Vísir - 03.04.1975, Blaðsíða 6

Vísir - 03.04.1975, Blaðsíða 6
6 Vlsir. Fimmtudagur 3. aprll 1975. VÍSIR Ctgefandi: Heykjaprent hf. Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson Ritstjóri: Jónas Kristjánsson Fréttastjóri: Jón Bírgir Pétursson Ritstjórnarfulitrúi: Haukur Helgason Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson ~ Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611 Afgreiösla: Hverfisgötu 44. Simi 86611 Ritstjórn: Siöumúia 14. Simi 86611. 7 iinur .Askriftargjald 600 kr. á mánuöi innanlands. 1 lausasölu 35 kr. eintakiö. Biaöaprent hf. Hver er beztur? Oft gera menn mun á islenzkum atvinnuveg- um, tala um suma framleiðsluatvinnuvegi sem höfuðatvinnuvegi og um aðra atvinnuvegi sem hálfgerðan óþarfa, ekki sizt milliliðina i þjóðfé- laginu. 1 þessari stéttaskiptingu atvinnuveganna skortir mjög á, að menn viti, hvað þeir eru að tala um. Staðreyndin er sú, að íslendingar gera sér þvi miður allt of óljósa grein fyrir, hvaða mæli- kvarða skal nota, þegar rætt er um mikilvægi at- vinnuvega. Afköst atvinnuveganna eru bezti mælikvarðinn á gildi þeirra. Afköstin eru yfirleitt reiknuð sem framleiðni og þá tvenns konar framleiðni, annars vegar framleiðni vinnunnar og hins vegar fram- leiðni fjármagnsins. Með framleiðni vinnunnar er átt við, hve mikil verðmæti hver starfandi maður i atvinnugrein- inni framleiðir. Með framleiðni fjármagnsins er átt við, hve mikil verðmæti myndast af hverri krónu, sem lögð er i fjárfestingu i greininni. Báðar tegundir framleiðninnar eru jafn mikil- vægar. Við þurfum að beina starfskröftum og fjármagni þjóðarinnar til þeirra greina, sem mesta hafa framleiðnina. Fjárfesting i atvinnuvegunum nemur milljörð- um króna á ári hverju og samt er fjármagnið hvergi nærri nóg. Við þurfum að verja þessu fjár- magni eins skynsamlega og unnt er, m.a. með þvi að draga úr vaxtamismunun, draga úr eyrna- merkingu fjármagnsins og ýta þvi til þeirra greina, sem hæsta geta borgað vextina. í sumum fyrirtækjum er framleiðnin mjög ör. Þar er hver fjárfest króna ekki nema eitt ár að mynda eina krónu i vinnsluvirði. Annars staðar getur þessi hringrás tekið miklu lengri tima, fimm og jafnvel tiu ár. Sami mismunur getur verið i framleiðni vinn- unnar, bæði i einstökum fyrirtækjum og i heilum atvinnugreinum. Með þvi að finna þennan mun og læra af honum getum við aukið þjóðarframleiðsl- una og þjóðartekjurnar hraðar en á nokkurn ann- an hátt. Þvi miður nýtum við fjármagn okkar og starfs- krafta mjög illa. Við styrkjum sumar greinar, niðurgreiðum sumar afurðir og höfum bæði mis- jafna veltuskatta og innflutningsgjöld. Við höfum mismunandi vexti og eyrnamerkjum fjármagn til stofnfjársjóða afmarkaðra atvinnuvega. Við bönnum innflutning á sumum afurðum og höfum verðlagshöft á flestum afurðum, Við mismunum atvinnuvegum i rikisábyrgðum og með rangri gengisskráningu. Allar þessar aðgerðir vinna saman að þvi að draga úr straumi fjármagns og starfskrafta til þeirra greina, sem mest afköstin hafa. Þessar aðgerðir spilla þvi lika, að auðvelt sé að mæla framleiðnina. Söluverði sumra afurða er haldið uppi með innflutningsbanni, meðan verði annarra afurða er haldið niðri með rangri gengis- skráningu og enn annarra með óeðlilegum verð- lagshöftum. Aðgerðirnar rugla tekjuhlið fram- leiðnidæmisins. Til þess að fá betri mynd af framleiðninni þarf að bera islenzka atvinnuvegi saman við hliðstæða erlenda atvinnuvegi. Hagfræðistofnanir þjóðar- innar ættu að gefa sér meiri tima til að sinna slik- um verkefnum. Tiltölulega vandaðar upplýsingar um fram- leiðni islenzkra atvinnuvega eru einn mikilvæg- asti lykillinn að efnahagslegri framtið þjóðarinn- ar. — JK Lodge: „Atakanlegur harmleik- ur." mmmiM Umsjón: G.P. Þeir mótuðu stefnu Bandaríkjanna í Víetnam fyrir tíu órum — Bundy: „Ekki til einskis þó”. Hvemíg fínnst þeim óstondið vera í dog? Milljónir horfa nú til framtiöar, sem þeir viidu alls ekki, eins og fjöldi flóttamannanna, sem flýja sveitir kommúnista, ber vitni um. Þeir menn, sem á sin- um tima réðu afskiptum Bandarikjanna af Viet- namstriðinu, horfa nú álengdar á, hvaða af- hroð Saigonherinn geld- ur i stórsókn hersveita kommúnista. Hryggir i huga hlýðá þeir á fréttirnar um, hvernig allt það, sem byggt var upp, meðan þeir voru við stjórn- sýslu, hrynur nú niður. Eins og margir aðrir, þá eru þeir, sem mestu réöu um mótun stefnu stjórna þeirra Kennedys forseta og Johnsons eftirmanns hans, þeirrar skoöunar orðnir, aö ekkert frekar sé unnt að gera til þess aö bjarga við stjórn Nguyen Van Thieus forseta. Það hefur komið flatt upp á þá sem aðra, hversu lltilsmegandi Saigonherinn hefur reynzt I mót- spyrnu sinni I þessari slðustu stórsókn Víetcong. En þeir fylgja almenningsálitinu I Banda- rlkjunum I þvl, aö of seint sé fyrir Bandarikin að ætla að koma til hjálpar. En sumir þeirra, eins og Dean Rusk.fyrrum ráðherra, óttast, að þaö eigi eftir aö varpa skugga á álit Bandarlkjamanna út á við, að þeir skyldu láta undir höfuð leggjast að veita bandamönnum sinum I Saigon liö, þegar I harö- bakkann sló. „Við höfum ekki enn fengið að sjá reikninginn af ósigri stjórnar- hersins”, sagöi Rusk I viötali, sem James Outman, fréttamaöur Reuters, átti við hann og fleiri ráðgjafa þeirra stjórna, sem sátu I Washington, þegar Banda- rlkjamenn ákváöu aö taka beinan þátt I Vietnamstriðinu fyrir tiu árum. — Rusk sagði aðþað mundi sennilega taka áratugi, áður en menn sæju fyrir endann á af- leiðingum þess, ef Saigonstjórnin félli. Rusk, sem nú er kennari viö lagadeild Georgiuháskóla, kvaðst horfa með döprum huga á þróun mála I Vletnam. „Þetta er átakanlegur harm- leikur þeim milljónum manna, sem nú horfa fram á framtlð, sem þeir vildu alls ekki sjálfir, eins og sjá má af þeim hundruðum þús- unda flóttafólks, sem reynir að flýja undan kommúnistum”. Hann sagði, að viðbrögð manna I höfuðborgum Evrópu við stefnu Bandarikjamanna I Vletnam mundu gera útslagiö um þær af- leiðingar, sem fall Suður-Viet- nams ætti éftir að hafa fyrir Bandarikin og hinn and- kommúniska hluta heims. Hvernig honum litist á framtlð- ina I ljósi þessara atburða? — „Eg stend I sömu sporum og hver annar óbreyttur borgari núna. Ég þarf ekki að vera spámaður, en horfurnar eru dökkar. — En mað- ur getur alltaf reynt. Ef maður reynir ekki, þá hefur maður eng- an möguleika til að ná árangri”. Walt Rostow, sem á árunum 1961 til 1966 var formaður þeirrar nefndar, er mestu réð um stefnu- myndun Bandarikjastjórnar, var einn þeirra, sem hvað opinskáast vöröu aðgerðir Bandaríkjamanna I Indóklna I þá tið. — I viðtalinu viö Reuter tók hann mjög I sama streng og Rusk. Hann kvað fall Saigonstjórn- arinnar mundu hvarvetna I heim- inum leiða menn til umhugsunar um það, hversu traustur banda- maður Bandarikin væru. Rostow sagði, aö Bandarlkin hefðu veriö skuldbundin Indóklna af eldri loforðum, og þeim skyldum gætu þau ekki varpaö frá sér án alvarlegra afleiðinga. — Hann vildi ekki taka undir meö þeim, sem gagnrýnt hafa frammistööu Saigonhersins á undanförnum vikum. „Þessir atburðir eru manni mikið áfall”, sagði Henry Cabot Lodge, sem var ambassador Bandarlkjanna I Saigon frá 1963 til 1964 og aftur 1965 til 1967. Hann tók lika þátt i samningunum i Parls, og var meðal þeirra, sem reyndu að yfirvinna tregöu Thieus forseta til að ganga til samninga við kommúnista með þvi að fullvissa hann um, að Bandarikjamenn væru ekki að laumast af hólminum . . . þeir mundu koma aftur, ef kommún- istar gengju á bak orða sinna. Var framtak Bandarikja- manna þar syöra allt til einskis? „Staðan er of óljós til þess að unnt sé að halda sllku fram. Satt er það, ekki vegnaði okkur vel, en það þarf ekki endilega að tákna, að það hafi allt verið til ónýtis. Það er ekki búið að spila úr öllum spilunum enn, og við getum ekki sagt, að þetta sé um garð geng- iö”. Þvi er llkt farið með Lodge núna og aðra, sem á slðasta ára- tug reyndu að sannfæra banda risku þjóðina og umheiminn um lifsnauðsyn þess, að Bandarikin létu Vletnamstríðið til sln taka. Lodge er hvergi þar nærri haföur núna, sem ákvarðanirnar eru teknar. Honum finnst hann ekki hafa nóga vitneskju um málin til þess að spá fyrir um framhald þeirra. Annar fyrrverandi ambassador Bandarikjanna I Saigon, Maxwell Taylor hershöfðingi, sagði frétta- manni Reuters: „Þetta er Waterloo Bandarlkj- anna, ef þetta er Waterloo”. Hann kvaöst ekki vel geta lýst hruninu þar syðra, „en Bandarlk- in hefðu aldrei átt að leyfa málun- um að þróast þannig, að skelfing gæti orðið. Við áttum að gera, eins og Parlsarsamkomulagið fól I sér, að hervæða Suður-Vietnam jafnt til móts við það, sem kommúnistar hafa gert. — Byssu fyrir byssu, eins og kveðið var á um I Parísarsamningnum. En með þvl að láta það undir höfuð leggjast”, hélt Taylor áfram, „þá sköpuðu Bandarlkin þann bakgrunn, sem leiddi siðan til ástandsins, eins og það er oröið nú”. William Bundy, fyrrum aö- stoðarvarnarmálaráðherra og sá ráöherrann, sem hafði með mál- efni Austur-Aslu að gera, kom auga á smáhuggun I þvl, sem honum fannst annars hryggileg framvinda mála I Suður-VIet- nam. Hún var sú, að stefna Banda- rikjanna I Suðaustur-Aslu heföi fengið því áorkað, sem hún ætl- aöi. „Nefnilega að stemma stigu við átroðningi og ógnun kin- verskra kommúnista þar eystra, eins og blasti við mönnum þá”. „Ef einhvern tlmann var ein- hver ástæða fyrir þeim ugg, sem menn báru I brjósti vegna yfir- gangs kommúnista Klna, þá var það helzt á árunum 1964-’65”, sagði Bundy við Reuter. „Staöan er orðin mikið breytt núna, þótt fólk geri sér ekki almennt grein fyrir hvernig eða hvers vegna”. „Fyrir tiu árum lá Suöaust- ur-AsIa fyrir fótum Klna, eins og ávöxtur sem einungis þyrfti að tina upp”, segir Bundy. „Ahrif Klnverja voru þá I hámarki. En hrun kommúnista I Indóneslu, sem voru mjög á bandi Klnverja, menningarbyltingin I Kina og loks ágreiningur Kina við Sovét- leiðtogana hefur eytt þessari hættu. — Thailand og Filippseyj- ar voru I þá daga mjög illa við- búnar árás eða þvingunaraðgerð- um frá Kina. En aðgerðir Banda- rikjamanna i Vietnam sköpuðu þeim ráðrúm til að sporna við hvers konar þvingunum I dag”.

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.