Vísir - 20.10.1975, Blaðsíða 6

6
VÍSIR. Mánudagur 20. október 1975?
VÍSIR
Útgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Davið Guðmundsson
Ritstjóri og ábm: Þorsteinn Pálsson
Ritstjóri frétta: Árni Gunnarsson
Fréttastjóri erl. frétta: Guðmundur Pétursson
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
• Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Afgreiðsla: Hverfisgötu 44. Simi 86611
Ritstjórn: Siðumúia 14. simi 86611. 7 linur
Áskriftargjald 800 kr. á mánuði innanlands.
f lausasögu 40 kr. eintakið. Blaðaprent hf.
Við vinnum á
Gildiátaka reglugerðarinnar um 200 sjómilna
fiskveiðilögsögu virðist þegar hafa haft nokkur
áhrif á þær þjóðir, sem harðast hafa staðið gegn út-
færslunni. Vestur-þjóðverjar ákváðu þannig i kjöl-
far útfærslunnar að aflétta löndunarbanni á islensk
skip. Þetta löndunarbann hefur staðið i vegi fyrir
viðræðum um hugsanlegar veiðiheimildir.
Vestur-þýska stjórnin hefur þvi að nokkru leyti
látið undan siga nú þegar 200 sjómilna fiskveiðilög-
sagan er orðin að veruleika. Talsmenn stjórnarinn-
ar i Bonn hafa sagt að með þessu vildu þjóðverjar
skapa jákvætt andrúmsloft. Einar Ágústsson utan-
rikisráðherra hefur opinberlega lýst yfir þvi að
hann telji þetta bera vott um, að þjóðverjar vilji
vinsamlega sambúð.
1 framhaldi af þessum breyttu aðstæðum er eðli-
legt að fallast á viðræður við fulltrúa vestur-þýsku
rikisstjórnarinnar. Á hinn bóginn er ljóst, að afnám
löndunarbannsins breytir engu um tollmúra Efna-
hagsbandalagsins. Það er enn skilyrði af hálfu vest-
ur-þjóðverja fyrir gildistöku viðskiptasamningsins
við bandalagið að samkomulag takist um fiskveiði-
heimildir á Islandsmiðum.
Þó að vestur-þýska rikisstjórnin hafi opnað
möguleika á viðræðum með þvi að afnema
löndunarbannið er það i sjálfu sér ekki sönnun þess
að hún hafi látið af þvergirðingshætti sinum i
málinu. Setning löndunarbannsins voru herfileg
mistök af hálfu þjóðverja. fslensk fiskiskip hafa
siðan selt i Belgiu.
Þjóðverja vantar fisk. Það er ugglaust ein af
ástæðum þess að þeir eru nú reiðubúnir til þess að
sveigja litið eitt af. Formaður Landssambands is-
lenskra útvegsmanna hefur lýst yfir þvi, að islensku
skipin muni halda áfram at selja i Belgiu. Þetta er
rétt stefna. Engin ástæða er til þess eins og sakir
standa að færa þjóðverjum fisk, þó að þeir sjái nú
að löndunarbannið hafi fyrst og fremst bitnað á
þeim sjálfum.
Við eigum fyrst að sannreyna hvort raunveruleg-
ur vilji er fyrir hendi til þess að ganga að samning-
um með þeim ströngu skilyrðum sem við setjum.
Þjóðverjar verða að viðurkenna i reynd rétt okkar
til fiskveiðilögsögunnar og til þess að stjórna veið-
um innan hennar. Full ástæða er þvi til þess að fara
varlega i væntanlegum samningaviðræðum við
þjóðverja. Hitt var eðlilegt að taka upp viðræður
við þá til þess að staðreyna, aír hvort hér i raun og
veru um breytta afstöðu að ræða.
Nóg komið
Visir vakti fyrir nokkru athygli á þvi, að stjórnvöld
hafa ekki staðið að kynningu landhelgismálsins á
þann hátt sem æskilegt hefði verið. Verulega hefur
á það skort að okkar sjónarmið hafi komið fram er-
lendis utan ráðstefnusala. Sendiherrar hafa jafnvel
kvartað yfir þvi að fá ónógar upplýsingar um af-
stöðu stjórnvalda.
Nú hefur það gerst að einn af sendiherrum ís-
lands hefur gefið til kynna að við myndum skipta
um bandamenn ef vestræn riki sæju ekki til þess að
200 sjómilna fiskveiðilögsagan verði virt. Yfir-
lýsingar af þessu tagi eru að sjálfsögðu óþolandi. Þó
að mikilvægt sé að kynna málstað íslands erlendis
er varhugavert að gera það með aðferðum fyrrum
blaðafulltrúar rikisstjórnarinnar.
Umsjón: GP
Fjármálasérfræöingar New York bera saman bækur sínar, en
hvergi örlar á úrræðunum.
Skuldafenið
Nýja Jórvík
Fjármálaöngþveiti New York-borgar er
mörgum efst i huga þessa dagana.
Gjaldþrotið, sem yfir henni vofir, þar sem hún
situr djúpt sokkin i skuldafenið, er fleirum
tilefni umhugsunar en rétt aðeins ibúum borg-
arinnar eða öðrum skattgreiðendum Banda-
rikjanna.
Menn hafa bæði áhyggjur af
þvi, að dynkurinn af gjaldhruni
New York kunni að skekkja
stoðir viðskiptalifs út fyrir land-
steina USA, og svo þvi, hvort
öðrum stórborgum sé hætt við
svipaðri óreiðu, fyrst þessi
höfuðbörg viðskipta og versíun-'
ar Bandarikjanna er svona á
vegi stödd.
Engum blöðum þykir þurfa að
fletta um ástæðu þessa
öngþveitis: Sukk, óreiða og
óstjórn margra ára borgar-
stjórnar New York hefur gengið
svo fram af mönnum, að Ford
forseti neitaði þverlega hjálpar-
beiðni borgarstjórnarinnar um
styrk úr rfkissjóði.
Lengi hefur mönnum ofboðið
fjárausturinn og oft hefur verið
á það bent, að New York þyrfti
að skera niður útgjöld sin’ en
einhvern veginn hefur hvert
fjárlagaárið liðið svo af .öðru,
að ekkert hefur sést i þá átt.
Niðurstöður útgjaldaliðar
fjárlaga yfirstandandi árs voru
12,3 milljarðar dollara, eða
rúmlega tvisvar sinnum hærri
en 1969. Hallinn á þeim nemur
að minnsta kosti 800 milljónum
dollara. — En aðalvandinn ligg-
ur ekki i þvi að rétta af þann
halla, heldur að greiða upp
halla fjárlaganna frá þvi i fyrra,
og hittifyrra og árið áður og þar
áður. Aður en júnimaður er úti
verður New -Yorkborg að
greiða 4 milljarða dollara til
’þeirrar skuldajöfnunar.
En hún átti ekkert fé til þess
að greiða bæjarstarfsmönnum
kaupið þeirra, þegar þessi grein
var skrifuð fyrir helgi.
í botnlausum skuldum hefur
borgin gripið til þess að slá lán á
lán ofan. Ekki aðeins lán til
nýrra framkvæmda, heldur lán
til daglegs rekstrar lika. New
York-fylki hefur neyðst til þess
að hlaupa undir bagga með
henni og þykir liggja við borð,
að borgin dragi fylkið með sér
niður i fenið.
Það sem mönnum óar mest,
ef lysa verður yfir gjaldþroti
borgarsjóðs, er ekki svo mikið
stuggur af gjaldþroti lána-
drottna borgarinnar. Á þvi
þykir ekki svo mikil hætta.
Heldur hinu, að þeir sem keypt
hafa skuldabréf borgarinnar og
fylkisins, hvekkist af tapinu,
þegar þeir verða að afskrifa
bréfin, og slik bréf verði hér
eftir óseljanleg. En öll fylki
Bandarikjanna hafa gefið út og
selt bréf af þvi tagi og fjár-
magnað framkvæmdir sinar
með þeim hætti — enginn þó i
svipað þvi jafnmiklum mæli og
N.Y., sem hefurscnt frá sér um
19% þeirra 200 milljarða dollara
skuldabréfa, sem eru á
markaðnum.
Samt sem áður hefur Ford og
sérfræðingar fjármála-
ráðuneytisins daufheyrst við
bænum Beame borgarstjór.
,,Ekki lóga okkur, þótt við sé-
um veikir,” sagði borgarstjóri
nýlega og reyndi að slá á þá
strengi að sumt af útgjöldum
borgarinnar á rætur sinar að
rekja til félagslöggjafar sem
hún fékk engu ráðið um.
Þarna er við ramman reip að
draga. Hugarþel manna annars
staðar I Bandarikjunum til New
York, er svipað og afstaða
dreifbýlisins á íslandi til
Reykjavikur. jafnvel fjandsam-
legra. Þeir mega naumast til
þess hugsa að skattpeningum
þeirra sé varið til þess að hlaða
undir nýju-jórvikinga. Sist þar
sem borgin er I þeirra augum
hin mesta óreiðuhit.
Þeir geta bent á ótal útgjalda-
liði, sem margoft hafa verið
nefndir sem dæmi um, hvar
mætti spara — áh þess að New
York hafi tekið þvi tiltali.
Þar er launaliðurinn lang-
stærstur, 60% útgjalanna eða
um 7 milljarðar dollara. — Á
árunum 1961 til 1974 jókst
starfsmannafjöldi borgarinnar
um 100 þúsund á sama tima,
sem ibúafjöldi hennar féll úr 7,8
milljón manna niður i 7,5
milljónir. Hvergi i Banda-
rikjunum eru borgarstarfsmenn
eins vel launaðir og i New York.
Hefur einkaframtakið' ekki
getað fylgt þeim launahækkun-
unum eftir. Þannig hefur t.d.
gjaldkerfi hjá borgarfyrirtæki
220 dollara meðan bankagjald-
keri hefur 164 dollara.
Eftirlaunagreiðslur eru einn
liðurinn, sem vaxið hefur upp úr
öllu valdi. Eftir 19 ára starf get-
ur borgarstarfsmaður farið á
eftirlaun með 1/2 laun siðasta
starfsárs að meðreiknuðum
yfirvinnugreiðslum. í fram-
kvæmdinni hefur það komið
þannig út, að allir vinna eins og
berserkir yfirvinnu siðasta
starfsár sitt, svo að eftiriaunin
slaga i fjölda tilvika upp i full
laun. — Ef áfram heldur þeirri
þróun, sem verið hefur I eftir-
launagreiðslum borgarsjóðs,
mun sá útgjaldaliður nema 2
milljörðum öollara árið 1980.
Borgaryfirvöld hafa reynt að
fækka starfsfólki, en mætt and-
stöðu verkalýðsfélaganna.
Kennaraverkfallið siðasta er
mönnun ekki enn úr minni.
Þegar kannað er, hversu ágengt
þeim hefur orðið i þessu tilliti,
kemur i ljós að óbreyttu starfs-
fólki hefur fækkað um 5,23%, en
hinum ýmsu „stjórum” um að-
eins 2,27% Þykir sýnilegt, að
stjórarnir, ábyrgðarembættis-