Tíminn - 08.05.1966, Blaðsíða 8

s
SUNNTDAGCR 8. imrf
TÍMINN
Tom Jones
Tónabíó. Ensk gamanmynd.
Leikstjóri: Tony Richard-
son. Handrit: John Osborne.
Kvikmyndun: Walter Lassally.
Tónlist: John Addison.
Fyrir tæpum tveim árum sýndi
Háskólabíó Hunangsilm og Ein-
mana sigur viS dræma aðsókn.
Stóð þá til skömmu síðar að end-
ursýna þessar myndir, þó ekki
hafi borið á slíkri viðleitni, enn
sem komið er. Leikstjóri þessara
kvikmynda var Tony Richardson.
Kvikmynd Richardson‘s Tom
Jones, er mikil stökbbreyting frá
fyrri myndum hans, sem flestar
lýstu mannlegri einsemd í nútíma
þjóðfélagi, Efniviðurinn í Tom
Jones er ekki sérlega mikilsverð-
ur, þó margbreytilegur, en Richí
ardson hefur tekizt að skapa úr
honum bráðskemmtilega kómedíu
með farsakenndum blæ, en fer þó
hvergi út í öfgar. Richardson virð-
ist bera ágætt skynbragð á góð-
an húmor, sem hann hagnýtir sér
óspart. Atburðarásin er hröð, klipp
ingar margar, snögg myndskipan,
og þrátt fyrir að sýningartíminn
er fulla tvo tíma, verður hún
hvergi sökuð um langdrægni né
leiðindi. Richardson notfærir sér
einnig tækni þöglu myndanna^ t.
d. í upphafsatriðum myndarinn-
ar, þar sem Tom Jones er reifa-
barn. Þar kemur texti í stað tals.
Þegar eltingaleikurinn stendur
sem hæst í Upton, er allt sett á
fulla ferð og atburðir sýndir með
of miklum hraða. Einnig er sú ný-
breytni höfð á, að leikendur skír-
skota máli sínu til áhorfenda og
tekst það ágætlega. Milli at.riða
kemur sögumaður með skemmti-
legar athugasemdir við atburðarás
ina og háðsglósur um siðferðis-
kennd þeirra tíma, en sagan ger-
ist um miðja 18. öld.
Mörg atriði eru vel unnin og
er hjartaveiðin sennilega eitt bezt
gerða atriði myndarinnar. Þar fara
saman nákvæmar klippingar, mjög
góð myndataka og stígandi í at-
burðarásinni. Atriði þau, 'ém
Squire Westren og systir hans
koma fram i eru með skemmti-
legustu atriðum myndarinnar, þó
sérstaklega sakir túlkunar leikend-
anna. Ógleymanlegt er fígúruhlut-
verk þeirra á grímudansleiknum
Eina alvarlega atriði myndarinnar,
þegar Tom Jones hefur verið
hnepptur í fangelsi er og vel unn
ið. f mörgum atriðum, t.d. að næt-
urlagi, er litameðferð aldrei of-
aukin.
Eins og að framan getur, er hér
á ferðinni hinn skemmtilegasti
gamanleikur, vel gerður af hendi
leikstjórans og handritshöfundar.
John Osborne's, og hefur sam-
vinna þeirra tekizt með ágætum.
Klippingar eru allar mjög vel unn
ar og kvikmyndataka víðast hvar
athyglisverð. Tónlistin er mjög
áheyrileg og fellur vel við atburða
rásina. fslenzkur tezti er með
myndinni og er hann vel og skil-
merkilega þýddur.
HJutverkaskipun er með ágæt-
um og má segja. að það sé val-
inn maður í hverju hlutverki.
Albert Finney leikur titilhlutverk-
ið, Tom Jones, ágæta vel og verð-
ur ekki annað séð, en hér sé á
ferðinni mjög efnilegur kvik-
myndaleikari, þegar haft er í huga,
að þetta er annað stóra hlutverk
hans í kvikmynd. Hug Griffith
sem hinn ruddalegi Squire West-
ern og Dame Edith Evans sem
„ungfrú“ Western með sífelldar
siðaprédikanir i kollinum, eru
skemmtilegustu manngerðir kvik-
myndarinnar. Eftirminnilegur er
og David Werner í hlutverki Bli-
fiTs, keppinautar Toms um ástir
Soffíu Western (Susannah Yrok).
Það er óhætt að segja, að Tony
Richardson sé eftirtektarverðari
með hverri kvikmynd, sem frá hon
um kemur.
Sunnudagur með Sybele
Stjörnubíó. Frönsk frá 19G2.
Leikstjórn og kvikmyndahandrit:
Serge Bourguinon. Kvikmyndun:
Henri Decae.
Mér hefur ekki fyrrum auðnast
að sjá verk Serge Bourguignons,
en Sunnudagur með Cybéle ber
þess greinilega vott. að Bourgu-
ignon hefur eitthvað fengizt við
smámyndagerð, en Sunnudagar
með Cybéle er önnur mynda hans
í fullri lengd.
Pierre (Hardy Kriiger) er ein-
mana ungur maður og atvinnu-
laus. Dagleg hugsun hans beinist
að fortíðinni, en hann getur ekki
munað, hvað gerzt hafði. Sannleik-
urinn er sá, að í einni loftárásinni
í stríðinu hafði hann orðið ungri
stúlku að bana, og hrapar síðan
til jarðar. Vinkona hans, Mada-
leine (Nicole Courcel) hefur hjúkr
að honum af kostgæfni. Dag nokík
urn kynnist hann 11 ára gamalli
telpu, sem kveðst heita Francoise
(Patricia Gozzi), en dylur sitt
rétta nafn. Hún er á klaustur-
skóla þar í bæ, og á hverjum
sunnudegi fara þau Pierre í göngu
ferð um skóginn. Samband þeirra
verður náið, með bamslegum inni-
leik segist hún elska hann og
Pierre verður hrifinn af henni á
sinn ungæðislega hátt. • Lengra
skal efniviður þessarar sér-
stæðu kvikmyndar ekki rakinn.
! Kvikmyndin er sums staðar frísk
jlega og smekklega gerð og ber
sað því leyti nokkurn keim „nýju
j frönsku bylgjunnar," þó ekki held
i ég að beri að telja Bourguigon
meðal þeirra franskra kvikmynda-
höfunda, er aðhyllast þá stefnu.
Mörg atriði eru ágætlega unnin,
sérstaklega bera skógaratriðin þar
af, sakir vandaðrar leikstjórnar og
nákvæmrar kvikmyndunar. Atriði,
þar sem kvikmyndavélinni er beint
að tjörninni meðan við heyrum
persónurnar mæla, taka a sig ein
hvem ljóðrænan blæ. Manni virð
ist stundum sem náið samlyndi
Pierre og Francoise sé fremur
fjarstæðukennt, en Bourguignom
heldur þannig á efninu, að slíkt
gleymist. Inngangsatriði myndar-
innar. er sýnir Pierre í styrjöld-
inni er frumlegt, unnið af ná-
kvæmni. með magnaðan elektrón-
iska tóniist að undirleik
Kvikmyndun Henri Decae er
víðast hvar vel úr garði gerð, eins
og vænta mátti úr þeirri átt, en
Decae hefur annazi kvikmynda-
töku margra nýbylgjukvik
mynda “ einkum hjá Claude Cha-
brol. Nærmyndir eru all margar í
kvikmyndinni..
Sambúð Pierres og Francoise er
undirstrikuð nákvæmlega, þegar.
Pierre, eftir fyrsta fund þeirra |
Francoise, finnur tómleikann um- i
vefja sig og segir við vinkonu j.
sína: „Ég er ekkert,“ og síðustu
orð Francoise í lok myndarinnar!
deyja út í áköfum grátklökkva i
hennar vegna dauða Pierres, er |
hún sgeir: „Eg er ekkert lengur.'í'
Þau geta ekki án hvors annars ver-!
ið.
Hardy Kriiger túlkar ágætlega
barnslega einfeldni hins einmana
auðnuleysingja. Patricia Gozzi er
einstaklega sakleysisleg og hlý-
leg sem stúlkubarnið. Leikur henn
ar er yfirleitt ágætur og Bourgu-
ignon tekst að laða hjá henni ýmsa
barnslega eiginleika. Þó er málfar
hennar á nokkrum stöðum helzti
fullorðinslegt og kemur spaugilega
fyrir sjónir. Aðrir leikendur eru
lítt umtalsverðir, utan þokkalegur
leikur Nicole Coucel. Daniel Iver-
nel, sem fer með hlutverk vinar
Pierres, Carlos, sýnir frekar dauf-
an leik, en hann kemur sem betur
fer það lítið við sögu, að það
skaði heildarsvipinn.
Ég er ekki alls kostar ánægður
með það. að kvikmyndin sé keypt
frá Columbia-fyrirtækinu, þar sem
enskt tal hefur verið sett tnn í
myndina, en það spillir nokkuð
fyrir áhrifum og er mjög illa
við hæfi talandi telpunnar. Seint
ætlar kvikmyndakaupmönnum að
lærast að kaupa evrópskar kvik-
myndir beint frá heimalandinu og
setja síðan íslenzkan texta við, en
slíkt eru ólíkt geðfelldari vinnu-
brögð.
Þó hér sé ekki um að ræða
stórbrotið listaverk eður horn-
stein í þágu kvikmyndagerðar, er
óhætt að gefa myndinni meðmæli,
en ég man ekki til að betri kvik-
mund hafi verið sýnd í Stjömu-
bíói í langa tíð, enda forráða-
menn þess ógjamir á listaverkin.
Ég hlakka til að sjá Lord Jim
eftir Richard Brooks og Vivre sa
vie eftir Jean-Luc Godard, sem ef
til vill verða sýndar á þessu ári.
Þögnin
Leikstjórn og handrit: Ingimar
Bergman. Kvikmyndun: Sven Ny-
kvist. Hafnarfjarðarbíó.
Skammt er stórra högga í mill-
um hjá Hafnarfjarðarbíói. Vart er
lokið sýningum Kvöldmáltíðargest
anna, er annað snilldarverk meist-
ans Ingmar Bergmans, Þögnin,
lítur þar dagsins ljós. Þögin er
endaverk þríleiksins um leitina
að Guði og þögn hans, sú fyrsta
var Sem f skuggsjá. önnur Kvöld-
: máltíðargestimir.
{ Þögnln er fyrir margra hluta
I sakir merkileg mynd. Hún er vafa-
I Jaust filmrænasta verk Bergmans.
Með Þögninni hefur hann losað
sig undan klafa leikhússins, en
i fyrri myndum Bergmans voru
uppstillingar leikenda víðast hvar
með miklum leiksviðsbrag. Stíl-
bragð Bergmans er áhrifamikið,
og þrátt fyrir fá samtöl, enga tón-
list, utan þeirrar, er heyrist í ferða
tækinu. og með sterkum effect-
hljóðum. tekst Bergman samt að
skapa magnað listaverk. Hans hæg
gengi stíll er áhrifameiri en t.d.
hjá Carl Dreyer. Kvikmyndataka
Sven Nykvists er i einu orði sagt
frábær Af fyrri verkum Ingmar
Bergmans. er ég hefi séð. minnist
ég ekki að hafa séð vandaðri kvik
myndun en er i Þögninni. Nykvist
kvikmvndaði einnig fyrri myndir
þríverksins og fórst það vel úr
hedi, en list hans stendur þó hæst
með þessari mynd
Höfuðpersónur leiksins eru
Sean Connery ásamt konu sinni. Connery leikur i mynd Alfred Hitc
hock, sem sýnd er í Hafnarbíó um þessar mundir.
þrjár, systurnar Ester (Ingrid Thul
in) og Anna (Gunnel Lindblom),
ásamt Jóhanni (Jörgen Lind-
ström), syni þeirrar síðarnefndu.
Starf Ester er að þýða bækur.
Hún er haldin alvarlegum sjúk-
dómi, berklaveiki, sem dregur
hana siðar meira til bana. Ester
er. kynvillingur og ber ónáttúru-
lega ást í brjósti gagnvart systur
inni. Hennar eina kynræna full-
næging er sjálfsflekun. Anna er
fráskilin húsmóðir og í augum
hennar brennur girndarbruni og
niðurbælt hatur á Ester. Bergman
hefur jafnan mikið vald á leik-
endum sínum og leggur ekki ein-
ungis mikla áherzlu á skapgerð
þeirra, heldur og einnig hátterni
og allt útlit. Því má til sanns vegar
færa, ef hlutverk þeirra Ingrid
Thulin og Gunnel Lindblom er
borið saman við hlutverk þeirra
i Kvöldmáltíðargestunum, þar sem
Thulin lék heiðvirða og fremur
ófríða kennslukonu, en Lindblom
fór með hlutverk elskulegrar og
trygglyndrar eiginkonu manns,
sem fremur isjálfsmorð. Gervi
þeirra er það ólíkt í Þögninni,
að leikkonurnar eru næstum
óþekkjanlegar frá fyrri myndinni.
Túlkun þeirra verður tæplega á
betri veg kosin. Sterkur og áhrifa-
ríkur er leikur Lindblom í svefn-
herberginu með þjóninum eftir
komu Ester. Hvað leik snertir, er
það ef til vill minnisstæðast, hvað
Bergman hefur tekizt með næmri
nákvæmni að laða öruggan og
sannfærandi leik hjá Jörgen Lind-
ström.
Þögnin fjallar um kynferðis-
lega spillingu nútímans, stórtæk-
an vígbúnað. ótta, tómleikann og
einmanakennd i sálum manna. Yf-
ir öllu grúfir hin ógnþrungna
þögn Guðs. Systurnar og Jóhann
hafa viðdvöl i óþekktri borg, Tim-
uka. þar sem talað er framandi
tungumál Meðan Ester liggur
þungt haldin leggur Anna leið
sína í kvikmvndahús og er vitni
að ægilegum kynmökum tveggja
elskenda Atriði þetta verkar mjös
sterkt á áhorfandann og engum
nema Bergmanni mundi komat il
husar að kvikmvnda þvílik atriði
l’mræft atriði vekur upp ákafa
kynþrá Önnu og fær hún einn af
barþjónum gistihússins til fylgi-
lags við sig Meðan á öllu þessu
stendur. röltir Jóhann um langa
og skrautlega ganga hótelsins og
eru mörg athyglisverð atriði flétt-
uð þar inn í. Auk hótelþjónsins
koma nokkrir dvergar við sögu,
sem að sumu leyti gætu táknað
góðleikann. Undir lok myndarinn-
ar skilja mæðgin Ester eftir, hel-
sjúka. í lokaatriðinu beinist kvik-
myndavélin að andlliti drengsins
sitjandi I járnbrautalestinni og
nemandi nokfcur orð hins fram
andi tungumáls, eins og i hljóðri
spum Bergmans um framtíðina:
Hvernig verður framtíðin og hverj
ar verða gjörðir mannsins á kom-
andi árum í þessum syndum spillta
heimi?
Þögnin er vissulega mikilsvert
listaverk, er markar tímamót í
kvifcmyndaþróun Ingmars Berg-
mans.
Marnie
Hafnarbíó. Leikstjórn: Alfred
Hitchcock. Handrit: Jay Presson
Allen. Kvikmyndun: Róbert Burks.
Tónlist: Bemhard Hermann. ís-
lenzkur texti.
Ég hef ekki alltaf verið jafn
rhifinn af þeim kvikmyndum Hitch
cock‘s, er ég hef séð. Tvær þeirra
skera sig þó nokkuð úr: Glugginn
á bakhliðinni og Psycho.
Marnie fjallar um unga sjálsjúka
konu, sem þjáist af stelsýki og
lætur sig efcki muna um að ræna
peningaskápa ýmissa fyrirtækj*
Einnig hefur hún ímugust a rauð-
um lit og er mjög skelfd gagnvart
þmmuveðri. Sömuleiðis virðist
hún hafa óbeit á karlmönnum. Dag
nokkurn kynnist hún Mark Rut-
land (Sean Connery), sem ósjálf-
rátt fær áhuga á henni, gegn vilja
hennar. Þau giftast þó um síðir,
enda á nún ekki nema um tvo
kosti að velja — hjónaband eða
fangelsi Mark reynir að grafast
fvrir um sálræna eiginleika henn-
ar og út á það gengur megin
hluti myndarinnar.
Ekki er hægt að segja, að maður
verði sérlega hrifnæmur af Marnie
Hitchcock‘s né að hann sé svo
nýjabrumslesur með þessari mynd
sinni Þó má finna myndinni það
ti) hróss. að sums staðar er notazt
við skemmitlega og nýstárlega
myndatöku, t.d i nokkrum upp-
Framhald á bls. 14.