Lesbók Morgunblaðsins - 08.03.1942, Page 8

40
LBSBÓK MORGUNBLAÐ8INS
Allur ber dalurinn miklu minni
sveitarblæ en Ólafsfjörður, og
engum getur dulist, að hann er
hjer í afskektri útkjálkasveit. Auk
Víkur eru aðeins tveir bæir í
Hjeðinsfirði, en tóttir eru þar af
eyðibýlum, og eru sagnir af sex
þeirra. Tvær jarðir allstórar,
Möðruvellir og Ámá lögðust í eyði
á þessari öld. Fjöllin beggja meg-
in að- Hjeðinsfirði eru allhá og
snarbrött sem annars staðar um
þessar slóðir. Hlíðarnar eru all-
mikið skörðum skornar, og rísa
tindar og hyrnur klettabrýndai-
og hvassar á milli skarðanna. Um
skörðin liggja leiðir yfir í ná-
grannadalina Ólafsfjörð og Siglu-
fjörð. Höfuðleiðin áður lá frá
Skeggjabrekkudal í Ólafsfirði of-
an í botn Hjeðinsfjarðar og síðan
frá Ámá um Hólsskarð til Siglu-
fjarðar. Var það eina leiðin sem
vel mátti kallast fær á hestum.
Styst leið til Siglufjarðar er um
Hestsskarð, skamt innan við f jarð-
arbotninn. Þar var rudd gata fyr-
ir nokkrum árum og er nú greið-
fært. Fjalli ðnorður með Hjeðins-
firði að vestan og inn að Hests-
skarði heitir Hestur eða Hestfjall.
Hann er allur sæbrattur og hamr-
ar með sjó fram, en undirlendi
ekkert. Lítt er Hesturinn gróinn,
nema einstakar torfur, sem sauð-
fje sækir nokkuð í, og er torfært
að sækja það þangað. Nafnið Hel-
torfur gefa góða hugmynd um
það, hvernig er að sækja í torfur
þessar.
Margir örðugleikar eru á bú-
skap í Hjeðinsfirði. Gegnir furðu
hve afskekt bygðarlag þetta er,
jafnstutt og er yfir til Siglufjarð-
ar. Samgöngu- og vegaleysi bagar
Hjeðinsfirðinga mjög, og þætti
mjer ekki ólíklegt, að það hefði
átt meginþátt í auðn sveitarinn-
ar. Mikil bót væri það samgöngu-
málum þeirra, að fastar bátsferðir
gætu hafist til Siglufjarðar.' Virð-
ist sem Siglfirðingar ættu að geta
látið það af mörkum við þenna
hluta umdæmis síns, enda þótt
þær bátsferðir yrðu vitanlega að
njóta styrks frá bæjarfjelaginu.
Þá væri og Hjeðinsfirðingum
mesta nauðsyn á að hafa talstöð,
fæ jeg ekki betur sjeð, en þær
ættu að koma í stað síma hvar-
vetna í afskektum hjeröðum, þar
sem símalagning er útilokuð sakir
fámennis. Vafalítið er, að miklu
fleiri menn gætu búið lífvænlega
í Hjeðinsfirði en nú er, ef bætt
væri úr brýnustu samgöngu-þörf-
inni þar. Þó eru þar ýmsir erfið-
leikar, t. d. snjóþyngsli á vetrum
og einkum snjóflóðahætta, sem
víða er mikil í firðinum. Þannig
er mjög hætt við snjóflóðum rjett
innan við Vík og kemur það sjer
einkum illa vegna þess, að þar
liggur leið til beitarhúsa, sem
standa vestur á grandanum.
En þrátt fyrir einangrun og erf-
iðleika mun Hjeðinsfirðingum
þykja vænt um fjörð sinn, enda er
þar frítt um að litast víða, og
ýmsa björg í bú að fá. Allgrösugt
er þar víðast og beit góð bæði til
lands og sjávar. Silungsveiði er í
vatninu og afli var fyrrum oft
góður úti í firðinum og mun svo
vera enn, ef sjór er sóttur. í
kvæði, sem Björn í Vík ljet mig
heyra eftir gamlan Hjeðinsfirð-
ing, segir svo:
Björg þar mikil berst á land
blessað meður heillastand,
Heilagfiskið, hákarlinn,
hrognkelsið og selurinn.
Silungur sællegur
sjest þar líka í hverri vík.
Langmest er af þorski þó
þann, sem veiða menn úr sjó.
Þriðjudagsmorguninn 15. júlí
fór jeg frá Vík, áleiðis til Siglu-
fjarðar. Fyrsta áfangann, yfir
undir Hestsskarð varð jeg sam-
ferða Sigurði Björnssyni í Vík.
sem nú veitir forstöðu búi föður
síns. Var hann að fara þangað
til heyskapar, því að engi Víkur
liggur að verulegu leyti handan
við vatnið í brekkunum undir
Hestsskarði og þar fyrir framan.
Víða er grösugt þar um brekku-
höllin, eru þar vallendisbrekkur
og finnungslautir, en hvarvetna
prýða skíifar þúsundblaðarósarinn
ar. Þar í engjunum kvöddumst
.,við Sigurður, eu jeg hjelt áleiðis
síðasta áfangann til Siglufjarðar.
Hestsskarð er djúp skál í fjallið,
hömrum girt að sunnan og norð-
an, en vestur úr botni þess eru
brattar lausagrjótsskriður og ligg
ur leiðin upp þær og yfir ör-
þunnan kamb, sem skilur skarðið
•frá Skútudal í Siglufirði. Síðan
skriður þessar voru ruddar, er
þarna hinn greiðasti vegur, þótt
nokkuð sje hann brattur. En hætt
er honum við skemdum af grjót-
hruni. Hefir hann þegar spilst
nokkuð. Mjer sóttist því greið-
lega ferðin upp skarðsbrekkuna
og var fyr en varði kominn upp
á kambinn við Skútudal. Mátti
nú Jialla að ferðinni væri lokið.
Fram undan lágu greiðfærar,
hallandi brekkur, torfærulausar,
niður undir sjó, og þaðan einungis
steinsnar yfir í Siglufjarðarkaup-
stað eftir akvegi.
Jeg staðnæmdist snöggvast á
brúninni og rendi augunum yfir
Hjeðinsfjörðinn og til fjallanna
við Hvanndali. Að baki mjer lágu
þar hin torgengu fjöll og afskekt
bygð og eyðibæir. Framundan var
nú greiðfært og innan skams
mundi jeg vera kominn inn í hið
iðandi líf kaupstaðarins. Við-
brigðin voru mikil, því varð ekki
neitað. Ferð minni mátti heita
lokið og megintilgangi hennar
náð. Jeg hafði auðgast að þekk-
ingu um dálítinn, afskektan blett
á landinu, og aukist að nokkru
þekking og skilningur á þeirri
lífsbaráttu, sem háð hefir verið
á útskögum lands vors í þúsund
ár.
Akureyri 30. nóv. 1941.
Steindór Steindórsson
frá Hlöðum.
Viðskiftavinur: Þetta hármeð-
al, sem þjer selduð mjer, hefir
ekki gert mikið gagn við að auka
hárvöxt minn. Það sjest ekki
stingandi strá á skallanum á mjer.
Rakarinn: Það getur vel verið,
en það kælir yndislega, þegar það
rennur niður með eyrunum, finst
ýður það ekki?
★
„Hver var þessi maður, sem þú
varst að taka ofan fyrir?“
„Það var rakarinn minn. Hann
seldi mjer flösku af hármeðali
fyrir mánuði síðan og í hvert
skifti, sem jeg hitti hann, minni
jeg hann á svikin“.