Tíminn - 03.03.1966, Blaðsíða 8

FIMMTUDAGUR 3 marz 1966
8
TÍMINN
MINNING
Jóhannes Líndal Jónasson
ATHUGASEMD
MinnLngarstef um Jóhannes Lín
dal Jónasson kennara, frá fjar-
staddri aldurhniginni systur
hans, Margréti S. Jónasdóttur.
Ég minnist þín frá löngu liðn-
um dögum,
f Ijóma birtast atvik stór og
smá.
Mér finnst ég íheyra óm af
bernskubrögum
og bjartan hlátur þinn ég
skynja má.
Ég sé þig vaxa, verða ættarsómi,
þvi var þér ungum spáð á heilla
stund.
Ég sé þig Mta dauðans þunga
dómi.
Nú drottins náð þér veiti sætan
bMnd.
Eg kveð þig, bróðir, bið að
guð þig geymi.
Þú gekkst á vegum hans í láni
og þraut.
Nú horflnn ertu heimsins öfug-
streymi
til hærra lífs á nýrri þroska-
braut.
Þú kenndir. Ungum léðir lið-
semd þína
til lífs og þroska, studdir börn-
in smá.
Þér veiti drottinn miskunnsemi
sína.
Nú sál þín, bróðir, fagnar himn
um á.
H.Th.B.
Jóhannes Líndal var borinn og
barnfæddur Húnvetningur. Hann
var fæddur í Nýpukoti í Víðidal,
22. maí. 1884, sonur hjónanna
Jónesu Jónasdóttur og Jónasar Jó
hannessonar.
Ólst hann upp með foreldrum
sínum og systkinum fram yfir
fermingaraldur, en fór þá, eins og
títt var um unga menn £ þá daga,
að vinna fyrir sér utan heimilis-
ins. Ttil dæmis vann hann mörg
ár á Lækjamóti í Víðidal, hjá
sæmdarhjónunum Margréti og Sig
urði. Einkenndist það heimili af
mikMm menningarbrag og höfð-
ingsskap, bæði utan húss og inn-
an, enda mun Jóhannes þar hafa
orðið fyrir sterkum menningarleg-
í 35. tbl. Tímans hinn 12. febrúar
sl. birtist grein með yfirskriftinni:
Búizt við, að Alþingi fjalli um
prestaköllin.
Er þess fyrst getið í umræddri
grein, að það hafi vakið óvenju-
mikla athygli. að enginn hafi
sótt um Seyðisfjarðarprestakall
er það var auglýst laust til um-
sóknar á sl. hausti. Af því til-
efni kveðst blaðið hafa snúið sér
til Ingólfs Ástmarssonar á bisk-
upsskrifstofunni og fengið hjá
honum upplýsingar um þau presta
köll, er laus væru, og auglýst
myndu til umsóknar í vor. í
Barðastrandarprófastsdæmi eru
skv. umsögn biskupsritara talin
laus þessi prestaköll. Brjánslækjar-
Flateyjar- og Sauðlauksdals-
prestaköll. Er þá komið að til-
efni greinar þessarar, því að við
Bílddælingar teljum, að Bfldu-
dalsprestakall eigi líka að telja
laust og auglýsast ásamt fyrr-
kennari
um áhrifum, sem féllu í frjóan
jarðveg, hjá þessum unga og vel-
gefna pilti, sem strax í æsku var
talinn afburða námfús og þótti
bera af öðrum ungum mönnum,
hvað útlit og hæfileika snerti.
Frá Lækjamóti fór Jóhannes í
Flensborgarskóla og lauk þaðan
gagnfræðaprófi 28 ára gamall. Eft
ir það innritaðist hann í Kenn-
araskóla íslands, sem þá var ný-
lega tekinn til starfa og lauk
þaðan prófi með ágætiseink-
unn 1915.
Eftir það kenndi hann á nokkr
um stöðum og var þá m.a. skóla-
stjóri um skeið í Garðahreppi.
Einnig starfrækti hann um tíma
eigin skóla í Reykjavík. Fasta
kennarastöðu við Miðbæjarskól
ann í Reykjavík fékk hann 1924,
og þar kenndi hann síðan óslitið
til þess tíma, er hann, sakir ald
urs lét af kennslustörfum. Var
það árið 1954 og hafði hann þá
kennt við Miðbæjarskólann í rétt
30 ár.
Jóhannes þótti vera ágætur
kennari. Hann mun hafa verið
strangur og siðavandur, en um
leið stjórnsamur og átti því auð-
velt með að vinna hugi nemenda
sinna og fá þá til að leggja sig
fram við námið. Móðurmálskennsl
an lét honum einna bezt. enda
var hann mjög fær á því sviði.
Annars fór honum öll kennsla
vel úr hendi, eins og reyndar allt,
sem hann tók að sér og honum var
trúað fyrir, enda naut hann vin-
áttu og virðingar samstarfsmanna
nefndum prestaköflum, er að því
kemur, að þau verði auglýst. Eigi
verður komizt hjá því að skýra í
fáum orðum, hvers vegna það er
talið laust af þeim, er í sókn-
inni búa, þrátt fyrir upplýsingar
biskupsritara um laus prestaköll
í prófastsdæminu.
Á árinu 1960 til 1961 urðu hér
prestaskipti. Sr. Jón Kr. ísfeld
er setið hafði hér við miklar vin-
sældir í langan tíma fluttist burtu
en hingað vígðist ungur prestur.
sr. Sigurpáll Óskarsson, er kom
hingað í árslok 1961 sem settur
prestur í Bfldudals- og Selárdals-
sóknum. Leið nú fram til hausts-
ins 1965 og mun flestum hafa
fundizt sá tími óvenju langur án
kosninga eða auglýsinga á presta
kallinu. Loks kom þó að því, að
kosning var látin fara fram í byrj
un desember 1965. Var settur
prestur eini umsækjandinn, hef-
ur efalaust verið álitið, að nú
væri akurinn nægilega vel plægð-
sinna og annarra, sem þekktu
hann bezt.
Jóhannes fór tvær námsferðir
til Norðurlandanna, til að kynnast
nýjungum í kennslumálum og
auka þannig við þekkingu sína
og kennarahæfni. Hann var mikill
áhugamaður um söng. Var hann
lengi í Karlakór Reykjavíkur, fór
á þeim árum nokkrar söngfar
ir með kórnum til útlanda og átti
um skeið sæti í stjórn karlakórs-
ins.
En þessi hugþekki góði drengur
gekk ekki heill til skógar. Hann
var aldrei heilsuhraustur og um
tíma leit út fyrir, að hann yrði
óvinnufær á miðjum aldri. Jóhann
esi var þó fjarri skapi að leggja
árar í bát. Tvívegis fór hann til
Ameríku. að leita sér lækninga
og fékk þar nokkra bót svo hann
gat haldið áfram að kenna, þar til
hann hafði náð lögskyldum aldri.
Eins og fiestir kennarar, þurfti
Jóhannes að vinna á sumrum, til
þess að drýgja litlar tekjur sínar,
og fékkst hann aðallega við mál-
arastörf, sem honum létu einkar
vel. Hann kvæntist aldrei, en átti
sitt eigið heimili. er hann sjálfur
annaðist og einkenndist það af
huglægri snyrtimennsku hans og
næmri smekkvísi.
Systkinin voru fjögur og var
Jóhannes þeirra yngstur og alla
tíð augasteinn hinna. Systir hans,
Margrét, sem verður níræð seint
á þessu ári, er nú ein eftir af
þessum systkinahópi. Dvelur hún
nú hjá systursyni sínum, Svein
birni Guðmundssyni, útgerðar-
manni í Vestmannaeyjum. Er
gamla konan ern og heldur óskert
um sálarkröftum. Á undanförn-
um árum hefur hún dvalið á heim
ili mínu dálítinn tíma á sumri
hverju. Hef ég þá oft farið með .
henni í heimsóknir til bróður |
hennar, Jóhannesar og hann svo
aftur komið til okkar. Þessir end-
urfundir systkinanna hafa verið í
alla staði hinir ánægjuleg-
ustu. Eins og fyrr er ag vikið, var
Jóhannes í mikM uppáhaldi hjá
öllum sínum systkinum, ef til vill,
vegna þess, að hann var þeirra
yngstur eða hins, að hann var
óvenju skýr drengur, hugmynda-
Framhald á bls. 12.
ur og undirbúinn eftir nærfellt
fjögurra ára setu hins setta prests.
Kosningin var lögmæt, þ.e. fullur
helmingur kjósenda greiddi at-
kvæði. Að kosningu lokinni voru
biskupsskrifstofunni send atkvæð-
in til talningar svo sem venja er.
Eigi hafa niðurstöðutölur þess-
arar talningar verið birtar í út-
varpi eða blöðum, svo að almenn
ingur hér viti og ætti þó ekki að
vera um neitt leyndarmál að ræða.
Samkvæmt lausafregnum þykist
almenningur hér þess þó full-
viss, að umsækjanda hafi verið
hafnað svo eigi verði misskilið,
sé sú ágizkun rétt. hlýtur presta-
kallið að vera laust til auglýsing-
ar og umsóknar ásamt fyrrnefnd-
um prestaköllum í Barðastrandar-
prófastsdæmi, en eigi verður skil-
ið samkv. fyrrgreindum ummæl-
um, að svo sé. Vonum við að
úrslit fyrrnefndrar kosningar
verði birt svo sem venja er til, a.
m. k. í blöðum, svo að eigi þurfi
að styðjast við orðróm einn í því
efni.
Væri slíkt hins vegar ekki gert,
mætti halda. að ný fjögurra ára
áætlun í kirk.iumáhim Bilddæíinaa
væri gengin í garð.
Bflddælingur.
í viðtali við Sigurbjörn Snjólfs-
son fyrrv. bónda í Gilsárteigi á Hér
aði, er birtist í Tímanum þriðju-
daginn þann 22. febrúar sl. segir
hann meðal annars viðvíkjandi
heyútvegunum og heyflutningum
til Austurlands:
„heyhjálpin kom ekki nógu
fljótt í haust, flutningar heysins
hófust of seint. . .
Og í öðru lagi:
„okkur þykir framkvæmdir ekki
hafa tekizt nógu vel og vitum, að
þar er um að kenna, hve lengi
stóð á svörum ráðherra um hlut
ríkisins að þessari hjálp. Það er
ekki til fyrirmyndar að dreifa
þessu heyi á þorranum . . .
Sitthvað fleira segir Sigurbjörn
um þetta mál, en vegna þessara
ummæla er ástæða til að taka
fram eftirfarandi:
Það er ekki rétt frá skýrt, að
landbúnaðarráðherra hafi tafið
framkvæmdir í heyútvegun og
i heyflutningum. með því að ákveða
of seint, hver stuðningur hins op
inbera vrði við bændur á kalsvæð
unum.
Skal nú með nokkrum orðum
sagt frá gangi þessara mála sl.
sumar, svo að meðal annars þetta
atriði komi skýrt fram.
Með bréfi d.s. 28. júlí sl. voru
undirritaðir skipaðir í nefnd til
að gera tillögur um, hvernig
bregðast skyldi við þeirri fóður
vöntun, sem talið var, að yrði á
Austurlandi í vetur vegna túnkals
ins sl. vor.
Fyrsti fundur nefndarinnar var
um mánaðamótin júlí og ágúst.
Þá var vitað, að heyskapur á kal
svæðinu hafði ekki hafizt fyrr en
um miðjan júlí og sums staðar
seinna.
Nefndarmönnum kom því sam-
an um, að vegna þess, hve óljóst
væri ennþá, hver heyfengur yrði
á Austurlandi, mundi vera erfitt
fyrir bændur að ókveða sig með
heypantanir. Það var því horfið
frá þvi að fara stxax til Austur-
lands, en unnið að því, að fá upp
lýsingar um það hey, sem falt
væri til kaups á Suður- og Suð-
vesturlandi.
Tveir kaMefndarmenn fóru aust
ur og héldu fund á Egilsstöðum
með hreppsnefndaroddvitum af
Héraði o.fl. 20. ágúst. Oddvitarn
ir höfðu verið beðnir að kynna
sér heyfeng og heyskaparhorf
ur hver í sinni sveit, áður en þeir
kæmu á fundinn.
Þetta höfðu þeir gert, en i frá-
sögn þeirra kom fram, að ef illa
gengi með heyskap, það sem
eftir væri sumarsins. mundi
ástandið verða lakara en þeir
reiknuðu með. Sama viðkvæðið
var hjá oddvitum annars staðar
á kalsvæðinu. Það var því ekki
upplýst, um 20. ágúst, hver þörfin
yrði, sem varla var von, því að þá
var verulegur heyskapartími eftir.
Nefndin skilaði áliti í landbúnað-
arráðuneytið síðast í ágúst. Viku
seinna var nefndinni falið að sjá
um framkvæmd á heykaupum,
bindingi heysins og flutningi á því
til Austurlands.
Það er því algjörlega tilhæfu-
laust, að landbúnaðarráðherra
hafi legið á málinu og tafið það.
Þvert á móti lagði hann áherzlu
á, að þetta yrði framkvæmt svo
fljótt sem auðið væri. Þess var
ekki að vænta, að hann hæfi fram
kvæmdir fyrr en hann hafði feng
ið í hendur álit og tillögur nefnd
ar þeirrar. sem hann skipaði til
athugunar á ástandinu austan
lands.
Fyrsta heysendingin til Austur-
lands fór frá Þorlákshöfn 11.
september og síðan hafa farið
36 stærri og minni farmar og auk
þess nokkrir tugir bfla með hey
úr Eyjafirði Meðan síldveiðarn
ar stóðu sem hæst fyrir Austur-
landi í vetur voru skip til hey-
flutninganna mjög torfengin og
tafði það flutningana.
Ef um eitthvað er að sakast
varðandi framkvæmdina á þessari
hjálp til bænda á kalsvæðunum,
eru það kalnefndarmennirnir,
sem bera ábyrgð á þeim mistök-
um en ekki landbúnaðarráðherra,
en hann hefur frá upphafi af-
greitt þetta mál með miklum vel-
vilja og skilningi.
Sigurbjörn Snjólfsson telur
það ekki vera til fyrirmyndar að
dreifa heyi á þorranum um Fljóts
dalshérað, en það ætti hann að
vita að meira hefur þurft að hafa
fyrir heyinu en dreifa því frá
höfn á Áusturlandi um sveitirn
ar.
Á Suður- og Vesturlandi hefur
tíðarfarið á þorranum verið mun
hagstæðara til að eiga við hey-
Framhald á bls. 12.
Mótmæla
bjór-
frumvarpi
1. Fundur í fulltrúaráði
Landssambandsins gegn áfeng
isbölinu haldinn í Reykjavík
19. febrúar 1966, mótmælir ein
dregið frumvarpi því, um brugg
un og sölu áfengs öls, sem nú
liggur fyrir hinu háa Alþingi
og skorar á háttvirta Alþ.ingis-
menn að fella það.
2. Fundur i fulltrúaráði
Landssambandsins gegn áfeng
isbölinu haldinn í Reykjavík
19. febrúar 1966 leyfir sér hér
með að skora á Alþingi það,
sem nú situr. að þyngja veru-
lega refsingu þeirra manna,
sem aka bifreiðum undir áhrif-
um áfengis.
3. Fundur í fulltrúaráði
Landssambandsins gegn áfeng
isbölinu haldinn í Reykjavík
19. febr. 1966 skorar á hæst-
virta ríkisstjórn að láta tafar-
laust koma til framkvæmda
bann það gegn tóbaksauglýs-
ingum, sem fólst í frumvarpi
Magnúsar Jónssonar, og vísað
var til ríkisstjórnarinnar í lok
síðasta þings.
Jafnframt mælist fulltrúa-
ráðsfundurinn til þess að hátt-
virt Alþingi fari að dæmi
Bandaríkjaþings og láti prenta
alvarlega viðvörun á hvern síg-
arettupakka. sem seldur er í
þessu landi.
4. Fundur í fulltrúaráði
Landssambandsins gegn áfeng-
isbölinu haldinn í Reykjavík 19.
febrúar 1966, skorar á yfir-
stjórn skólamála að stofna til
embættis námsstjóra bindindis
fræðslu, er hafi með höndum
yfirstjórn á fræðslu um áfengi
og tóbak og skaðsemi þess.
Þannig samþykkt einróma
af fulltrúum eftirtalinna félaga
ogsambanda.
Áfengisvarnaráð. Áfengis-
varnanefnd kvenna. Alþýðu-
samband íslands. Bindindisfé-
lag íslenzkra kennara. Banda-
lag íslenzkra skáta. Hjálpræðis-
herinn á íslandi. Hvítabandið.
íþróttasamband íslands. Kven-
félagasamband íslands, Kven-
'éttindafélag íslands Náttúru
lækringafélag íslands. Sam-
band bindindisfélaga í skólum.
Samband íslenzkra barnakenn-
ara Vernd Samband íslenzkra
kristniboðsfélaga.
BRÉF TIL BLAÐSINS
Laus prestaköll