Vísir - 04.03.1975, Qupperneq 2

2
Visir. Þriðjudagur 4. marz 1975
TÍ8»Sm:
Ilvaða verðhækkanir finnast þér
tilfinnaniegastar?
Jóhann Sigurðsson, nemi: — bað
eru auðvitað hækkanirnar á öll-
um helztu nauðsynjavörunum.
Ég efast til dæmis ekki um, að
landbúnaðarvörurnar fari að
hækka. Verðið á vininu og tóbak-
inu finnst mér skipta minna
máli. það má hækka fyrir mér.
Guðmundur Björgvinsson, nemi:
— lfækkanirnar á matvörunum
og svo auðvitað hækkunin á vin-
inu og tóbakinu.
Þröstur Guðmundsson, nemi: —
Ég á nú svo litið af peningum, að
ég get ekki keypt mér neitt hvort
sem er, hvað sem það kostar.
Asvaldur Kjarnason. skrifstofu-
maður: — Það er ekki farið að
reyna á það ennþá.
Kristbjörg Ilalldórsdóttir, kenn-
ari: — Veröhækkanirnar eru vit-
anlega allar mjög tilfinnanlegar.
Hækkanir á matvörum eru vitan-
lega tilfinnanlegastar. Maöur
verður var við þær undir eins. ■
Sveinn Skarphéðinsson, sfmvirki:
— Það eru matvörurnar. bær
hafa hækkað um 100% frá þvi i
haust. Ef þetta heldur svona á-
fram, er ekki hægt að sjá hvernig
fer fyrir þeim læst launuðu.
LESENDUR HAFA ORÐIÐ
i útrœtt um söau Svövu
Ekl
H.E. skrifar:

ÁNÆGÐ MEÐ SÖGU H
Anna AuAunsdóttir skrifar:
..Eg hef nú ekkert gert mikiö ab
þvl um dagana aö skrifa i blööin.
en nu get óg ekki oröa bundizt
Hvers konar dómgreind hefur þaö
fólk. sem ekki getur skiliö tilgang
Svövu Jakobsdottur meö sögu
sinni ..Saga handa börnum"?
A minu heimili hlustuöu a sög-
una auk min tveir karlmenn f;g
gat ekki fundiö annaö en aö viö
legöum öll sama skilning i sög-
una. Og viö vorum anægö
þaulI K og fru M .L . sem hall-
mæla sögu fru Svövu. ættu aö lata
sér nægja aö hlusta bara a
sögurnar i barnatimunum. Þær
eru kannski ekki svona ..tor-
meltar" sögumar þar
Persönulega vil eg færa frú
Svövu Jakohsdottúr þakkir minar
fyrir framlag hennar til kvenna-
ársins. þött saga hennar heföi
matt lesast á hvaöa ari sem er.
Þaö er einlæg von min. aö einhver
bökautgefandi gefi þessa sögu Ut
á prenti. þvi hun á mikiö erindi til
okkar
Sagan heföi. aö minu mati.
mátt heita ..Saga handa stórum
bö'rnum".
,.Er ekki ritskoöun i okkar
rlkisútvarpi." spvr íru M L. Sem
betur fer viröist rikisutvarpiö
okkar ekki vera jafntornæmt og
frúin segist vera. þvi þa heföum
viö ekki fengiö aö heyra. þessa
ágætis sögu "
OFUNDARSVOVU AF
HUGMYNDAFLUGINU!
B.J. skrifar:
..Eg. ..utiálandifoik" svokallaö
I höfuöstaönum. leyfi mér hér
meö aö hripamokkrar iinur i Visi
vegna skrifa tveggja kvenna um
sögu Svövu Jakobsdóttur. sem
flutt var i utvarpinu á dögunum.
Sögu þessa las eg. þegar hun var
gefin ut fyrir nokkrum arum.
ásamt fleiri ágætum sögum eftir
áöurnefnda skaldkonu Mér þótti
sagan góö Eg las hana aftur og
þótti enn betri. Má vera. aö heiti
sögunnar gefi tilefni til skrifa. en
égheid.eítir umhugsun -- tþaöer
nefnilega ekki ennþá buiö aö set ja
minn heila i spritti — aö heilar
þessara agætu kvenna seu i
spritti Þessi saga fjallar um
móöur. sem fornar sér algerlega
fyrir blessuö elsku börnin sin.
Þaö er næstum sama. hvaö
blessaöar elskurnar taka sér fyrir
Svava Jakobsdóttir. Saga
vakiö mikla athygli.
hendur. allt er jafn-eölilegt og
sjálfsagt. finnst goöu mömmu —
meira aö segja þegar þau taka ur
henni heilann
En svo — þegar hun kemur meö
sitt eigiö hjarta og byöur fullorön
um börnum sinum aö gjöf. vill
ekkert þeirra þiggja þaö. Ef ein-
hvem tima hcfir veriö skrifuö
saga um takmarkalausa fornfysi
og takmarkalaust vanþakklæti.
þd er þaö gert hér
Mig langar til aö biöja konur þær.
sem hlustaöhafa á sögu Svövu. aö
spásséra á amts- eöa borgar-
bókasafn og lesa þaö sem Svava
Jakobsdóttir hefir skrifaö Fyrir
utan einstaklega lallegan stil
léyfi eg mcr aö öfunda hana af
hugmyndafluginu og dirfskunni
BIÖ I von um fleiri bækur eftir
Svövu Þaö hressir og kætir kell-
ingar úti á landi "
Vill oð P
haldi ófr
Klln B. Olaísson hringd
..Þar sem þaö er stööu
aö kvarta undan þvi. hv*
iöer af skemmtunum öt
dansleikjum fyrir bori
vildi ég fá aö segja frá i
lega góöri skemmtun.
fór á sl. laugardag I H
bíói A ég þar viö „Parl:
iö”.
Eg fór nu meö hálfun
en sé ekki eftir þvl aÖ ha
á skemmtunina Satt a<
undrast ég þaö. aö enj
oröiö til þess aö hrósa
ágætu skemmtun I blö
..Undarleg er vor rulla i þessu
mannlifi, annaðhvort er það
dr...a eða þá harðlifi” sagði
skáldið. (Það þarf vist enga
feimni um orðaval nú til dags).
,,Saga handa börnum” eftir
Svövu Jakobsdóttur virðist ætla
að verða gott, andlegt hægöa-
meðal fyrir jafnvel þá, sem ,,...
ekki gera mikið af þvi að skrifa I
blöðin”, sbr. Visir i dag, laugar-
daginn 1. marz.
Mér þótti sagan ljót — ég vil
segja viðbjóður. Ég held þó, að
ég sé ekki það sljó (r), að ég
skilji ekki til fullnustu, hvert
verið er að fara: vanþakklæti
barna til móður, sem öllu fórnar
,,... fyrir blessuð, elsku börnin
sin”. Eiginmaöurinn er litlu
betri, nema að hann tekur þó að
sér að tjasla saman höfði kon-
unnar, en það hefur kannski
verið af hagsýnisástæðum ein-
um saman enda er hann alltai
að reikna út hagvöxtinn. En
spurningin er þá. Krefst nútim-
inn þeirra meðala eða frá-
sagnartækni, sem Svava beitir,
svo að efnið komist til skila?
Það getur verið. Og ef Anna
Auðunsdóttir og B.J., sem
skrifa i Visi i dag um söguna,
hafa rétt fyrir sér um það efni,
þá viðurkenni ég, að ég hef
rangt fyrir mér. „Astir sam-
lyndra hjóna” eftir Guðberg
Bergsson hefðu kannski tapað
einhverju af listrænu gildi sinu,
ef ekki hefði verið greint jafn
rækilega frá þvi, hvernig
maðurinn klóraði sér á p....?
En ég vil leita svolitið lengra.
Höfundur umdeildrar sögu mun
hafa verið mjög ung(ur) að ár-
um, þegar sumir af okk-
arágætustu, nú eldri, sál- og
uppeldisfræðingum, sem und-
anfarna áratugi hafa verið hvað
mest mótandi i uppeldisfræði-
legum efnum, komu heim frá
námi, erlendis.og létu mjög að
sér kveða á opinberum vett-
vangi um tima. Mér er enn i
minni, þótt liðin séu um 30 ár, aö
maður sá, sem annazt hefur
uppfræðslu fleiri uppeldis-
fræðinga (kennara) en senni-
lega nokkur annar Islendingur,
hélt erindaflokk i útvarpið um
uppeldismál. Ég held, að það sé
rétt með farið, að megin inn-
takið var, að ekki skyldi hefta
frjálsræði barnanna um of, þau
yrðu að fá að njóta sin. Athuga
skyldi, að börn væru dýrmætari
en húsgögn. Þeir sem ættu svo
dýr og fin húsgögn, að börnin
mættu ekki leika sér á þeim og i
óhindrað, ættu ekki að eiga
börn. Börn væru dýrmætari en
bækur: þvi skyldi lofa börnun-
um að umgangast bækurnar að
vild.En væru samt til bækur,
er ekki mætti rifa og skemma,
þá skyldi bara hafa hillurnar
fyrir þær upp við loft i stofun-
um, þar sem börnin gætu ekki
náö til þeirra.
Fyrir hverju áttu börnin að
bera virðingu? Er ekki hlut-
skipti móðurinnar viðbjóðslegt?
Á hvaða grunni átti hún að
byggja siðgæðislegt uppeldi
barna sinna? Allri handleiðslu
fylgir nokkurt aðhald kannski
bönn. En það má ekki banna!
Það er engin furða þótt börnin i
sögunni byrjuðu, þar sem
auðveldast var meðan þau voru
litil: Þau skáru aðeins aðra
stórutána af móður sinni! Þetta
var fyrsta atriði leiksins. Var þá
ekki eðlilegt, að höfuðið. yrði
næst, enda börnin orðin stærri?
Móðir — eiginkona — húsmóðir,
hún þurfti engan heila. — Og
ekki mátti banna börnunum.
Ekki var hægt að hafa heilann á
hillu upp við loft fyrr en hann
var farinn úr hausnum. Haus
móðurinnar mun oft hafa þurft
að beygja sig „...fyrir blessuðu,
elsku börnin...”.
Ekki veit ég hvort Svava
Jakobsdóttir hefur sjálf oröið
fyrir uppeldislegum áhrifum
hin"s nýja siðar.en mér er ekki
grunlaust, að börnin hennar i
sögunni séu að einhverju leyti
afkvæmi þess tima, og að þar
sé hún að fást viö ávöxtinn.
Hvert hennar persónulegt við-
horf er gagnvart móður- og
eiginkonuhlutverkinu er mér
ekki kunnugt, en með framlagi
sinu meö sögulestrinum fannst
mér hún ekki lyfta þvi. Hlut-
skipti móður hefur ekki ávallt
verið öfundsvert. En ef konan
vill ekki með öllu afneita eðli
sinu og hlutverki, þarf hún að
nota kvennaárið 1975 til að færa
það til meiri virðingar og
skilnings á annan hátt. Börnum,
sem ekki er kennt að lesa, þýðir
ekki að gefa bók. Og börnum,
sem ekki i tima lærist að lesa i
hjarta móður sinnar, þeim er
tilgangslaust að færa það siðar
á silfurdiski.
En — hvers vegna var sagan
lesin tvisvar i útvarpið?
Það er til þín, Auðunn!
Vestarr I.úðviksson svarar at-
hugasemd Auðuns Auðunsson-
ar, sem birtizt f lesendadálkum
Visis 27. febrúar með yfirskrift-
inni: „Hverjum ber að skamm-
ast sin?”.
„Já, hverjum ber að skamm-
ast sin? Það er einmitt ihugun-
arefnið....
Auöunn Auðunsson fer
hörðum orðum um Færeyinga.
Staðhæfingar út i bláinn. Telur
tslendinga fáfróða um ástand i
Færeyjum. Tveir skuttogarar á
Akureyri, sem nýlega voru
keyptir frá Færeyjum, sýna
augljóslega skipakost Færey-
inga eins og hann var — og er
núna orðinn.
Varðandi ummæli um fjár-
hagsaðstoð Dana við Færeyinga
er Auöunn skipstjóri kominn út
á hálan is. A fjárlögum fær-
eysku landsstjórnarinnar eru
nefndar litlar 100 milljónir
danskra króna, sem beinn
styrkur frá Danmörku. Megin-
hluti þessara milljóna króna
gengur til reksturs dönsku land-
helgisgæzlunnar (Nato),
danskra embættismanna, svo
og i annan opinberan reksturs-
kostnað i tengslum við danska
rikjasambandið.
Oll fjárframlög til ný-
sköpunar i Færeyjum
koma beina leið frá færey-
ingum sjálfum. Færeysk fjár-
lög eru nokkuð flókin vegna
rikjasambandsins. Það tekur
þvi ekki að ræða þetta nánar
hér. Undirritaður er þó ávallt
reiðubúinn til að útskýra þetta
nánar, ef þess verður óskað.
Það sakar þó ekki að geta þess
hér, að mikill hluti sparifjár
færeysku þjóðarinnar er endur-
lánaður til Danmerkur i formi
verðbréfa, þar sem ekki er um
að ræöa neinn verðbréfamarkað
I Færeyjum. Má þar nefna
Tryggingastofnun Færeyja svo
og bankana. Landsstjórnin
hefur þess vegna, m.a., i undir-
búningi stofnun landsbanka i
Færeyjum til þess að breyta
þessu öfugstreymi peninga I
Færeyjum.
Atli Dam, lögmaður, hefur
látið hafa það eftir sér, að eitt
prósent þjóðartekna V-Þjóð-
verja og Breta sé af
fiskafurðum, en þvi sé öfugt
fariö með færeyska þjóðarbúið.
Færeyingar afla 99 prósent
þjóöartekna sinna með fisk-
afuröum sinum. Þannig getur
hver heilvita maður séö, að hér
er um ólika hagsmuni að ræða.
Sölumiðstöð hraöfrystihús-
anna, sem og Kristján Ragnars-
son, framkvstj. L.Í.Ú., eru
þeirrar skoðunar, að betra sé að
hafa samvinnu i fisksölumálum
og markaðsöflun, heldur en að
undirbjóða hvor annan.
Timabundnir erfiðleikar vorir
I efnahagsmálum mega ekki
skapa ofsjónir og svartsýni. Ég
hygg, aö betra væri að eiga
nána og góða samvinnu við
granna vora, heldur en að sýna
vígtennurnar.
Rikisstjórn tslands hefur sýnt
skynsemi i landhelgissamning-
um sinum við Færeyinga.
Stefna landsstjórnarinnar nýju i
Færeyjum i landhelgismálum
er sú, að færa landhelgina út og
veita strandrikjum 200 milna
efnahagslögsögu.
Við eigum að vera þess
minnugir, að það var árið 1944,
sem tsland varð lýðveldi. Fær-
eyingar standa frammi fyrir
þeirri þróun mála i dag, og hafa
sjálfstæði og ábyrgð i eigin mál-
um á stefnuskrá sinni. Sýnum
þeim skilning i þessum málum.
Auðunn segist ekki hafa tima
til mikilla blaðaskrifa. Samt er
ekki hægt að láta hafa eftir sér
hvaða fúkyrði sem er, án þess
aö mega búast við leiðréttingum
og athugasemdum.
Að lokum vona ég aðeins, aö
Auöuni skipstjóra auðnist að
afla upp I óbrúaða skarðið hér á
íslandsmiðum ”
Grimur Guttormsson skrifar:
„Auðunn spyr: Hver var af-
staða Færeyinga i landhelgis-
baráttu tslendinga? Spyr sá,
sem ekki veit.
Allir tslendingar, sem fylgzt
hafa með landhelgismálinu
vita, að Færeyingar voru þeir
fyrstu, sem viðurkenndu land-
helgina þegar baráttan var sem
mest við Breta. Og margoft
neituðu Færeyingar Bretum um
viðgerðir i Færeyjum ef við-
komandi höfðu brotið af sér I Is-
lenzkri landhelgi.
Þá var það mótleikur Breta
um tima, að neita Færeyingum
að landa fiski i Bretlandi.
Hvað snertir sölu á færeysk-
um fiski i gegnum dótturfyrir-
tæki Sölumiðstöðvar hraðfrysti-
húsanna, má minna á ummæli
eins forsvarsmanna Sölumið-
stöðvarinnar i sjónvarpi á dög-
unum, en hann sagði, að tsland
hefði ekki tapað á þvi að selja
fisk fyrir Færeyinga.
Auðunn fer orðum um fisk-
verðið. 1 þvi sambandi vil ég
benda á það, að hér liggja bátar
við bryggju og sækja litið á
miðin. Þeir fá peninga úr fisk-
verðsjöfnunarsjóði, en i Fær-
eyjum er þessu þannig háttað,
að þeir bátar. sem fara i langa
túra og fiska mikið, fá
verðuppbót. Hinir fá ekki neitt.
t frétt þeirri, sem varð
upphafið að bréfaskiptum min-
um við Auðun i lesendadálkum
Vfsis, talar Auðunn um „orma,
langa útilegu og skituga skútu-
karla”. Það kemur landhelgis-
málinu ekkert við og er ekki
svaravert. En ef Auðunn vill
ekki vera lengi á sjó og ekki
verða skitugur, liggur i augum
uppi, að hann getur ekki fengið
fisk. Þess vegna sting ég uppá,
að hann gerist bara blaðasali
hjá Visi.”