Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1931, Side 14
‘M LÉSBÓK MORGUÍíBLAÐSINS
dýraæturnar“ voru voldug þjóð,
og fóru langar veiðiferðir inn
í lönd Eskimóanna, til þess að
veiða ,,atulejerai“ (sauðnaut).
,,Þá voru margir sleðar“, segir
hann, „og þegar sauðnaut drep-
in og veiðimenn halda veislu,
þá þú sjá fjölda tjöld eins og
skóg í landinu, þar sem engin
trje eru. En nú . . .“. Hann
ypti öxlum og leit til hjnna Indí-
ánanna. Hann vildi ekki minn-
ast frekar á Eskimóana. Stund-
um hefir hann fundið gamlar
bækistöðvar þeirra og skinn af
skepnu, sem hann hefir aldrei
sjeð (sel). Það hafði líka komið
íyrir, að hann hafði rekist á
slóð eftir stóra snjóskó, og sjeð
undarlega menn langt í burtu.
Annars hefir hann ekki neitt af
Eskimóum að segja nema: ,,Hu-
sky nisule“ (Eskimóar vondir).
Johnny fer að tala um hunda.
Fyrst byrjar hann á því, að
hrósa hundum sínum, og svo
fer hann að tala utan að því,
hvernig fara muni fyrir vissum
hundum, þegar þeir koma inn í
ókunna landið (frosnu sljett-
urnar). Jeg spyr hann, hvað
hann eigi við, og hann segir, að
slíkir hundar komi aldrei fram-
ar til skóganna. — Til dæmis
nefnir hann, áð hvítur veiði-
maður hafi mist nær alla
veiðihunda sína. Jeg segi með
hægð, að þeir hafi ef til vill
elt hreindýr og týnst þannig,
eða þá, að þeir hafi ekki verið
nógu loðnir, ekki þolað kuld-
ann og frosið í hel. En Johnny
hristir höfuðið. Það er ekki til
nema ein skýring á þessu: Ó-
kunna landið gleypti þá. —
Mig hefir ætíð furðað á því,
hvað Indíánar eru slyngir að
átta sig úti á eyðimörkunum,
og til þess að fjörga samræð-
urnar, fer jeg að tala um átta-
vitann við þá. Það er langt síð-
an jeg týndi áttavita mínum,
en jeg tek upp úrið og reyni að
skýra þetta eins vel fyrir þeim
og jeg get. Indíánar horfa bros-
andi á mig, og eru sannfærðir
um, að jeg fer með hringavit-
leysu. Og þegar mig rekur f
vörðurnar með að skýra eigin-
leika segulnálarinnar, og norð-
ur og suður, grípur Tietchan í
handlegginn á mjer og segir:
„Þú sjá!“ — Við göngum báðir
út úr tjaldinu. Himininn er heið-
ríkur og alstirndur, og yfií
skógarbrúninni dansa norður-
ljós. Tietchan bendir á Karls-
vagninn, Pólstjörnuna og Fjósa-
konurnar. Jeg get ekki skilið
hvað hann segir, en jeg veit, að
hann er að reyna að skýra fyr-
ii mjer, hvernig Indíánar þekki
áttirnar. Og svo fer hann að
tala um norðurljósin og segir:
,.góð klukka“. Hann bendir á
nyrðri tjaldgaflinn, og dregur
boga að austurhliðinni: „I fyrra
málið, snemma, þá þú sjá“. —
„En þegar hvorki sjást stjörn-
ur nje norðurljós?“ spyr jeg.
Þá bendir hann á snjóskaflana
og útlistar fyrir mjer, að sá,
sem sje athugull, geti áttað sig
á þeim, og hann útlistar fyrir
mjer, hvernig hægt sje að
þekkja norður og suður á berki
og greinum trjánna. Að lokum
segir hann: „Máske stór vindur
í landinu trjálausa, máske ekk-
ert sjá, Indíánar vita alt af leið-
ina hjer“. Og brosandi bendir
hann á enni sjer. —
Nú er komið að rrijer að segja
þeim frá landi hvítra manna.
Þá langar til að heyra um stóru
bátana á vatninu, sem ekki er
hægt að drekka. Jeg segi þeim,
að jeg sje kominn yfir þetta
vatn, og hinum megin við það
sje skógur og snjór, alveg eins
og hjer. Þá langar þá til að
vita, hvort maður sje lengi að
aka þangað. Isep spyr, hvort
það sje satt, að hvítu mennirnir
hafi átt í ófriði hver við ann-
an. Og hann vill fá að vita, hve
margir veiðimenn hafi fallið.
Þegar jeg segi honum, að fallið
hafi fleiri hvítir veiðimenn held-
ur en hreindýr eru í landi
þeirra, þá verða þeir þögulir.
En einkennilegustu spurninguna
lagði Antonio fyrir mig. Hann
vildi fá að vita, hvort það væri
satt, að meðal hvítra manna
væru konur, sem lifðu í vatni,
alveg eins og fiskar.
Þegar líður á kvöldið, hljóðna
samræðurnar smátt og smátt.
Vjer höllum oss upp að svefn-
pokunum, og hver hugsar um
sitt. Alt í einu hefur Moose upp
sönginn um veiðimanninn, sem
liggur úti í skógi og þráir stúlk-
una sína. „Setzoatsé, elskan
mín!“ Þannig byrjar söngurinn
og undarlega viðkvæmt hljómar
ha,nn þarna úti í skóginum, und-
ir skini norðurljósa og stjarna.
Svo skríðum vjer í svefnpok-
ana og hlustum hálf-sofandi á
spangólið í úlfunum, þetta
raunalega gól, sem er rödd sjálfr
ar eyðimerkurinnar.
Saga af pilti
sem kom kóngsdóttur
til að hlæja.
Æfintýr handa börnum.
Eftir Eivind Kolstad.
■ AÐ var einu sinni piltur sem
i var síkátur, og þegar hann
1 var í essinu sínu gat hann
komið öllum til að Mæja.En hvern
ig stóð á því, að liann skyldi alt
af vera kátur ? Foreldrar hans voru
bláfátækir og það var naumast að
þau hefði til hnífs og skeiðar.
Börnin voru fimm og frá því að
þau komust á legg urðu þau að
vinna baki brotnu, til þess að
hjálpa foreldrum sínum.
Einlhverju sinni mætti prestur-
inn Hans Pjetri — svo hjet pilt-
urinn káti — á þjóðveginum og
var hann í hversdags lörfum sín-
um.
„Hvemig stendur á því að það
liggur-svona vel á þjer?“ spurði
presturinn.
„Það liggur alt af vel á mjer“,
sagði Hans Pjetur. „En í dag Higg-
ur sjerstaklega vel á mjer, því að
jeg er mettur og blessuð sólin skín
svo dásamlega“.
„Jeg vildi að allir gæti sagt hið
sama“, svaraði prestur. „Þá væri
lífið öðru vísi en það er. En svo