Vísir - 11.03.1974, Blaðsíða 6

6
Visir. Mánudagur 11. marz 1974.
VÍSIR
trtgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason
Fréttastj. erl. frétta: . Björn Bjarnason
,.•/ Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 32. Simar 11660 86611
Afgreiösla: Hverfisgötu 32. Simi 86611
Ritstjórn: Síðumúla 14. Simi 86611. 7 linur
í lausasölu kr. 25 eintakið.
Blaðaprent hf.
Vantraust á orkuráðherra
Sveitarstjórnarmenn úti um allt land eru ákaf-
lega óánægðir með stefnu rikisstjórnarinnar i
orkumálum. Þetta kom skýrt fram á miðsvetrar-
fundi Sambands islenzkra rafveitna, sem haldinn
var i fyrri viku.
Ræðumenn á fundinum töldu miklu ódýrara,
fljótara og öruggara að ráðast fyrst i hagkvæmar
smávirkjanir heima i héraði en að samtengja
Landsvirkjunarsvæðið við önnur orkuveitusvæði.
Dæmigerð fyrir þessi sjónarmið voru ummæli
Bjarna Einarssonar bæjarstjóra á Akureyri i
erindi, sem flutt var á ráðstefnunni.
Hann sagðist ekki vera sammála Magnúsi
Kjartanssyni orkuráðherra, að samtenging orku-
veitusvæða væri forsenda þess, að bætt verði úr
orkuskorti um land allt.
Siðan sagði Bjarni: „Flestir
landshlutar búa yfir orkulind-
um, sem auðveldara og ódýr-
ara er að nýta en að flytja
orku til þeirra um langan veg
eftir háspennulinum um
byggðir eða óbyggðir.”
Ennfreaiur: „Ýmsar virkj-
____anir á Norðurlandi, sem rann-
smávírkjanir eru ódýr- sakaðar hafa verið, geta
ari og öruggari en íinan framleitt mun ódýrari orku en
og koma fyrr að gagni SigöldUVÍrkjun, þÓtt SmæiTÍ
séu, og með mun meira öryggi en unnt er að
tryggja með flutningi orku frá Sigöldu norður.
Hins vegar er samtenging orkuveitusvæða sjálf-
sögð, þegar hún er timabær.”
Bjarni rekur efasemdir um, að Landsvirkjun
geti i náinni framtið ábyrgzt orkusölu norður að
vetrarlagi. Hann bendir á, að háspennulinur séu
veikar fyrir stórviðrum og krefjist mikils
varaafls.
Einnig segir Bjarni, að flutningsgeta byggða-
linunnar sé svo litil, að hún nægi ekki einu sinni
fyrir húsahitun á Akureyri. Samt sé hún óhemju
lega dýr, 750 milljónir króna. Þannig vakni sú
spurning, hvort hið rándýra oliuafl verði ekki
ódýrara en linurafmagnið.
Bjarni kvartar yfir þvi, að stjórnvöld skuli hafa
stöðvað framkvæmdir og undirbúning hag-
kvæmra virkjana á Norðurlandi, svo sem i Laxá
og Svartá. Hann telur rikið verða að borga
kostnaðinn af þeim mistökum að taka samteng-
inguna fram yfir virkjanir á slikum stöðum.
Hann bendir einnig á, að hin takmörkuðu not,
sem verði af linunni frá Landsvirkjun, verði að-
eins i þrjú ár, þvi að árið 1978 taki Kröfluvirkjun
væntanlega til starfa og geri linuna að sunnan
óþarfa um nokkurt árabil.
Ekki verður annað séð en að ummæli Bjarna og
ýmissa annarra fundarmanna feli i sér alvarlegt
vantraust á orkuráðherra og kröfu til rikisstjórn-
arinnar um, að hún snúi nú þegar frá stefnu hans,
þótt framkvæmdir séu hafnar og búið að leggja
linu frá Eyjafirði til Skagafjarðar. í stað þess
beri á flýta framkvæmdum við litlar en hag-
kvæmar virkjanir heima i héruðum. Það yrði
ódýrara, öruggara og fljótara.
— JK
1
Alþjóðasamtök stúdenta, IUS
Arabar
sœkja
þar til
meiri
óhrifa
Alexander Shelepin, skjól-
stæðingur Krúsjeffs og yfir-
maður rússnesku leynilög-
reglunnar, KGB, 1958-61.
Shelepin var á sinum tima
aðalritari æskulýðsfylkingar
sovézka kommúnistaflokks-
ins Komsomol. Ilann var for-
ingi sovézku sendinefndar-
innar á 2. þingi IUS. Arftaki
Shelepins i KGB var Vladi-
mir Semitchastny, sem einn-
ig kom þangað úr Komsomol
Qg tók þátt i starfi 1US.
International Union of
Students, IUS, er nafn á
alþjóðasamtökum stú-
denta, sem hafa höfuð-
bækistöðvar i Prag i
Tékkóslóvakiu. Samtök-
in sendu á dögunum 6
manna hóp til Stúdenta-
ráðs Háskóla íslands, i
honum voru 4 Arabar,
túlkur þeirra og vara-
formaður IUS. Vinstri
menn i stúdentaráði
hafa i undirbúningi, að
ráðið gerist a.m.k.
aukaaðili að IUS.
Alþjóðasamtök þessi voru
stofnuð i Prag 1946. Frumkvæðiö
kom frá vestrænum stúdenta-
samtökum, en fljótlega náðu stú-
dentar frá Austur-Evrópu yfir-
ráðum i IUS og hafa haldið þeim
siðan. Stúdentaráð Háskóla Is-
lands hafði fyrr á árum nokkur
samskipti við samtökin en hætti
þeim ekki sizt vegna afstöðuleys-
is þeirra til uppreisnarinnar i
Ungverjalandi 1956.
Ef lýsa ætti pólitiskri stefnu
IU0i stuttu máli, er það bezt gert
með þvi að segja, að það sé ein-
kenni hennar, að hún er aldrei
andstæð stefnu Sovétrikjanna. I
ályktunum þinga samtakanna, en
þau eru alls orðin 10 og það 11.
verður haldið i ár, hefur aldrei
komið fram gagnrýni á stefnu
nokkurs kommúnistisks lands.
Á þingunum hafa þó verið gerð-
ar tilraunir til að fá samþykktar
ályktanir, þar sem mótmælt er
t.d. einstökum þáttum i stefnu
Sovétstjórnarinnar. Siðasta til-
raunin, sem eitthvað kvað að, var
gerð á 9. þinginu i Ulan Batur i
Mongóliu 1967. Þá fluttu fulltrúar
franskra stúdenta og útlægra
iranskra stúdenta tillögu, þar
sem mjög var ráðizt að keisara-
stjórninni i íran og Sovétrikin
gagnrýnd fyrir aö selja keisaran-
um vopn. Sovézka sendinefndin
reis upp til andmæla og sagði, að
það væri mikill munur á sovézkri
og bandariskri vopnasölu. Sú
fyrrnefnda væri i þágu fólksins en
hin siðarnefnda þjónaði aðeins
hagsmunum kúgaranna. Sovét-
menn kröfðust þess, að öll gagn-
rýni á þá yrði þurrkuð út úr
ályktuninni. Þegar yfirgnæfandi
meirihluti þingsheims samþykkti
það, drógu flutningsmenn tiilög-
unnar hana til baka.
Umsjón:
Björn Bjarnason
Uppreisnin i Ungverjalandi
varð ráðamönnum IUS mjög
þung i skauti. Erfiðleikar þeirra
urðu ekki minni við innrás Var-
sjárbandalagsins inn i
Tékkóslóvakiu 1968. Strax og
frétt.ir bárust af innrásinni voru
send skeyti til höfuðtöðva IUS i
Prag og samtökin hvött til að
mótmæla. Skrifstofan aðhaföist
hins vegar ekkert þessa örlaga-
riku ágúst-daga.
Þegar meira en mánuður var
liðinn frá innrásinni barst
aðildarfélögum IUS og öðrum,
sem sýnt höfðu málinu áhuga,
bréf frá aðalskrifstofunni. Þar
var sagt, að samtökin hefðu ekki
getað tekið afstöðu til málsins,
þar eð fulltrúar i stjórnarráði
þeirra hefðu ekki haft til þess um-
boð. 1 bréfinu sagði einnig, að nú
hefði það gerzt, að stúdentasam-
tök Tékkóslóvakiu hefðu aftur-
kallað kröfu sina um mótmæli af
hálfu IUS og beðið samtökin að
hætta öllum umræðum um inn-
rásina. Létu samtökin þar með
lokið afskiptum sinum af málinu,
að öðru leyti en þvi, að nokkrum
mánuðum siðar var forseta
þeirra vikið þegjandi og .hljóða-
laust úr embætti. Forsetinn er
yfirleitt tilnefndur af Tékkó-
slóvökum, og sá brottrekni hafði
unnið sér það til óhelgi að setja
fram kröfuna um mótmæli gegn
innrásinni.
Einn hópur hefur orðið æ öfl-
ugri innan IUS á undanförnum
árum, og hann er ekki alltaf á
sovézku linunni. Þetta eru ara-
bisku stúdentasamtökin. Þar eru
háværastir fulltrúar GUPS sem
er skammstöfun fyrir samtök
palenstinskra stúdenta. Þeir
lentu i andstöðu við stjórnarráð
'IUS 1970, þegar Sovétrikin studdu
tillögur William Rogers, þáv.
utanrikisráðherra Bandarikj-
anna, um friðargerð á átaka-
svæðunum fyrir botni Miðjarðar-
,hafs. Þótti GUPS alþjóðasamtök-
in ekki nægilega einörð i stuðningi
sinum við palenstinska skæru-
liða.
Þessi ágreiningur kom opinber-
lega fram á 10. þingi IUS, sem
haldið var i Bratislava i Tékkó-
slóvakiu 1971. A þinginu urðu
deilur um stuðning við „vopnaða
baráttu palenstinskrar alþýðu”.
Þeim lauk á þann veg, að sam-
þykkt var ályktun um ástandið
fyrir botni Miðjarðarhafs, sem
var harðorðari en Sovétmenn
vildu. Var það i fyrsta sinn, sem
þeir urðu að viðurkenna ósigur
sinn á slikri samkomu.
Aðildarsambönd International
Union of Students eru nú 88. Af
norrænu stúdentasamtökunum
eru aðeins Finnar i formlegu
sambandi við IUS sem aukaaðili,
en hins vegar munu Danir og
Norðmenn ihuga, hvort þeir eigi
ekki einnig að sækja um auka-
aðild. Umræður um aðild hafa
farið fram innan Stúdentaráðs
Háskóla Islands. SINE mun hafa
ákveðið að sækja um aðild að
IUS.
Engin önnur alþjóðleg stú-
dentasamtök eru starfandi. Stú-
dentaráð H.l. var áður fyrr aðili
að International Student Confer-
ence, ISC, sem hafði höfuðbæki-
stöðvar i Leiden i Hollandi. Þessi
samtök hættu störfum 1967-1968,
þegar Bandarikjamenn skýrðu
frá þvi, að leyniþjónusta þeirra
hefði látið fé renna i sjóði, sem
styrktu starfsemi ISC. Fjármál
IUS munu aldrei hafa verið tekin
til svo gaumgæfilegrar athugun-
ar, að ljóst sé hvaðan þau hafa fé
sitt.