Tíminn - 15.10.1966, Blaðsíða 5

Tíminn - 15.10.1966, Blaðsíða 5
LAUGAJÍDAGIJR 15. ofetófoer 1966 TÍMINN 5 i«Si Útgefandi: FRAMSÓKNARIFLOKKURINN Framkvsemdastjórl: Kristján Benectiktsson. Ritstjórar: Pórarinn Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjómar: Tómas Karlsson. Aug- lýsingastj.: Steingrlmur Gíslason. Ritstj.skrifstofur 1 Eddu- búsinu, símar 18300—18305. Skrifstofur: Bankastræti ?. Af- greiðslusími 12323. Auglýsingasimi 19523. Aðrar skrifstofur, sími 18300 Áskriftargjald kr. 105.00 á mán. innanlands. — í lausasiiiu kr. 7.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h. f. Samá stefnan Það var e'kki mikið nýtt, sem forsætisráðherrann hafði að segja, þegar hann flutti stefnuyfirlýsingu ríkisstjórn- arinnar á Alþingi í fyrradag. Kjarai yfirlýsingarinnar var sá, að sömu stefnu jTði fylgt áfram í efnahagsmál- um og mótuð hefði verið, þegar samstjórn Sjálfstæðis- flokksins og Alþýðuflokksins kom til valda haustið 1959. Menn geta auðveldlega ráðið af þessu. hverju þeir eiga von á. Þrátt fyrir miklu meira góðæri á undanförnum árum en nokkru sinni fyrr, blasir nú sú staðreynd við, að fjölmörg atvinnufyrirtæki eru að stöðvast eða hafa þegar stöðvast. í þeim flokki eru m. a- hraðfrystihúsin, togararnir, stór hluti vélbátaflotans og mikill hluti iðn- aðarins. Það hefði einhverntíma verið kallað hrakspá, ef því hefði verið spáð, að þannig yrði ástatt eftir margra ára samfellt góðæri. En þótt atvinnuvegirnir standi ekki betur að vigi en þetta, hefur hlutur launþeganna ekki batnað. Það ligg- ur ljóst fyrir, að kaupmáttur tímakaups verkamanna er í dag minni en 1959, þegar ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks- ins og Alþýðuflokksins kom til valda. Þjóðartekjurnar hafa hinsvegar aukizt um 35—40% á mann á þessum tíma. Samt þurfa verkamenn að vinna lengur nú en þá, til þess að bera hið sama úr býtum. Slík er afleiðing þeirrar verðbólgustefnu, sem ríkis- stjórnin hefur fylgt á undanförnum árum. Og þrátt fyrir þessar afleiðingar, sem blasa nú við allra augum, hefur ríkisstjórnin ekki upp á annað að bjóða en að sömu stefnunni skuli fylgt áfram. Það er gott, að þjóðin hefur nú fengið að heyra þenn an ásetning ríkisstjórnarinnar. Nú er það hennar að segja til um, hvort hún er sammála ríkisstjórninni um, að fylgja beri áfram þeirri stefnu, sem hefur reynzt eins og raun ber vitni og rakið er hér að framan. „Bjargráðið“ í umræðum þeim, sem urðu á Alþingi 1 tilefni af stefnu yfirlýsingu stjórnarinnar, neyddist forsætisráðherrann til að viðurkenna, að illa horfði með rekstur frystihús- anna, og gömiu bátanna og togaranna. Það myndi því ekki nægja til að tryggja rekstur þeirra, að fylgt yrði áfram óbreyttri stefnu. En forsætisráðherrann taldi stjórnina hafa fundið ráð við þessum vanda án þess að þurfa að breyta nokkuð efnahagsstefnunni. Bjargráð ríkisstjórnar innar er það að auka rányrkjuna á fiskimiðunum með því að hleypa togurunum inn í landhelgina. Menn höfðu grun um það, að ráðherrarnir vildu sitja í stjórnarstólunum eins íengi og sætt væri. Áður en þeir hrökkluðust þaðan, myndu þeir eyða hverjum einasta eyri, sem ríkið gæti krækt í, í niðurborganir og uppbæt- ur- Nú er komið á daginn, að þessi grunur er ekki aðeins réttur, heldur kemur það til viðbótar að ríkisstjórnin ætlar að ganga enn lengra. Hún ætlar einnig að ganga á þann sjóð, sem sízt má tæma, fiskstofnana. Á sama tím'a og Emil Jónsson talar réttilega um það á allsherjarþingi S.Þ., að fiskstofnarnir séu í hættu, ætlar ríkisstjórnin að gera ráðstafanir, sem auka þessa hættu. Hverjir munu taka íslendinga aívarlega á erlendum vett- vangi, meðan þeir haga sér jafn gálauslega innan sinnar eigin landhelgi? Þeir verða ekki margir. ERLENT YFSRLIT Viðræður Johnsons og Gromikos Ræða Johnsons um Evrópumáiin hefur vakið mikla athygli. ÞAÐ HEFUR að vonum vaíkið mikla athygli, að Gromiko utan ríkisráðherra Sovétríkjanna átti nær tveggja klukkustunda viðtal við Johnson forseta í Hvita húsinu síðastl. mánudag. Viðtal þetta hefur ekki sízt vak ið athygli af þeirri ástæðu, að því fylgdi sú áhætta fyrir Rússa, að Kínverjar notuðu það sem sönnun þess, að þeir væru að semja við Bandaríkja menn um Víetnammálið á bak við tjöldin. Ólíklegt þykir, að Rússar hafi tekið á sig þessa áhættu, nema þeir álitu, að til einhvers væri að vinna Það er hinsvegar ljóst, að Johnson forseti leggur nú áherzlu á bætta sambúð við Sovétrikin. Þetta kom mjög greinilega í Ijós í ræðu, sem hann flutti á fundi í New York fyrra föstudag, en þar voru komnir saman þeir blaðamenn, sem einkum rita forUstugrein ar. Eins og oft áður, hefur í dómum blaða gætt nokkurrar tortryggni varðandi einlægni Johnsons eða nánara sagt, hvort hann væri hér að tefla pólitískt tafl vegna kosning- anna, sem framundan eru í Bandaríkjunum, eða hvort hér væri um einlægan ásetning hans að ræða. Það styrkti mjög þa ðálit, að Johnson væri alvara, að Gromiko skyldi ganga á fund hans fjórum dög um síðar og ræða jafnlengi við hann og raun ber vitni. Ólík- legt er, að rússneska stjórnin hefði sent Gromiko þannig til viðræðna við Johnson í þeim ■ eina tilgangi að styrkja hann í kosningabaráttun ni. RÆÐAN, sem Johnson flutti á áðurnefndum fundi fyrra föstudag, en tvímælalaust cin merkasta og athyglisverðasta ræðan, sem hann hefur haldtð síðan hann varð forseti. Aðal- efni hennar fjallaði um bæt.ta sambúð milli austurs og vest- urs í Evrópu. Johnson sasði, að megin verkefnin væru þrjú: Fyrsta verkefnið væri að endurskipuleggja Atlantshafs- bandal- og samræma bað breytt um aðstæðum og viðhorfum. í þeim efnum lagði hann engu minni áherzlu á samstarf u.n efnahagsmál og vísindamál en hermál. Þá lagði hann áherzlu á, að Nato léti aðstoð við þróun arlöndin til sín taka. Þetta er vafalítið rétt stefna, því að Nato á óráðna og óvissa fram tíð, ef það á ekki að fjalla um annað en hernaðarlegt sam- starf. Annað verkefnið væri að auka efnahagslegt samstarf þjóðanna í Vestur-Evrópu, og efla einingu þeirra á sem flest um sviðum. Sameinuð Vesfur- Evrópa hefði miklu hlutverki að gegna, en rétt væri að gera sér ljóst að marga þröskulda þyrfti að yfirstíga áður en slík sameining væri orðin að veruleika. Þriðja verkefnið væri að vinna að bættri sambúð milli austurs og vesturs í Evrópu og þoka burtu því járntjaldi, sem nú skiptir bæði Evrópu og Þýzkalandi í tvennt. Takmarkið ætti að vera sameinað Þýzka land innan auðugrar og frið- samrar Evrópu. Það er einlægur ásetningur okkar, sagði Johnson. ?ð ná fullum sáttum. Við viljum gera Rússum og öðrum þjóðum Austur-Evrópu þetta ljóst, og nálgast þetta mark skref fyrir skref eða ganga eins langt og fært þykir hverju sinni. ATHYGLISVERÐASTI kafl- inn í ræðu Johnson fjallaði um þetta þriðja verkefni. Það kom greinilega í ljós hjá hon- um, að efnahagsmálin væri sá vettvangur, þar sem fyrst væri von um áran'gur, en í fram- haldi af því væri svo hægt að komast lengra stig af stigi. í þessu sambandi tilkynnti hann að Bandaríkin myndu fella úr gildi ýmsar útflutningshömlur, sem hefðu hvílt á viðskiptum við Austur-Evrópu. Jafnframt myndi hann leggja áherzlu á lagabreytingar, sem gerðu mögulegt að veita ríkjum Aust- ur-Evrópu svokölluð beztu kjara viðskipti. Þá hefði Ex- port-Import Bank verið heimJ ilað að ábyrgjast lán, sem am- erísk fyrirtæki veittu Póllandi, Ungverjalandi, Búlgaríu og T ékkóslóvakíu. Sami banki hefði einnig fengið heimiltí til að veita Fiat-bílahringnum ít alska lán til að byggja verl:- smiðju í Sovétríkjunum. Þá væri verið að undirbúa loft- ferðasamninga við Sovétríkm og væntanlega myndu Banda- ríkin og Sovétríkin bráðlega skiptast á ræðismönnum. Johnson lét óspart í það skína, að bætt sambúð á sviði efnahagsmálanna, ætti að vera upphaf að öðru meira. Hann gaf í skyn — með óljósu o ða lagi þó, — að rétt væri að viðurkenna núv. landamæri , Evrópu, en þar mun hann vafa lítið hafa átt við Oder Neisse landamærin. Hann gaf einnig í skyn, að ef Rússar drægju úr herafla sínum í Mið-Evrópu, gætu Bandaríkin einnig minnfe að herafla sinn í Evrópu. Þá lagði Johnson mikla áherzlu á, að reynt yrði að koma á samningi um bann við útbreiðslu kjarnorkuvopna og ■taldi það vera sameiginlegt verkefni Bandarikjanna og So- vétríkjanna að vinna að því. JOHNSON sagði, að það gæti tekið langan tíma að koma á fullum sáttum og góðu sambýli í Evrópu. En það mætti ekki standa í vegi þess, að hafizt væri handa um að nálgast það takmark. Eftir viðræður þeirra John- sons og Gromikos bendir sitt- hvað til þess, að allvel þokist nú í þá áttina að koma á samningi um bann við út- breiðslu kjarnorkuvopna. Þar hefur það verið eitt aðalljón- ið á vesinum. að Vestur-Þjóð- | verjar hafa krafizt einhvers V konar hlutdeildar í yfirráðum kjarnorkuvopna. Talið er, að Johnson hafi mjög lagt að vestur-þýzku stjórninni að ki breyta hér um stefnu, og sé ekki ólíklegt, að honum hafi orðið eitthvað ágengt í þeim efnum. Yfirleitt er áðurnefndri ræðu Johnson tekið vel. Mörg merk blöð eins og The Times og The Observer benda þó á, að það sé of mikil bjartsýni hjá Johnson, að hægt sé að leysa mál Evrópu, án hliðsjónar af málum Asíu. Rússar hljóti að fara sér hægt meðan barist sé í Vietnam. Öll aðstaða þeirra sé þannig. „The Times“ segir, að mikilvægasta sporið, sem Johnson geti nú stigið, sé að hætta loftárásum á Norður-Vi- etnam. Þ..Þ

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.