Tíminn - 18.09.1966, Blaðsíða 12

12
TÍMINN
SUNNUDAGUR 18. september 1966
BJÖRN JÓNSSON:
PRENTIÐNAÐU
PAT MOSS
OG
ERIK CARLSSON
í tilefni heimsóknar þessara heimskunnu kappaksturshjóna
Mun ERIK CARLSSON f,Y*Ía
FYRIRLESTUR og sýna KVIKMYNDIR
%
m. a- frá „Afríku Safari" og „Monte Carlo kappökstrum í
Háskólabíói, þriðjudaginn 20. sept. kl. 7 e. h. og 1 Borgarbíói,
Akureyri, miðvikudaginn 21. sept kl. 6.30 e h-
AÐGANGUR ÓKEYPIS
S A A B A/B.
SVEINN BJÖRNSSON & CO
PIANO TIL SOLU
Gamalt þýzkt píanó til sölu, mjög ódýrt, að Víg-
hódastíg 19 í Kópavogi.
Sumarbústaðaland
Verkalýðsfélag 1 Reykjavík óskar eftir sumar-
bústaðalandi, sunnan — eða vestan lands. Þeir
sem vildu sinna þessu sendi upplýsingar um
land, er til greina gæti komið á afgreiðslu blaðs-
ins merkt: „Sumarbústaðaland“ fyrir 1. okt n. k.
PUSSNINGAR-
SANDUR
VIKURPLÖTUR
Einangrunarplast
Seljum allar gerSir af
pússningasandi, helm-
fluttan og blásinn *nn.
Þurrkaðar vikurplötur
oa einangrunarplast.
Sandsalan við Elliðavog st
Elliðavogi 115, sfmi 30120.
Björn SveinbiSrnsson.
hæstaréttarlögmaður
Lögfræðiskritstofa
Sölvhólsgðtu 4,
Sambandshúsinu 3 hæð
Simar 12343 og 23338
LAUGAVEGI 90-92
Stærsta úrval bitreiða s
einum stað — Salan e»
örugg hjá okkur
Jón Evsteinsson,
lögfræðingur
Lögfræðiskritstota
Laugavegi H,
slmi 21916
TRICEL
KVENKJÓLAR
E L F U R
Laugavegi 38,
Skólavörðustig 13,
Snorrabraut 38.
Jón Grétar Siaurðsson
héraðsdómslögmaður
Austurstræti 6,
simi 18783
Prentun er elzta iðngrein á ís-
landi — fyrsta prentsmiðjan var
sett upp um 1530 á Hólum í Hjalta
dal, og var Jón biskup Arason
frumkvöðull þess. Þegar einangr
un landsins og fólksfæð er höfð í
huga er það furðu snemma sem
hér er farið að prenta — í Dan-
mörku kom prentsmiðja inn 1482,
en Norðmenn fengu fynstu prent
smiðju sína ekki fyrr en 1643, eða
rúmri öld eftir að prentsmiðjan
var sett upp á Hólum.
Framan af var prentsmiðjan
ekki nema ein og átti oft erfitt
uppdráttar. Upp úr siðaskiptum
var prentsmiðjan flutt að Breiða
bólstað í Vesturhópi, og þaðan er
elzta íslenzka bókin sem enn er
til, Passio eftir Antonius Corvinus,
sem Oddur Gottskálksson hafði
þýtt. Guðbrandur Þorláksson lét
flytja prentsmiðjuna aftur að Hól
um árið 1572 og þar var hún til
1685, er hún var flutt suður að
Skálholti. Þaðan var hún flutt aft-
ur að Hólum árið 1703 og var þar
til 1799. Á þessari fyrstu hálfu
þriðju öld íslenzku prentsmiðjunn-
ar var ekkert prentað annað en
bókmenntir guðfræðilegs eðlis.
Á þessu varð breyting þegar
Hrappseyjarprentsmiðja tók til
starfa 1773, en þar voru prentað
ar bækur um hagnýtari efni: landa
fræði, búskap, lögfræði en auk þess
skemmtiefni svo sem rímur og
sögur. Ekki stóð prentsmiðjan sig
samt vel fjárhagslega, enda dundu
þá Skaftáreldar yfir og fylgdi
þeim mesta hallæri sem sögur fara
af hér. 1795 var prentsmiðtjan
flútt úr Hrappsey að Leirárgörð
um og þaðan 1819 íViðey, þar sem
hún var til 1844. Það ár var hún
flutt til Reykjavíkur og nefndist
Landsprentsmiðjan fram til 1876
er Einar Þórðarson, prentari, eign
aðist hana og rak áfram í 10 ár.
Þegar hér er komið sögu fer nú
tíminn að halda innreið sína, a. m.
k. hvað nöfnum prentsmiðjufyrir
tækjanna viðvíkur. Árið 1877 stofn
aði Björn Jónsson, ritsrjóri, síðar
ráðherra, ísafoldrarprentsmiðju.
Níu árum síðar keypti hann prent
smiðju Einars Þórðarsonar og sam
einaði sinni, og má þessvegna með
nokkrum rétti segja að sú smiðja
geti rakið ætt sína til hinnar
fyrstu prentsmiðju á HóJum.
Af prentsmiðjum sem enn starfa
eru þessar elztar auk ísafoldar-
prentsmiðju: Prentsmiðja Björns
Jónssonar, Akureyri (1879), Fé-
lagsprentsmiðjan (1890), Prent-
verk Odds Björnssonar, Akureyri
(1901) og Prentsmiðjan Guten-
berg (1905). Ekki er staður hér
til þess að rekja þessa sögu lengri
en eftir því sem afkoma lands-
manna hefur batnað, hafa verk-
efni smiðjanna aukizt og h<*fur það
orðið grundvöllur að stofnun
margra fyrirtækja. einkum á ár-
unum eftir síðari heimsstyrjöld.
Hafa sum þesara yngri fyrirtækja
sérhæft sig á þröngum og oft nýj
um sviðum, en önnur hasiað sér
völl á breiðari grundvelli. Mikil
gróska er nú í iðninni, og hafa ís-
lenzkar prentsmiðjur getað bætt
mjög tækni sína og starfsmenn
þeirra kunnáttu sína, eins og hvað
skýrast kemur fram hvað snertir
lit- og myndprentun, sömuleiðis
hefur leturúrval og uppsetning
prentgripa yfirleitt tekið miklum
framförum.
Ekki verður skilizt við þetta
efni án þess að geta þeirrar ein-
kennilegu staðreyndar, að þessi
elzta iðngrein landsmanna mun
ein af táum iðngreinum i heimi,
sem una verður þvi. að fulluanar
framleiðsiuvörur ertendra keppi-
nauta hennar eru fluttar algerlega
tollfrjálst til landsins, á sama tíma
og fjárfestingarvörur innlendra
framleiðenda og hráefni bera
há aðflutningsgjöld. Að vísu segja
tollskrárlögin, ag verulegur tollur
eigi að vera á íslenzku máli, en
undanþágur frá því ákvæði manu
auðfengnar.
Vonandi kemur að því, að ís-
lenzkum prentsmiðjum verði búin
betri aðstaða hvað þetta misrétti
snertir, svo að þeim verði geit
kleyft, að tileinka sér framvegis
sem hingað til nýjustu tækni. Ann
ars gæti svo farið, að þessi mikils
verði þáttur nútíma fjölmiðlunar
yrði allt í einu efcki samkeppois
fær við erlenda aðila eftir að hafa
verið það í rúm 400 ár. Væri þá
illa komið málum, jafn tengdur
og hann er íslenzkri menningu.
Bjöm Jónsson.
HÖGNI JÓNSSON
LögfræSi- og fasteignastofa
SkólavörSustfg 16,
sfmi 13036,
heima 17739.

TRÚLOFUNARHRINGAR
Fljót afgreíðsla.
Sendum gegn póstkröfu.
Guðm. Þorsteinsson,
gullsmiður,
Bankastræti 12.
SERVIETTU-
PRENTUN
SÍMI 32-101.
ÖKUMENN
Látið athuga rafkerfið 1
bflnum.
Ný mælitækL
RAFSTILLING.
Suðurlandsbraut 64,
simi 32385
(bak við Verzlunina
Alfabrekku),
Skúli J. Pálmason*
héraðsdómslöqmaður
Sölvhólsgötu 4,
Sambanrishúsinu 3. hæð
Simar 12343 og 23339
Auglýsið i TÍMANUM