Lesbók Morgunblaðsins - 01.03.1942, Blaðsíða 6

22
LESBOk morgunblaðsins
þyki það vel fært. Mjög er skjól-
gott á dalnum og sauðland ágætt
vetur og sumar. Voru kvíær
geymdar þar frá Á meðan fráfær-
ur voru í tísku. í dalnum skiftast
á lyngflesjur vaxnar aðalbláberja
lyngi, vallendisbrekkur og blóm-
gresisbollar. Er gróður þar allur
þróttmikill og ilmsterkur, eins og
títt er þar sem snjór liggur all-
lengi. Hitinn er geisisterkur, og
lá við, að mjer hrysi hugur við
að fara að klifra þar upp snar-
bratta hlíðina, óvanur göngu eins
og jeg var undan vetrinum.
Leið okkar yfir í Sýrdal lá
framarlega yfir Hvanndalabjarg.
Klifruðum við upp snarbratta gil-
skoru og sóttist ferðin heldur
seint, því að mig sótti mæði, en
vildi þó hins vegar ekki láta und-
an fyr en í fulla hnefana. Uppi á
fjallinu varð fyrir hallalítil skeið
skamt frá bjargbrún. Er ekki
hent lofthræddum að ganga þar
fram á brúnina, því að undir er
ægilegt hengiflug í sjó niður.
Einkum þótti mjer hrikalegt að
'gægjast niður í skoru þá í bjarg-
inu, er Skötugjá heitir. Enda þótt
við hjeldum okkur svo fjarri
bjargbrún, að hvergi sá fram af.
var í mjer einhver ónota geigur,
sem þeir þekkja best, sem svima-
gjarnir eru. Jeg varð því harla
feginn, er Anton sagði mjer, að
nú værum við komnir á Sýrdals-
brúnina, og þarna væri farið nið-
ur, um leið og hann benti á lítið
skarð í fjallsbrúnina. Þarna nið-
ur, hugsaði jeg, og leist ekki á.
Leiðin var nefnilega um þrönga
skoru eða gjá, sem ekki var breið
ari en svo, að hægt var að snerta.
báða gjáveggina samtímis, og vit-
anlega snarbrött, því að hamrar
eru á báða bóga. Þarna brá Anton
sjer niður, og ekki var um annað
að gera en fylgja honum, ef jeg
átti ekki að verða að gjalti uppi
á miðju Hvanndalabjargi. Það
reyndist einnig svo, að gjáin var
ekki eins ægileg umferðar og hún
sýndist í fyrstu. Að vísu var hún
snarbrött og nokkuð hætt við
grjóthruni, en hand- og fótfesta
sæmileg. En engan öfunda jeg af
að fara þarna um, er hausta tek-
ur og jörð er freðin, en þó verð-
ur að fara um þessa gjá eða aðr-
ar engu greiðfærari í fjárleitum á
haustin. Áður en varði vorum við
komnir niður í Sýrdalinn. Þótt
hann beri dalsnafn, er hann ein-
ungis grunn hvylft niður í bjarg-
brúnina, hömrum girtur alt um
kring, eins og flestar dalskorur
um þessar slóðir, en sjávarmegin
eru ófærir klettar. Eigi var síður
heitt þarna en í Fossdalnum, enda
skjól fyrir flestum áttum 'nema
austanátt. Gróður er þar víðast
þroskalegur, enda verður hann
fyrir litlum ágangi búfjár. Nokkr-
ar ær sáum við þarna, og tóku
þær þegar á rás, er þær urðu okk-
ar varar. Unir fje þar vel hag sín-
um, og er torvelt að ná því þaðan
á haustin. Mestur er gróðurinn í
brekku frammi undir bjargbrún-
inni. Þar eru bæði hvannstóð og
blómgresi, einkum ber hvarvetna
mikið á blágresi. Lyngbrekkur eru
þar einnig og nokkuð af burkn-
um, bæði þrílaufungur og þrí-
hvrnuburkni, en þúsundblaðarós-
ina sá jeg þar ekki, en hún er þó
einkennistegund hliðanna norður
þar, en líklega er full þurt fyrir
hana í Sýrdalnum. Annars gaf g
mjer þarna- ekki tíma til veru-
legrar gróðurskoðunar, því að jeg
vildi tefja fylgdarmanninn sem
minst, því að þurkur var ágætur,
en hey mikil úti eftir undan-
gengna óþurka.
Veiðibjölluvarp er mikið í Sýr-
dal. Þegar hún varð vör manna-
ferðarinnar leitaðist hún mjög við
að bæla ungana niður, en þeir
voru forvitnir og teygðu upp háls-
ana hvarvetna úr lautum og lægð-
um, hefði það vel mátt verða
þeirra bani, en við Anton vorum
í engum veiðihug, en lítill vandi
hefði verið að afla þar góðs fengj-
ar af spikfeitum veiðibjölluung-
um, og satt að segja virðist nóg
vera til af þeim fugli.
Milli Sýrdals og Hvanndala
skagar fram lágur fjallsrani, er
Hádegisfjall heitir, en framan '
því er nyrsti hluti Hvanndala-
bjargs. Sýrdalsmegin eru í því
nær óslitnir hamrar, með þröngum
sprungum líkt og fyr er lýst.
Fórum við upp eina gjána og
reyndist hún allmiklu greiðfær-
ari en sú, er við fórum niður,
enda miklu styttri. Fyrir efri enda
hennar er hlaðinn grjótgarður og
á honum mjótt hlið. Mannvirki
þetta er frá þeim tíma, er bygð
var í Hvanndölum. Höfðu Hvann-
dælir fráfærnalömb í Sýrdalnum,
voru þau flutt ofan þessa klauf,
en hleðslan hindraði, að þau kæmu
aftur og í hliðið var lögð hella.
Mun þetta vera ein stysta afrjett-
argirðing á landinu.
Uppi á fjallinu námum við stað-
ar áður en leiðir skildust. Útsýn
er þaðan mikil og víð austur með
Norðurlandi alt til Melrakka-
sljettu, og inn með austurströnd
Eyjafjarðar. í norðaustri blasir
Grímsey við sjónum. Svo langt
sem augað eygði lá spegilsljett,
sólglitað haf, en fiskiskip og bát-
ar voru sem örsmáir dílar að sjá.
En austúr á Grímseyjarsundi sást
hylla undir herskip mikið, vorum
við þannig mitt í einveru og kyrð
þessa afskekta landshluta mintir
á hina hættulegu nálægð hildar-
leiks heimsveldanna. Annars mun
ekki ætíð vera svo kyrt þarna,
þegar brimið hamast undir
Hvanndalabjargi. Því að oft mun
Ægir vera þunghöggur þar við
ströndina.
Yið Anton kvöddumst þar á
fjallinu, og sneri hann heimleiðis,
en mjer dvaldist þar enn um
stund.
í Hvanndölum.
Af Hádegisfjalli er greiðfært
niður í skál, er skerst austur úr
megindal Hvanndala og Selskál
heitir. Sunnan hennar gnæfir hár
mikilúðlegur og hvassbrýndur
hamratindur, er Miðdegisfjall heit
ir; er það svipmest hamrafjalla
Hvanndala.
Selskálin er fremur grunn,
kringlótt og grasi vaxin í botni
með nokkrum smátjörnum. í kring
um þær er blómauðugt valllendi,
ber þar mikið á Maríustakki og
sóleyjum, en grasið er þó yfir-
gnæfandi, vaxa þar ilmreyr,
bugðupuntur og túnvingull í
stórum breiðum og er ilman úr
grasi. í kringum stærstu tjörnina
er belti af vatnsliðagrasi. Krökt
er þarna af Veiðibjöllu, tjarnirn-
ar eru allar gruggaðar af fugla-
driti, og skálarbotninn er sýni-
lega ræktaður nokkuð af fuglin-
um.