Tíminn - 03.03.1966, Blaðsíða 12

12
BRÉF TIL BLAÐSINS
Hver hefi ireii íkarétt
á íslenzkum fræðum?
í tilefni af viðtalsþætti Bene-
dikts Gíslasonar frá Hofteigi og
Sigurðar Benediktssonar, sem fyr-
ir nokkru kom fram í útvarpinu,
skal „Tíminrt" beðinn um að birta
eftirfarandi athugasemd:
f þættinum virtist Benedikt m.a.
vera að ásaka Sigurð Nordal, fyrr-
verandi ambassador og prófessor
fyrir það, að hafa notað áhrif
sín síðustu áratugi til að halda
niðri nýjum eða frumlegum rann-
sóknum á sviði íslenzkra fræða.
j Líka var Benedikt sár yfir því
: að fá ekki svör við ýmsum skrif-
um og rannsóknum, sem hann
hefur fengizt við. Ætlaðist hann
vafalaust í þessu efni m.a. til
svars á sínum tíma, frá Einari
Arnórssyni, prófessor viðvíkjandi
i Smiði Andréssyni og frá Nordal
j viðvíkjandi Hrafnkötlu o.fl.
1 í umræddum viðtalsþætti heyrð-
I ist manni Sigurður Benediktsson
! vera allt að þvi hneykslaður yfir
því, að Benedikt hefði leyft sér
að rannsaka vissa hluti í íslenzk-
um fræðum nánar en Nordal,
i væri ekki á sömu skoðun og
j vildi færa rök fyrir niðurstöðum
i sinna rannsókna opinberlega.
! Benedikt virðist þó hér, að vissu
| leyti vera í meira samræmi við
j rannsóknaranda hins sanna vís-
1 indamanns en Nordal og áhang-
1 endur hans, sem hundsa algeriega
j atriði, sem brjóta í bága við
- þeirra eigin skoðanir. En kenn-
I ingar Nordals hafa sem kunnugt
i er verið teknar, um langt skeið,
j sem nokkurs konar trúaratriði og
j sá maður vart talinn með fullu
viti er vogaði sér að bera brigður
j á sannleiksgildi þeirra.
( Það virtist líka valda hneykslun
1 Ályktun Kirkjuráðs 24. febrúar
1966 um sumarbúðastarf.
; Vegna þingsályktunartillögu,
- sem fram er komin á Alþingi og
vekur athygli á nauðsyn þess að
j auka sumarbúðastarfsemi fyrir
í börn, vill Kirkjuráð taka þetta
j frap:
Á undanförnum árum hefur
1 kirkjan starfrækt sumarbúðir.
Hófst sú starfsemi á Löngumýri
í Skagafirði en áður voru búðir
KFUM og K komnar á fót í Vatna
skógi og Vindáshlíð. Hefur hér
verið um brautryðjendastarf að
ræða. Á s.i. ári voru sumarbúðir
á vegum æskulýðsnefndar þjóð-
kirkjunnar á þremur stöðum. AIi-
ar fylltust þær sama dag og þær
voru auglýstar, en sakir skorts á
heppilegu húnæði var ekki unnt
að hafa þessa starfrækslu á fleiri
stöðum. Á næsta sumri standa
voair til þess, að unnt verði að
hefja starf í sumarbúðum í Skál-
holti. en þær hafa verið í smíðum
* undanfarin 3 ár. Verið er að leita
fyrir sér um aðstöðu til slíks
starfs á Austurlandi, en mjög
örðugt virðist vera að fá hentugt
húsnæði til þess í þeim fjórðungi.
Hefur Prestafélag Austfjarða hug
á að koma upp búðurn og hefur
fengið umráð yfir fögrum stað
: nálægt Eáðum í því skyni, en fé-
( lagið hefur ervn ekki getað afl*8
Sigurðar Benediktssonar, að bara
bóndi án „akademiskra" titla
skyldi hafa hætt sér út á þann
hála ís, að fást við íslenzk fræði
og það án þess að viðurkenna
Nordal sem æðsta prest í þessum
efnum áður. Þetta var vissulega
hreinasta goðgá eða að minnsta
kosti ófyrirgefanleg framhleypni.
En Benedikt er þó læs og eins og
hann benti á sjálfur verða „um-
ræddir hlutir íslenzkra fræða ekki
kannaðir nema í bókum.“ Til þess
þarf vitanlega mikinn lestur, gott
minni og góða athyglisgáfu ásamt
nokkru hugmyndaflugi, en ekki
endilega neina háskólamenntun.
Eða hvað er það innan íslenzkr-
ar sagnfræði, sem háskólamenn
einir hafa einkarétt á að kynna
sér og túlka en aðrir ekki. Ef
enginn fslendingur með svipaða
menntun og Benedikt Gíslason
hefði lagt stund á íslenzk fræði
þá væri ekki um eins auðugan
garð að gresja á sviði þjóðlegra
fræða okkar fslendinga.
íslenzk fræði geta ekki þrifizt
án þátttöku alþýðu manna. Það
er einmitt eitt af aðaleinkennum
æðri andlegrar menningar íslend-
inga og vottur um óvenjulegan
styrkleika, að hún hefur verið bor-
in uppi af gáfuðum sjálfmenntuð
um alþýðumönnum í ríkum mæli
ásamt menntamönnunum.
Það er stórhættuleg stefna að
taka ekki alþýðumenn sem góða
og gilda þátttakendur í rannsókn-
um á flestum sviðum íslenzkra
fræða. Þá ber að örva til þeirra
frekar en letja og svara verður
þeim opinberlega, samþykkja rök
þeirra eða hrekja, með fullri virð-
ingu fyrir viðleitni þeirra.
Menntamaður.
fjár til þess að hefja framkvæmd-
ir. Prestar í Árnessýslu hafa und-
anfarin sumur rekið sumarhúðir
í Haukadal. Þá er í ráði að reisa
sumarbúðir í Krýsuvík og standa
að þeim söfnuðir í Kjalarnesspró-
fastsdæmi.
Kirkjuráð telur, að frá þjóðfé-
lagslegu og uppeldislegu sjónar-
miði sé þessi sumarstarfsemi hin
mikilvægasta og að henni sé bezt
borgið í höndum kirkjunnar, svo
og félaga, sem starfa á hugsjóna-
grundvelli, eru reiðubúin til sjálf-
boðastarfs og hafa starfsmönnum
á að skipa, sem líklegir eru til
góðra og heilnæmra uppeldis-
áhrifa á börn. Vér lítum svo á,
að kirkjan hafi í þessu efni meiri
reynslu og betri aðstöðu en aðr-
ir aðilar og að það væri því eðli-
legt. að hún nyti stuðnings af
opinberri hálfu til þessarar starf-
semi. Ber og að geta þess með
þökkum, að sumarbúðir hennar
við Vestmannsvatn og í Skálholti
hafa hlotið ofurlítinn styrk á fjár
lögum. En slíkur stuðningur þyrfti
mjög að aukast til þess að unnt
mætti verða að fullnægja brýn-
ustu þörf. Vér teljum æskilegt,
að sumarbúðastarfsemi verði ekki
skipulögð sem opinber rekstur
eða ríkisfyrirtæki, heldur að rík-
ið komi til móts við þá aðila, sem
aí áhugs og að eigin frumkvæði
TÍMINW
ERLENT YFIRLIT
Framhald af bls. 5.
öfugt. Því valda þó sennilega
meira ólíkar aðstæður en raun
veruleg skoðanaskipti. Margir
samherjar Wilsons halda því
líka fram, að eigi verði hægt
að dæma það, hver sé raun-
veruleg stefna hans fyrr en
hann fær nægan meirihluta á
þingi til að koma henni fram.
Þetta getur vel verið rétt, því
að Wilson er maður, sem hef
ur þolinmæði til að bíða eftir
tækifærunum. Annars hefði
hann ekki hangið á tveggja til
fjögurra atkvæða mun í þinginu
í rúma 16 mánuði.
Brezkir kjósendur hafa löng
um haft mikið dálæti á kæn
um og lægnum stjómmála-
mönnum. Afburðamenn eins
og Lloyd George og Churchill
hafa ekki komizt hjá þekn í
efsta sæti nema á neyðartím
um. Á friðartímum kunna
Bretar bezt við hina hyggnu
stjórnmálamenn, sem kunna
fótum sínum forráð. Þeir
höfðu vissa ótrú á Wilson í
fyrstu, því að hann var talinn
óvenjulega gáfaður, en nokk
uð óráðinn. Kynnin sem þeir
hafa haft af honum sem for-
sætisráðherra, hafa eytt þess
um ótta og öll ástæða er til
aS ætla, aS Wilson falli þeim
Wðið vel í geð.
HEATH hefur nokkuð svip-
aða aðstöðu og Kennedy hafði,
þegar hann keppti við Nixon.
Hann er miklu eninna þekktur
en Wilson Hann er gáfaður
og duglegur, en það er ekki
nóg til að verða góður flokks
foringi. Slíkir menn þarfnast
sérstakra hygginda Þau hefur
Heath tæplega sýnt enn. Það
skiptir miklu fyrir Heath,
hvaða álit menn fá á honum
á kosningafundunum og í sjón
varpinu. Þar gildir ekki aðeins
mælska og útlit. Kennedy
hafði eitthvað við sig, er vakti
sérsrakt traust, þrátt fyrir
sitt unglingslega útlit. Hann
talaði af innri glóð og menn
treystu því, að hann meinti
það fullkomlega, er hann
sagði. Slíkt á vel við Amerí-
kana. í Bretlandi þarf annað
og meira til. Menn þurfa að
vinna sér það álit, að þeir
verði ekki uppnæmir, þótt
vanda beri að höndum, séu
ráðugir og hyggnir. Þetta
tókst Macmillan og Wilson
virðist hafa tekizt það líka.
Þessvegna benda flestar lík
ur til þess, að eins og málin
standa í dag, að Wilson verði
sigurvegari í kosningunum 31.
marz. Þ. Þ.
Aihugassmd
Framhald af 8. síðu.
binding og heyflutning (þegar
stormdagarnir eru frátaldir) held
ur en það var í haust eða fyrri-
partinn í vetur.
Trúlegt er, að Sigurbjörn
Snjólfsson hefði ekki talið það til
fyrirmyndar að vinna að bindingu
heysins og flytja það í rigningar
kaflanum, sem var suðvestan-
lands um nær mánaðartíma í
haust, en þá var ágæt tíð á Austur
landi.
Þeim mönnum, sem tala um,
að heyhjálpin hafi komið of seint
í haust, hljóta að meina með því,
að heyið hefð.i átt að flytja að
einhverju leyti í sumar, viljum
við benda á, að það er ekki heppi
legt að vélbinda hey, sem ekki
hefur brotið sig í uppbornum
hafa rutt brautina á þessu sviði
óg rétti þeim örvandi hönd í þess-
ari þýðingarmiklu þjónustu við
mannfélagið.
heyjum eða hlöðum, sökum þess,
hvað fljótt hitnar í böggunum.
Bar nokkuð á þessu í haust og
framan af í vetur. og kom það
fram á heyinu.
Á það má og benda, að hér
hefur verið um óvenjulega fram-
kvæmd að ræða, sem ekki hefur
verið létt að fást við, en fjöldi
manna unnið að, og teljum við
ólíklegt, að til þess ráðs verði grip
ið aftur að flytja svo mikið hey
á milli landsfjórðunga í skipum,
svo miklir erfiðleikar sem hafa
komið fram við það. Að fenginni
þessari reynslu má skoða það sem
hreina neyðarráðstöfun.
Beykjavík, 28. febrúar, 1966,
Pétur Gunnarsson
Kristján Karlsson,
Gísli Kristjánsson.
ERLENDAR BÆKUR
Framhald af bls. 3
um. 1956 eru reglubræður tald
ir hafa verið 33.287, þar af
prestar tæpar 17 þúsundir. Trú
boðsstöðvar eru alls 30. Jesú-
ítar voru flæmdir frá Kína
eftir valdatöku kommúnista
sumir voru fangelsaðir, sama
er að segja um önnur þau lönd
þar sem þessi stjómmálaflokk
ur hefur náð völdum, þar er
starfsemi Jesúíta bönnuð eða
mjög takmörkuð og þá undir
nákvæmu eftirliti viðkom-
andi rikisstjórna. Skólahald
er nú aðalviðfangsefni regl-
unnar bæði í trúboðsstöffvun
uon og andaríkjunuim og
Evrópu.
Loyola var heilsuveill síð-
ustu árin, sem hann lifði, hann
beiddist þess að fá að segja af
sér sem herforingi, en var þrá-
beðinn að halda starfinu áfram
hann var hershöfðingi allt til
dauðadags 31. júli 1556. Hann
var tekinn í helgra manna tölu
1622. Starf hans sætti gagn-
rýni bæði meðal kaþólskra
manna, sem sumir kölluðu að
Jesúítar værulaunmótmælend-
ur, og auðvitað var gagnrýnin
hörð af mótmælenda hálfu.
FIMMTUDAGUR 3 marz 1966
Eitt helzta einkenni hans var
trúarmóður og bænhiti, hann
stundaði bænahald og dulspeki
legar íhuganir og varð fyrir
merkilegri du“larreynslu, hann
var mjög áhrifamikill persónu-
leiki og átti auðvelt með að
afla sér vina og fylgismanna.
í þessu riti, sem sett er saman
af Hugo Rahner, sem er einn
fremsti fræðimaður í sögu Jesú-
íta, sem nú er uppi og ágætur
guðfræðingur, er saga Heilags
Ignatíusar rakin samkvæmt
nútíma mati á störfum hans
og persónu. Höfundur hefur
áður sett saman og gefið út
bók um bréfaviðskipti Loyola
við ýmsar konur, sú bók vakti
verðskuldaða athygli. í þessari
bók hefur höfundur stuðst við
síðustu rannsóknir á heimild-
um, sem varða líf Loyola.
Mynd sú, er birtist okkur af
Loyola á síðum þessarar bókar
sýna hann bæði sem leiðtoga,
guðfræðing, dulsepking og
mannvin, en það síðasta var
sterkast í fari hans. Bókin er
mjög vel unnin, vel skrifuð og
áreiðanlegt heimildarrit. Ýtar-
leg heimildaskrá fylgir og reg-
ur. Þetta er mikið rit 528 blað-
síður í áttablaðabroti. Þetta er
vandaðasta ævisaga heilags
Ignatíusar, sem sett hefur ver-
ið saman.
Ignatius von Loyola als
Mensch und Theologe. Höíund
ur: Hugo Rahner. Útgáfa: \rer-
lag Herder Freiburg — Basel
— Wien 1964. Verð: DM 49.30.
MINNING . . .
Framhald af bls. 8.
ríkur og gæddur frásagnar-
gleði, enda mjög skemmtilegt að
hlusta á tal þeirra systkinanna.
þegar þau voru að rifja upp endur
minningar sínar frá bernskudög.
unum og létu hugann reika um
æskustöðvarnar í Víðidal.
Nú et þessi mæti maður horf-
inn af sjónarsviðinu. Guð blessi
minningu hans
Guðríðui Guðmundsdóttir.
Iðjuþjálfarar óskast
Borgarspítalinn i Reykjavík óskar að ráða tvo
sérmenntaða iðjuþjálfara (Occupational Terap-
ists). Laun samkv. 16. launaflokki omnberra starfs
manna. Umsóknir um störf þessi ásamt upplvsine
um um menntun og fyrri störf. sendist skrifstofu
Sjúkrahúsnefndar Reykjavíkur, Heilsuverndar
stöðinni, Barónsstíg 47, Reykjavík.
Reykjavík 2.3. 1966,
Sjúkrahúsnefnd Reykjavíkur.
Ályktun kirkjuráðs
um sumurbúíusturf