Tíminn - 05.04.1966, Blaðsíða 4

Tíminn - 05.04.1966, Blaðsíða 4
ÞRIÐJTJDAGUR 5. april 1966 16 TÍMINN ■< AGROTILLER U G NÝTT MÓDEL 50% STYRKLEIKAAUKNING Á ÖLLUM HLUTUM DRIFS OG GÍRKASSA BREYTILEGUR SNÚNINGSHRAÐI TRYGGIR FULL VINNUAFKÖST VIÐ ALLAR AÐSTÆÐUR. SJÁLFVIRKUR KEÐJUSTREKKJARl FÁANL.STÆRÐIR: 40"—70" VINNUBREIDD TÆTARAR TIL AFGREIÐSLU í ÞESSUM MÁNUÐI EF PANTAÐ ER STRAX „G“ • MÓDEUÐ GERIR AGROTILLER &JÁLFKJÖRINN VIÐ ÍSLENZKAR AÐSTÆÐUR 2>Aöi£aAbMélaA> A/ Suðurlandsbraut 6 — Sími 38-5-40. MINNING . . . Framhaid af bls. 18. var af alvöru mælt og í alvöru trúað. Snerting og kennsla við slíkan mann, sem Torfa á þeim tíma, hefur verið ómetanlegt vega nesti, og mikið happ að geta notið. Það skal haft í huga, þegar minnzt er þessara hluta, að fyrir ungan mann eins og Matthías var þá — og ég vil segja gáfaðan þrekmikinn, djarfan — var það ómetanlegt, að hafa kynnzt Torfa. Eldurinn var svo sterkur, sem frá honum kom, enda slokknaði hann aldrei hjá fjölmörgum nemendum hans, hvað sem á móti blés. Matt- hías var einn þeirra. Piltarnir frá Ólafsdal fóru víða um land. Bókleg og verkleg þekk- ing var veganestið, þeir voru ung- ir, boðberar hins nýja tíma, Land- nám og umbætur framundan. Rækta lönd — girða tún — slétta móa, sem taldir voru tún, ræsa mýrar, smíða Ijái og kerrur, auka félagsleg samtök o.s.frv. Tala fyr- ir nýjum sjónarmiðum. Alls stað- ar verkefnin. Lágkúrulegt og erf- itt fornaldarstarf einhenti alla atvinnuhætti. Tilbreytingarleysi og afturhald, fátækt og algert getuleysi forspjall þessara tíma, arfur frá ómjúkum handtökum ein okunar og harðinda, og þá sam- gönguörðugleikar flestra sveita einn mesti þröskuldur allra at- hafna. Ég hef oft spurt sjálfan mig nú:/Hvað er lífið við slíkar að- stæður. Já mikill hefur brautryðj andans kraftur verið, að yfir- stíga þau mörgu þrep, sem kyn- slóðin hans Mattihíasar hefur orð- ið að ganga upp og yfirstíga, inn í þær breytingar á landi og bún- aðarháttum, sem nú blasa við. Matthías kom norður í Kaldrana nesihrepp í Strandasýslu nýlega orðinn búfræðingur frá Ólafsdal. Vann þá að jarðabótum. Víst er um það, að hann mun ekki hafa grunað, að hann ætti eftir að lifa þar langa og merka sögu í for- ustuhlutverki þeirrar sveitar, sem varð- Hann kvæntist Margréti Þor- steinsdóttur, einkadóttur þeirra Þorsteins Guðbrandssonar bónda á Bjamanesi og konu hans Svan borgar. Þorsteinn var myndar- bóndi og ljúfmenni að allra dómi, sem til þekktu. Frá Bjarna- nesi fluttist þetta fólk allt að Kaldrananesi — hálfa jörðina — sem var talin mjög góð jörð, og veruleg hlunnindi. Þarna hófu þau Matthías og Margrét sinn raunverulega bú- skap. Fyrst í sambýli við tengda- foreldra sína og nokkru síðar al- gerlega, og tengdaforeldrar nutu elliáranna á heimili tengdasonar og dóttur með einlægu samkomu- lagi, eins og bezt var á kosið, báð- um til sóma. Matthías var fljótlega kosinn í hreppsnefnd og hreppsnefndarodd viti var hann um marga áratugi, og nokkur hin seinustu ár var hann hreppstjóri. Á löngu tíma- bili í fjölmörgum nefndum og fé- lagsmálastarfi, kirkjuhaldi í mörg ár og safnaðarfulltrúi og fulltrúi á fjölda mannfundum. Saga þessa mikla starfs verður^. ekki rakin hér í stuttri blaðagrein, en að- eins litla svipmynd vil ég draga fram. Á Kaldrananesi reisti Matthías ágætt íbúðarhús, sem af bar á þeim tíma. Sömuleiðis hús fyrir búfénað allan. Túnið sléttaði hann mjög fljótlega eftir að hann hóf sinn eigin búskap. Ég tel að á löngu tímabili hafi efnahagur og búskapur hans á Kaldrananesi verið með þvi allra bezta sem til var í þessum sveitum. Heyskapur bæði á ræktuðu og óræktuðu landi var sóttur af dugnaði og fyrir- hyggju. Heyforði fyrir skepnur allt af nægur, og tilheyrir sú fyrir- hyggja búhöldum og traustum for- gangsmönnum, enda fyrsta* boð- orð bóndans, sem vill búa við ör- ugga afkomu, og heiður, að svo sé. Fátækramál, einkum á fyrstu starfsárum Matthíasar, voru mörg og vandleyst. Fátækt fólks mikil, og önnur vandamál fjöimörg. Oft mun hafa þurft að ráðstafa brauð- litlu eða brauðlausu borði. Leitað var til sveitarinnar um aðstoð og var Matthías þar forsvarsmaður. Eg hefi átt tal við margt af því fólki, sem í nauð sinni leitaði til Matthíasar. Það fólk bar honum' þá sögu, að aldrei hefði komið frá honum ónotaorð í þeirra garð. Hjálpin var veitt. Stóryrði eða kuldi aldrei fyrir hendi, heldur færð fram rök, sem mæltu með að hagurinn mundi batna og hug- arvíl óþarft. Slíkum mönnum er gott að trúa fyrir viðkvæmum vandamálum þeirra, sem verða fyrir erfiðleikum. Á heimili þeirra Matthíasar og Margrétar var oft mjög gest- kvæmt. Kaldrananes var kirkju- staður og í þá daga voru messu- dagar margir og einu verulegu samkomur fólks. ^Vuðvitað var guðsorðið gott og nauðsynlegt, en líka þurfti að sýna sig og sjá aðra. Þetta var þá oft skemmti- ferð um leið, og fór vel saman. Á kirkjustað var öllum gefið kaffi. Það var mikil fyrirhöfn en aldrei talið eftir. Þá voru allir fundir haldnir á Kaldrananesi bæði stjórnmálafund ir og hreppsfundir svo og félags- fundir. Mér er margt minnisstætt í sambandi við allan þann mann- fagnað. Ég undraðist oft hvað fólk rúmaðist innanhúss hjá þess um hjónum, bæði nætur og daga. Þar komu til háir og lágir, for- sæitisráðherrar, stjórnmálamenn, bændur og búlausir. Allir að einu borði. Þannig gat þetta gengið til í friði og hlýju, þar rakst enginn á annan. í öllu þessu vafstri var hinn greindi og hófsami bóndi, sá sem gat — og — gerði. Talaði um öll mál með lipurð og af þekkingu, lesinn og fróður, athugull og nær- gætinn, veitandi öllum það, sem með þurfti. Eiginkonan í stíl við húsbóndann. Úr hendi hennar runnu ráð, fumlaust og rólega. Þannig var leystur hver sá vandi, sem að bar, og svo gengu hlut- irnir í áratugi. Á mannfundum var Matthías mörgum höfði hærri. Hann flutti mál sitt álíka vel og Kristinn á Núpi í Dýrafirði. Lipurt og skipu- legt orðaval, flugmælska ef svo bar undir. Var sérlega laginn á lokaorð, og laus við að særa mót- stöðumann þó í odda skærist. Ég minnist þess oft er við töl- uðum um sveitirnar — viðfangs- efnin þar. — Allt eins og það blasti við, og við báðir þekktum. Einlægari unnanda sveitanna hefi ég ekki átt tal við, og er þá mik- ið sagt. Á háum aldri naut hann umtals um hinar miklu framfarir þar. Það leyndi sér ekki að hann hugsaði til æsku sinnar og mann- dómsára. Hefðu nú þessir mögu- leikar verið þá. Háaldraður mað- ur getur hugsað, en hinum ungu tilheyra verkefnin. Brautryðjand- inn var að falla sem útbrunnið skar eftir mikinn og langan starfs dag. Sem heimilisfaðir var Matthías alveg sérstakur. Ég hefi oft hugsað um það. Heimilið var honum ábyggilega sem helgur reitur. Þar heyrðist aldrei stóryrði eða styggð aryrði, blótsyrði eða hávaði. Það var ekki af því að hann beitti valdi. langt frá. Það var frá byrj- un alla tíð ró og siðfágun í öllu heimilislífi. Maðurinn mótaði heimilið á þennan hátt, og það hélzt alla tíð. Mér fannsl þetta koma alveg fyrirhafnarlaust. En auðvitað hefur persónuleiki og samstarf þeirra hjóna mótað þessa hluti. Börn þeirra hjóna voru 3, Þor- steinn skólastjóri á Blönduósi, giftur Jófríði Jónsdóttur frá Ljár- skógum. Mikilli ágætiskonu. Þau eiga 3 börn. Halldór, sem lézt um fermingarár, mikill myndarmað ur, það var mikil sorg fyrir for- eldra og systkini. Svanborg, gift Stefáni Jónssyni múrara, og hafa þau búið sér mjög gott heimili á Langholtsveg 14, hér í borg. Auk þess tóku þau fósturböm. Frá Kaldrananesi fluttust Matt- hías og Margrét fyrir nokkrum áram. Lengst hafa þau dvalið á heimili Stefáns og Svanborgar. Þar hafa þau notið mikillar umhyggju og hlýju. Margrét lézt fyrir fáum árum. Það skal fram tekið og þakk að og viðurkennt, að enn er til hin gamla umhyggja við foreldra sína. Það hefur komið fram þarna Bæði Þorsteinn og Svanborg óg tengdabörnin, Stefán og Jófríður hafa allan hug haft á þvi, að gera Matthíasi og Margréti elliárin sem léttust, og nú er því öllu lok- ið með miklum sóma. Ég veit að Matthías hefði óskað þess, að börn hans hefðu tekið við jörð og búi á Kaldrananesi, og jörðin hefði notið framfara og framkvæmda hins nýja tíma. Að- stæður voru ekki fyrir hendi til þess, og við það sætti hann sig sem greindur og lífsreyndur mað- ur. Kannski hefur honum orðið á að hugsa: „Mennirnir álykta, en guð ræður.“ Ég þakka þér Matthías fyrir góð kynni. Fyrir vel unnin margþætt störf, sem þú hefur leyst af hendi fyrir heimasveit okkar beggja, og fjölmörgum einstaklingum til gagns. Sér i lagi vil ég þakka þann mikla höfðingsskap og traust, sem máður varð svo oft var við í ná- vist þinni. Þar kom fram sterkur persónuleiki, sem svo margur veitti afhygli, ekki síður þeir, sem ókunnugir voru. Ég veit að margir kveðja þig og fylgja þér síðasta spölinn, þeir minnast þín með virðingu og þakk læti. Börnum og nánustu ástvinum vil ég votta dýpstu samúð. Jón M. Bjarnason frá Skarði. SKÓR • INNLEGG Smíða Orthop-skó og ínn- legg efttr máli Hef einnig tilbúna barnaskó með og án innleggs. DavíS GarSarsson. Orthop-skósmiSur BergstáSastræti 48, Sími 18893. Trúlofunar- hringar afgreiddir samdægurs. Sendum um allt land. HALLDÓR,. Skólavörðustíg 2.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.