, komu Jesú Krists i þennan
heim. Sá undirbúningur felst
meðal annars i þvi, að hverfa hug
sinum til Guðs og trúa. Viður-
kenna þær misgjörðir, sem vér
höfum framið gegn heilögum
vilja hans, bæði i orði, hugsun og
verki. Biðja hann að hreinsa burt
gruggið úr sálinni, svo að hún
verði hrein, björt og skinandi og
hjartað kærleiksrikt og hlýtt.
Á táknmáli kirkjunnar merkir
fjólublátt iðrun og yfirbót. Þess
vegna er sá litur notaður þetta
timabil þar sem þvi verður við
komið, til að minna oss á, á nú sé
timi til kominn að taka til i
skúmaskjotum hugans, hreinsa
þaðan burt allt gróm og skarn,
svo að allt sé til reiðu, þegar
Kristur kemur.
Sá timi, sem nú fer i hönd, er
lika ósvikið notaður til að sópa,
þvo og prýða, en bara allt annað
en sálarlifið. Ar frá ári hefur
þessi ytri undirbúningur aukizt og
margfaldazt og hlaðið utan á sig
alls konar aukaatriðum, svo að nú
er hann orðinn svo umfangsmik-
ill, að annað kemst naumast að.
Annrikið er þvi sjaldan meira en
rétt fyrir jólin, þegar allt er kom-
ið i eindaga. En innilyrir gerjast
ergelsi og þreyta upp i leiða og
önugt skap. Arangurinn af öllu
umstandinu verður svo hjá mörg-
um litið meira en glitrandi gervi-
jól.
Það er vissulega ekki nóg að
hreinsa og prýða það, sem út
snýr, þegar inniíyrir er friðiaus
andi, sem ekki er i sátt við skap-
ara sinn og Drottinn. Slikt er eins
og kölkuð gröf. Þangað inn nær
aldrei helgur ilmblær jólanna,
hversu mikið sem glysið og
skrautið verður, ef andi Krists
fær ekki að hreinsa þar til.
Notum þvi vel þann tima, sem
framundan er, og búum oss undir
að veita honum viðtöku og bjóða
hann velkominn, er hann stendur
við dyrnar og knýr á.
„Er liða tók að jólum, töluðu
menn mun betur um náungann en
endranær. Þessi siður tiðkaðist,
þegar ég var að alast upp og ég
kunni vel við hann”, sagði kunnur
maður eitt sinn i útvarpsviðtali.
„Já ég kunni vel við þennan sið og
eins það, að menn gerðu sér far
um að gæta tungu sinnar og blót-
uðu minna, þegar jólin nálguðust.
Þannig lá það i loftinu og fannst
á fasi manna, að þau voru i nánd.
i vitund okkar barnanna fylgdi
þvi jólaundirbúningnum sérstak-
ur helgiblær, er jók á eftirvænt-
inguna og gerði það að verkum,
að hátiðleikinn varð enn meiri,
þegar sjálf hátiðin gekk i garð”,
sagði hann að lokum.
Þessar bernskuminningar gefa
örlitið hugboð um, hver áhrif jól-
anna geta verið og eiga að vera.
Helg lotning fyrir barninu i jöt-
unni, sem þá fæddist, göfgar
sálarlifið og fyllir hugann djúpri
gleði og löngun til að láta gott af
sér leiða. Bættar umgengnisvenj-
ur i einu og öðru, sem betur má
fara og hlýlegt viðmót skapa góð-
an heimilisanda og hafa heilla-
vænleg áhrif á umhverfið. Þegar
allir leggjast þannig á eitt og
reyna að skapa sér og sinum heil-
ög jól, þá fer vart hjá þvi, að helg-
ur andblær þeirra nái föstum tök-
um á hugum manna og veiti þeim
sanna og raunverulega friðarhá-
tið, hvers áhrif þeir varðveita i
hjarta sér ævinlega.
Aðventa þýðir koma. Boðskap-
ur hennar er boðskapur alls
kirkjuársins. 1 upphafi árs sins
áréttar kirkjan það sem er kvikan
i tilbeiðslu hennar, boðun og lifi.
Jesiis Kristur kemur.Hann er si-
l'ellt hinn komandi. Hvenær sem
hringt er til helgra tiða, er boðuð
koma konungsins. Og hvort sem
það eru fleiri eða færri, sem gæta
þess, að klukkurnar boða komu
hins hæsta, þá er vist að hann
kemur, hans trúfesti bregzt ekki.
Hann kemur til vor i orði sinu
og náðarmeðuium, þessum yfir-
lætislausa búningi, sem hann
hefur valið sér og veitir þeim ei-
lifa auðlegð, sem við honum vilja
taka. Ifann berst ekki mikið á, er
hann kemur til min og þin, frem-
ur en forðum, er hann fremur að
vitja lýðs sins, kirkju sinnar, sem
þú og ég heyrum til.
1 hennar meðvitund hefur allur
timi það innra borð, að konungur
dýrðarinnar er að koma. Þvi ját-
ar hún i orðastað alls mannkyns.
„Blessaður sé sá, sem kemur i
nafni Drottins! „Hósianna i hæst-
um hæðum”.
Þetta er svar þeirra, sem eygja
tign hans og lifa upp eftirvænt-
ingu þeirra, sem fyrirheiti
íengu. Og þetta á og hlýtur einnig
að vera vort svar gefið af heilum
hug og fullri vissu þess, að hans
er sigurinn um aldir alda.
Á morgun er nýársdagur
kirkjunnar — fyrsti sunnudagur
i aðventu. Hugvekja kirkjusið-
unnar er helguð lionum. Hún er
skrifuð af sóknarprestinum á
Hofsósi, sr. Sigurpáli Óskars-
syni.
Sr. Sigurpáll er Þingeyingur
að ætt, fæddur á Klömbrum i
Aðaldag 1931. Hann varð
stúdent á Akureyri 1955, en lauk
guðfræðiprófi ’61. Sama ár gekk
hann i þjónustu kirkjunnar og
vigðist 8. okt. til Bildudals þar
sem hann gegndi embætti i 5 ár.
Siðan 1966 hefur hann verið
prestur á Hofsósi.
Kona sr. Sigurpáls er Guðrún
Vilhjálmsdóttir útgerðarmanns
og skrifstofustjóra á Siglufirði,
Hjartarsonar.
Happdrœttið, kirkjan og kven-
félagið Hvöt ó Skógarströnd
i siðasta hefti Húsfreyjunnar
er birt ágrip af sögu kvenfélags-
ins Hvatar á Árskógsströnd við
Eyjafjörð. í þessari sögu er svo-
felldur kafli, sem Kirkjusiðunni
finnst ástæða til að birta:
Eftirtaldir munir hafa verið
gefnir Stærra-Árskógskrkju:
Skirnarfontur, 10 fermingar-
kyrtlar, altarisklæði unnið af
Sigrúnu Jónsdóttur litið jólatré
ásamt skrauti og ljósaseriu,
teppi á kirkjugólf, einnig géfnir
peningar i orgelkaupasjóð.
Ennfremur tvær útskornar súl-
ur, sem Kristján Vigíússon
gerði og tveir vandaðir kerta-
stjakar, gefið til minningar um
látnar félagskonur.
Árið 1954 keypti félagið tvo
miða i happdrætti S.I.B.S. og
hefur haft þá siðan. Sama ár
fékk félagið fyrsta vinninginn
150 kr. og fleiri smáa vinninga
siðar. 1955 var heitið á Stærra-
Árskógskirkju, ef vel gengi með
miðana. 1964 fóru fram endur-
bætur á kirkjunni, ákváðu þá
kvenfélagskonur að gefa teppi á
kirkjugólfið og bjuggust við að
þurfa að verja til þess mestu af
félagssjóði sinum. — Stuttu sið-
ar vann félagið hundrað þúsund
kr. i happdrættinu. Vinningnum
var ráðstafað þannig, að keypt
voru teppi á kirkjugólfiö fyrir 35
þús. kr. og ákveðið að kaupa
muni fyrir 15 þús. kr. og gefa
kirkjunni til minningar um látn-
ar félagskonur. Voru kirkjunni
svo lánaðar 50 þús. kr. til fimm
ára.
Stcerra-Árskógskirkja
FRÆKORN
Morgunvers.
Yfir byggð og ból
breiðist drottins sól.
Færist lif og fjör að
hverju hjarta.
Geisli á gluggann þinn
gægist, vinur minn,
hann er drottins dýrðarljósið
bjarta.
Kirkjuleg örnefni í
Vestmannaeyjum.
Prestasteinn heitir ennþá
klettur einn litill miðsvegar milli
Ofanleitis og Kirkjubæjar. Sagt
er að eyjaprestar hafi fyrrum,
áður en Landakirkja var byggð
þar, „converserað og drukkið
saman, þá hver fylgdi öðrum frá
sinu heimili, en hvor embættaði á
annars kirkju og eommunicer-
uðu”. Við Hvild á veginum frá Of-
anleiti til kirkju hvildi Ofanleitis-
prestur sig. Drengjavarða var
skammt fyrir ofan Hvild; hlóðu
hana og héldu við fermingarbörn,
er gengu til prestsins að Ofanleiti.
í skúta við kirkjuvörðu skammt
fyrir ofan kirkju lét Ofanleitis-
prestur gönguskó og utanhafnar-
plögg sin áður en hann fór i
kirkju.
(Saga Vestmannaeyja.)
Trúarlif á 12. öld.
Um kirknaskrá Páls biskups
farast próf. Ólafi Lárussyni þann-
ig orð:
En einkum fræðir hún (skráin)
oss um trúarlif forfeðra vorra i
hinni fyrstu kristni. Hún svnir það
berlega, hversu ótrúlega mjklum
þroska kirkjan hafði náð á tveim
fyrstu öldunum eftir að kristm
var lögtekin. Reyndar benda ým-
is önnur gögn til hins sama. Þessi
mikli vöxtur kirkjunnar, það, að
menn lögðu svo mikiö fram fyrir
trú sina, að i Skálholtsbiskups-
dæmi voru prestsskyldar kirkj-
urnar orðnar 270 um 1200 og
prestarnir um 290 að tölu, verður
ekki skýrt nema með einum
hætti, með þvi aö kristindómur-
inn hafi fljótt náð sterkum tökum
á miklum hluta landslýðsins, að
hér hafi verið mjög sterkt trúarlif
á 12. öldinni, einlægara og sterk-
ara en það liklega nokkurn tima
hefur verið fyrr eða siðar.
Biblían og byssan.
Prófessor Ole Hallesby var
handtekinn af nazistum á her
námsárunum. Skömmu eftir
handtökuna var hann leiddur til
yfirheyrzlu fram fyrir hátt settan
foringja, sem ekki var sem blið-
astur á manninn. Þegar Hallesby
kom inn spennti foringinn úpp
gikkinn á skammbyssu sinni og
lagði hana við hlið sér á borðið.
Þá dró Hallesby litið Nýja
Testamenti úr vasa sinum og setti
það á borðiö fyrir framan sig:
„Hvað á þetta að þýða”? öskr-
aði foringinn og var hinn æfasti.
„Ja, þér takið fram yðar vopn
og ég mitt” svaraði Hallesby.
Elli mér - æska þér
Niu ára gamall var sagnaritar-
inn sira Jón Halldórsson með föð-
ur sinum á Þingvöllum, er
Brynjólfur kvaddi presta sina i
siðasta sinni, en 9 eða 10 ungling-
ar, eflaust flestir prestasynir,
biðu fyrir norðan kirkjuna. Um
það segir sira Jón: Meistari
Brynjólfur kom einmana til vor
nokkuð glaður, en oss óvörum.
Spurði hinn fyrsta, sem honum
heilsaði, að ætt og nafni og for-
feðrum hans, þar til sá gat ei
lengur svarað; skipaði að horfa
beint upp á sig á meðan: svo
hvern eftir annan með sama hætti
ogmig yngstan seinast Sagði sitt
við hvern að skilnaði. Klappaði
hann á koll mér og sagði: „Veldur
elli mér, en æska þér: þú of ung-
ur, ég orðinn of gamall, að þú haf-
ir nokkuð gott af mér. Gekk siðan
að tjaldi sinu.
Þessi eina.
Áöur en sr. Pétur á Viðivöllum
vigðist til prestsskapar bjó hann á
Sjávarborg i Skagafirði með fyrri
konu sinni, Elinu Grimólfsdóttur.
Þau áttu ekki börn. Hún andaðist
1804. Þá bjó i Áshildarholti hjá
Sjávarborg, Brynjólfur smiður,
Halldórssonar biskups. Þau hjón
voru fátæk. Börn þeirra, Þóra og
Halldór, voru þá frumvaxta. Bar
svo stundum til, að þau komu til
Borgar og kvað Pétur þetta eitt
sinn er hann sá Þóru:
Auðs ein neina ásýnd ber
andlits hreina snótin.
Þessi eina mundi mér
mæðu reynast bótin.
Þóra varð siðari kona sr. Pét-
urs. Synir þeirra voru Brynjólfur
skrifstofustjóri, Jón háyfirdóm-
ari og Pétur biskup.