Lesbók Morgunblaðsins - 29.03.1945, Blaðsíða 9

Lesbók Morgunblaðsins - 29.03.1945, Blaðsíða 9
LESBÖK MORGUNBLAÐSINS 185 Engiu lifandi vera veit hvað það var sem stöðvaði verkið í grjótnám- unni, eða hvað olli því, að öll önn- ur spor þessarar sjerkennilegu þjóð- ar þurrkuðust út. Það verður vafa- laust óráðin gáta til Ragnarökkurs. En cf dæma á eftir íitliti vinnu- stöðvarinnar, hlýtur reiðarslagið að hafa skollið á skyndilega. Ef til vill h'efir það vcrið hnefi höfuð- skepnanna, sein reiddur var að cynni — eða var það ægileg far- sótt, Svartidauði þeirrar þjóðar, sem gjöreyddi fólkinu? Einnig get- ur verið, að óvinir hafi að óvörum liellt sjer yfir þessa glöðu og list- hneigðu eyjarskeggja, farið um eyna með báli og brandi og haft sig síðan á brott aftur sjáandi það, að hún var ekki girnileg gjörð af náttúrunnar hendi. Þá hafa þeir haldið leit sinni áfram eftir gróð- ursælli jörð en svörtum hraunbreið- um. Ennfremur er því til að dreifa, að þjóðirt hafi smárn sanian dáið út á þann hátt, að eftir hafi lifað nóg af listamönnum til þess að höggva myndstytturnar uppi í grjót námunni, en að skort hafi nægan mannafla til þess að flytja ber|- i-isana á sína staði. Hinar mörgu, fullgjörðu styttur i námunni benda til þessa, og munnmæli, sem enn Jifa meðtil þeirra Suðurhafsbúa. er á vorum dögum lifa á Páskaey, styðja einnig þann möguleika. ★ ÍBÚARNIR segja svo frá, að hið eina afl, sem megnaði að flytja myndirnar, hafi verið eldgömul tröll kona sem hafði þann starfa að mat- búa handa þeim, senr unnu í grjót- námunni. Dag nokkurn, er hún var stödd hinumegin á eynni, fundu nokkrir steinhöggsmannanna stór- an og fallegan humar niðri í s.jáv- armáli. Þeir suðu hann og átu áður en sameining matreiðslukonunnar og burðardýrsins kom aftur. En þeir gleymdu bölvaðri skelinni! — Kerling sá hana og varð svo æt' af því að vera þannig snuðuð um lost- ætið, að hún lagði samstundis svo á, að fjöldinn af styttunum skyldi falla um. Eftir þetta fjekkst hún heldur ekki til að halda áfram þess- um tröllslegu flutningum. — Það er staðreynd að flestar stytturnar eru fallnar og að engin þeirra er í sinni upprunalegu stillingu, en vísindin segja, að ástæðan til þess muni fremur vera öflugir jarð- skjálftar, heldur cn móðgun og hefnd kræsinnar tröllkerlingar. — Það leit svo út að lausn þessarar gátu væri í nánd. þegar amerískur sjóliðshöfuðsmaður fann, árið 1866, trjekylfu með merkilegu og áður óþekktu myndletri, og flutti það heim í Þjóðminjasafn Bandaríkj- anna. En á kvlfunni, seni enn má s.já á sínum stað í safninu, hvílir enn mikill leyndardómur. Engum hefir tekist að lesa rúnirnar, sem e. t. v. hefðu getað lyft hulunni Jj'á leyndardómi Páskaeyjarinnar. Eins og áður er sagt er að finna um 600 stórar styttur víðsvegar um eyna og 250 legstaðir hafa þeg- ar fundist. Þar skortir því ekki á verkefni fyrir vísindamennina, en ekki hefir enn tekist að finna þá mjóu smugu, sem fara mætti eftir gegnum aldirnar og myndað gæti tengslin við þá dularfullu þjóð, sem hefur reist sjer svo einstæða minnis- varða á einum ysta hjara veraldar, án þess að skilja eftir nokkur önn- ur spor. Komii þessir menn úr austri, frá meginlandi Suður-Ameríku, eða komu þeir úr vesturátt, frá cin- hverri smáeynni í Kyrrahafi? Þnð' veit enginn, og steinlíkönin stóru eru þögul. Þau stara beint út í loft,- ið með tómlegu augnaráði og vekja enn sterkari forvitni með þögn sinni. Þessi litla, nakta ey, 118 fcr kílómetrar að flatarmáli, langt úti í Kyrrahafinu.hefur haldið vel ut- an um leyndardóma sína í þau 220 ár. sein liðin eru síðan Roggeveen uppgötvaði liana. Alt til ársins 1S8S kastaði enginn eigu sinni á eyna, en þá var hún innlimuð í Chile. ★ ÞAÐ ERl FLEIRI ráðgátur en þessar að finna í hinu volduga Kyrrahafi. Á Tahiti eru margir dularfullir steinar með áletrunum, sem enginn kann úr að lesa. Á hin- um nyrstu af Nýju-Hebridscyjum hef jeg horft á undarlegar, hvefld- © n Noldtrar guðamyndimar.

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.