Lesbók Morgunblaðsins - 15.03.1942, Blaðsíða 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
53
sínum eigin skipum
Æfintýri 77 ára gamals Norðmanns,
sem dvelur í Reykjavík
Hann ,,sial
í eftirfarandi grein er skýrt
frá samtali við 77 ára gamlan
»orskan skipstjóra, sem flýði
Noreg á einu skipa sinna,
en fór síðan aftur til Noregs
^ að „stela“ tveim skipum
er hann átti. Þessi gamli Norð
öiaður dvelur nú hjer í
^eykjavík.
IVj ýlega sökk norskur línuveið-
ari í óveðri á Keflavíkur-
höfn. j>ar meg iaujj einum af hin
athygliverðustu þáttum í bar-
attu Norðmanna fyrir frelsi sínu.
Skipig var í þjónustu Bandaríkj-
anna er það sökk. En það átti
snia merkilegu sögu, því m. a.
Lafði eigandinn „stolið“ því fyrir
framan nefið á Þjóðverjum
akömmu eftir innrásina í Noreg.
þess að heyra alla söguna
Uni þetta skip, verður maður að
ta'a við gamlan, veðurbarinn sjó-
^iann, sem býr á gistihúsi einu
1 Reykjavík. Hann hefir endur-
^nningar sínar að hugsa um og
föstu ákvörðun sína, að snvia
aftur heim til gamla Noregs. Hann
er 77 ára, ber aldurinn vel og er
andlega og líkamlega kvikur á
fœti.
*
^yrir nærri tveimur árum, 1.
•naí 1940, þegar Þjóðverjar birt-
Ust í Álasundi, hófst æfintýri
l'essa aldraða manns. Hann ákvað
a^ komast undan til Skotlands á
e'nUm af fimm fiskibátum, sem
ann átti. Hann kvaddi fjölskyldu
Slna og vini í skyndi og sigldi
SkiP> sínu til Skotlands. Sá bátur
nú tundurduflaslæðari í breska
iotanum.
. ^rá Skotlandi hjelt hann til
p
®reyja, þar sem hann vonaðist
eftir ag geta keypt veiðarfæri og
afið atvinnu sína á ný. Þar var
e»£in veiðarfæri að fá, og, eins
hann orðaði það: „Einasta
eiðin til að fá veiðarfæri, var að
ara aftur til Noregs og ná í veið-
arfæri úr sinni eigin skemmu, áð-
,lr en Þjóðverjar tækju þau“.
hratt fyrir aldurinn var hinn
hugprúði Norðmaður hlutverki
sínu vaxinn. Hann fór við annan
mann á flatbotna vjelbáti frá Fær
eyjum til Noregs. Sjór var úfinn
og mótvindur alla leið og fimm
dagar liðu áður en þeir komust
til Álasunds. Þeim kom varla dúr
á auga alla leiðina, en hepnin var
með þeim, því þeir tóku land í
þoku.
„Jeg hefi aldrei verið neinn sjer
stakur trúmaður“, sagði hann, „en
jeg held að æðri máttarvöld hafi
hjálpað okkur, annars hefðum við
ekki lifað til að segja þessa sögu“.
Vinir og vandamenn voru hissa,
er hann kom a,ftur. Þeir höfðu
talið víst, að hann myndi ekki
sjást fyr en að ófriðnum loknum,
og margir voru þess fullvissir, að
þeir myndu aldrei sjá hann fram-
ar. En það var engum ^alikálfi
slátrað, er þessi glataði sonur
sneri heim. Fyrsta verk hans var
að fá sjer dálítinn blund og síðan
að útbúa báta sína án þess að
vekja um of athygli og grun Þjóð-
verja á því, hvað hann hugðist
fyrir.
Hann var í þrjá daga að und-
irbúa brottför sína. „Jeg sagði
engum að jeg væri á förum. Fólk
kom hundruðum saman til mín og
bauð mjcr hjálp og bað um að
fá að fara með mjer. En jeg sagði
öllum að jeg ætlaði ekki að fara
aftur. Sagði að jeg þyrði ekki að
fara með skip mín af stað nú, er
Þjóðverjar hefðu náð borginni á
sitt vald. Jeg sagði ekki einu sinm
konu minni, að jeg væri á för-
um“.
„Vitanlega grunaði alla að jeg
myndi læðast burt. Þjóðverjarnir
skipuðu lögreglustjóranum að sjá
til þess að jeg færi ekki af stað,
en hann handtók mig ekki“.
Seint á þriðja degi sagði vinur
hans honum, að Þjóðverjar hefðu
í hyggju að taka stærsta skipið
hans til sinna þarfa og það átti
að ske klukkan 10 næsta morgun.
Hann beið þá ekki boðanna leng
ur. Nú vissi hann hvað klukkan
sló og um kvöldið fór hann á
laun í skemmu sína með vjel-
stjóranum sínum. Haún kvaddi
engan, svo að ekki væri hægt að
kenna neinum um, að þeir hefðu
vitað um fyrirætlanir hans. Hon-
um tókst að ná í veiðarfæri sín
Það var komið fast að miðnætti,
er þýski vörðurinn við höfnina
hætti störfum. Gamli maðurinn og
fjelagar hans hlóðu 300 smálesta
skipið og annað minna skip. Það
voru engin vandkvæði á því, að
fá skipshöfn rneðal þeirra, sem
voru niður við höfnina, því allir
voru glaðir að komast undan dki
nasista.
Um miðnæturskeiðið sigldu skip
in út úr höfninni með dálitlu milli-
bili og stefndu til Færeyja. Það
bar ekkert til tíðinda á þeirri leið.
Það leið ekki á löngu þar til
gamli maðurinn fór með skip sín
til íslands, en þar hafði hann oft
stundað veiðar frá því hann kom
fyrst hingað til lands, árið 1914.
„Jeg vildi óska að jeg hefði
verið viðstaddur til að sjá fram-
an í Þjóðverjana er þeir komust
að því, að jeg hafði leikið á þá
og komist burt með skipin mín“,
sagði sá gamli brosandi. „Maður,
sem jeg þekki og sem flýði frá
Álasundi síðar, sagði mjer, að lög-
reglustjórinn hefði komist í vand4
ræði vegna þess ag jeg komst
burt. En lögreglustjórinn ságði
þeim að hann hefði ekki haft
hugmynd um að jeg hefði haft í
hyggju að fara“.
Hann hefir ekki heyrt eitt ein-
asta orð beint frá fjölskyldu sinni
í Noregi. Hinsvegar hefir hann
frjett, að síðan hann fór að heim
an hafi skemma hans verið klofin
í tvent með breskri sprengju.
„Jeg er kominn fast að 78. ár-
inu núna“, sagði hann. „Jeg held
varla að jeg geti farið aðra slíba
ferð til Noregs niina, en jeg von-
ast fastlega eftir að komast heim
þegar þessu stríði er lokið“.