Vísir - 13.11.1973, Blaðsíða 6

[
6
Vlsir. Þriðjudagur 13. nóvember 1973.
VÍSIR
fAgefandi:-Heykjapr«nt hí.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ajiglýsingastjóri: Sktili G. Jóhannesson ,
Auglýsingar: Hverfisgötu 32. Simar 11660 86611
Afgreiðsia: Hverfisgötu 32. Simi 86611,
Ritstjórn: Sföumúla 14. Simi 86611 (7,lfnur)
Áskriftargjald kr. 36« á mánuöi innanlands
i lausasölu kr. 22:00 eintakib.
Blaðaprent hf.
Gabb á gabb ofan
Alþingi mun i dag fallast með miklum meiri-
hluta á landhelgissamninginn við Breta. Liklega
hefði þessi meirihluti orðið minni, ef sannleikur-
inn um innihald samningsins hefði komið i ljós
strax eftir komu ólafs Jóhannessonar forsætis-
ráðherra frá fundi hans með Heath forsætisráð-
herra i London.
Þá var gefið i skyn, að samningurinn væri alls
ekki eins slæmur og hann siðan reyndist vera. Og
þar sem flestir stjórnmálamenn okkar eru miklir
friðarins menn, voru þeir fegnir, að samkomulag
skyldi takast. Siðan treystust þeir ekki til að taka
aftur samþykki sitt, þegar sannleikurinn kom
smám saman i ljós.
Þegar ólafur kom heim, sagði hann, að íslend-
ingar hefðu sjálfdæmi um, hvenær hvert
veiðihólf væri lokað, að þvi tilskildu, að einungis
eitt hólf væri lokað i einu. IJtvegsmenn lögðu þá
fram tillögu um þessa lokun, sem var okkur i hag,
en Bretum i óhag.
Þegar samningurinn var svo birtur, kom i ljós,
að það voru ekki tslendingar, heldur Bretar, sem
höfðu haft sjálfdæmi um þetta mál. Lokunar-
timinn var nokkurn veginn alveg eftir óskum
Breta. Hólfaskiptingin er sem sagt ekkert annað
en blekking, sem dregur ekki hið minnsta úr afla-
möguleikum Breta.
Landhelgisgæzlan hefur undanfarin ár talið er-
lenda togara á íslandsmiðum. Guðlaugur Gisla
son alþingismaður hefur kannað skýrslurnar um
talninguna og komizt að raun um, að til þessa
hafa brezkir togarar yfirleitt ekki verið i
hólfunum á þeim árstima, sem þau eiga að vera
lokuð.
Einnig má benda á, að sérfræðingar okkar hafa
reiknað út, að hólfaskiptingin og hin sérstöku
friðunarsvæði valdi samanlagt ekki nema 3%
aflaminnkun Breta. Og liklegt má telja, að
friðunarsvæðin eigi obbann af þessum 3%.
Þegar ólafur kom heim, spurðist út, að samið
hefði verið um 130.000 tonna hámarksafla Breta
hér við land. Þegar samningurinn var svo birtur,
kom i ljós, að ekkert slikt hámark var i honum.
Þess var einungis getið i inngangi, að miðað væri
við eða áætlað, að afli Breta yrði um það bil
130.000 tonn á ári. Slikt orðalag leyfir að minnsta
kosti 10% frávik i báðar áttir. Það þýðir, að
Bretar geta fiskað 145.000 tonn á ári án þess að
brjóta samninginn.
Hólfaskiptingin er marklaus og aflamagns-
klausan marklitil eins og hér hefur komið fram.
Þar við bætist, að takmörkun f jölda hinna brezku
skipa er sumpart fremur fræðileg en raunveru-
leg. Ef þau skip, sem leyfi hafa til veiða á
íslandsmiðum, einbeita sér að þeim veiðum geta
hæglega verið hér um 65 skip i senn. En i reynd
hafa þessi brezku skip ekki verið nema 40-50 i
senn hér við land. Bretar geta þvi, ef þeir vilja,
aukið sókn sina á íslandsmið i fullu samræmi við
ákvæði samningsins.
Áður var vitað, að i samningnum fælist engin
viðurkenning Breta á 50 milunum að loknum
tveggja ára samningstimanum. Ennfremur, að
íslendingar hefðu aðeins hálfa lögsögu á hinu
umdeilda svæði. Það er þvi engin furða, þótt
margir þingmenn hafi i gær stutt samninginn
með hangandi hendi.
Samningurinn er þannig til orðinn, að Heath
gabbaði Ólaf og Ólafur gabbaði siðan þjóðina.
—JK
Bretar sýnast verða
að horfa fram á langan
og kaldan vetur að þessu
sinni, þar sem leiðtogar
hinna 260.000 kolanáma-
manna landsins ráku
um helgina smiðshöggið
á ráðagerðir um bann
við allri yfirvinnu.
Bannið tók gildi i gær.
Á fáeinum vikum gæti
það — eftir þvi sem
hefur verið áætlað —
minnkað kolafram-
leiðslu landsins um
helming. Eru fjölmiðlar
þegar farnir að spá þvi,
að stjórnin verði til-
neydd til að gripa til ör-
þrifaráða, eins og beita
hernum, til þess að
tryggja nægilegar orku-
birgðir fyrir veturinn.
Bretland er þegar farið að finna
fyrir oliuskortinum, sem fylgt
hefur i kjölfar striðs Araba og
Israelsmanna. Oliufélögin, sem
geta ekki annað eftirspurn, hafa
hvatt til þess að gripið yrði til
skömmtunar. Ofan á þetta bætist
svo hætta á straumrofi i
skæruhernaði rafverkfræðinga,
sem stjórna rafstöðvum og hafa
hótað iðnaðinum að loka fyrir raf-
magnið.
Þvi búa menn sig undir, aö
deilan við kolanámamennina geti
orðið mögnuð, og búast þeir við,
að hún nái hámarki um jólin. Þar
sem skórinn kreppir helzt að i
þessu yfirvinnubanni náma-
manna, er þar sem gert er ráð
fyrir, að bannið nái lika yfir við-
haldsstörf um helgar. Ef ekki má
sinna dælum og öðrum nauðsyn-
legum verkum um helgar, leiðir
af þessu, að þriðjungur hinna 900
kolanáma landsins verður óstarf-
hæfur vegna flóða.
Einn framámanna i samtökum
námakallanna spáir þvi ,,að
bannið komi til með að hafa við-
tæk og mjög alvarleg áhrif á
framleiðsluna. Ef það verður enn
I gildi, þegar kemur að jólum, þá
verða allar birgðir af kolum hér i
landinu uppurnar”.
Kröfur námamannanna snúast
aðallega um launahækkanir. Þeir
krefjast 8-10 sterlingspunda
hækkunar á vikukaupið (eftir
launaflokkum), en Kolaráðið,
sem er rikisstofnun, hefur boðið
þeim frá 2,30 punda hækkun til
9,80 pund.
Kolaráðið segir, að það sé al-
gert hámark, sem unnt sé
að bjóða undir núgildandi launa-
frystingarlögum, sem komin eru
á þriðja stig i framkvæmd. Ráðið
segir, að tilboð sitt, sem tákni 44
milljón punda útgjöld, geri ráð
fyrir, að notuð verði hver smuga
og lagakrókur i launafrystingar-
lögunum til þess að hækka þannig
laun námamanna að meðaltali
um 16%, meðan stefna stjórnar-
innar geri ráð fyrir aðeins 7%.
Leiðtogi námamanna, Joe
Gormley, heldur þvi fast fram, að
„námagröftur sé sérstök iðn, sem
Meðan þessu hefur undið fram,
hafa talsmenn stjórnarinnar
þverneitað þvi, að uppi séu
nokkrar ráðagerðir um að
skammta bensin eftir þessa viku.
Menn eru þó farnir að merkja
oliuskortinn, og búizt er við þvi,
aö oliufélögin hækki verðið á oli-
unni núna þegar i þessari viku.
Landsvirkjun þeirra á Bret-
landseyjum hefur ekki treyst sér
til þess að segja fyrir um af-
leiðingar af útivinnubanni raf-
verkfræðinga sinna. En hún telur
þó, að það geti orðið viðtækt og
tilfinnanlegt iðnaðinum.
Verkfræðingarnir, likt og náma-
mennirnir, hafa krafizt hærri
launa og neita að vinna yfir-
vinnu eða anza neyðarútköllum.
taka verði sérstakt tillit til”.
Hann segir, að kröfurnar hafi að
yfirlögðu ráði verið miðaðar við
að veita námamönnum betri kjör
en verkafólki i öðrum iðngrein-
um.
Gormley segir, að þetta sjónar-
mið hljóti að réttlætast af starfs-
mati, sem rikisstjórnin sjálf
gekkst fyrir, en sfðan það var
gert, hafa námamenn lent á eftir i
kjarabaráttunni. Þetta starfsmat
var gert til þess að sætta á sinum
tima deilur námamanna og kola-
ráðsins, sem staðið höfðu i sjö
vikur. — 1 sögu kjarabaráttu
Bretlandseyja ber mjög á stéttar-
samtökum námamanna, sem
hafa farið i broddi fylkingar og
beitt verkfallsvopninu óspart.
Stjórnin hefur á hinn bóginn
gefiö i skyn, að hún trúi þvi ekki,
að meirihluti námamanna sé
reiðubúinn til stórátaka að þessu
sinni.