Lesbók Morgunblaðsins - 18.01.1948, Blaðsíða 12

34
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Michael Zoschenko:
ÆVINTÝR! APAKATTAR
(‘í'.ivirtýri upa-kattar“\ sem cins og sjá má cr sagt í barnasogustíl, hefur vcrið
(jpinverltgníbrcnnimcrkt r Ráðstjómarrikjunvm scm ..dónatcgt níð um sovjct-
lif.iogrúMyet-fólk". Ilöfundurinn, ádeilurithöfundurinn Zoschenko, liefur verið
ákrrrímrn\fyrir aö leggja sjerstaka alúfí viö illkvittnisleg og fánýt slrrif, „fjar-
skyULiscvjet-bókmentum“. Var hcnn síöati rckinn úr fjelagi sovjel-rithöfunda.
Margir kinna crlcndu lesenda hans eru hncykslaöir á þessari bannfœringu,
aöra furðar aðcins á því, uö henni skyldi ckki hafa verið beitt jyr.)
Clioni j;f fi
Ein af borgum Suður-Rússlapds
til?e.rðii^igruásamt mörgum dásemdum
öðruip, , a£, dýragarði, rem hafði að
geyjpaf eítt tígrisdýr, tvo krókódíla,
þrj4 ( bþggarma, zebradýr. strút og
apa Ðða.rjeítara ragt apakött.
h Á ;fyrií»; dögum styrjaldarinnar,
þ^gar^taftifíar voru að gera loftárásir
á- bqrgjnar. íell cin sprengjan beint 'i
dýragafðinn. Hún sprakk með gríðar-
legum,,gæ»ragangi, öllum íb.'.unum til
stórkqsllqgrar furðu. Apakötturinn
varð^skglfdastur allra. Búrið hans
vplt um keh við sprenginguna. Ctvegg
urinn mölbrotnaði, og apakötturinn
dqitt-úr.búránu sínu beint niður á garðs
stígjnn. Ilann datt niður á garðsstíg-
inn, en hjelt ekki kyrru fyrir eins og
ýtátUir .qr mannlegra vera, sem vanar
eru hervjrkjum. Síður en svo. Hann
kiifrnói ,þfgar í stað upp í trje, og
.sAökk þðöap niður á girðinguna. Frá
girðingu;mi út á götuna. Og hann tók
til fótqnna sem djöfulóður væri.
,;H$nn þaut gegnum alla borgina. Og
iiann hentist áfram eftir steyptum
þjóðyeginum burt frá borginni. Við
hverju ep hægt að búast af apaketti?
Hann er ckki mannlegur. Hann hefur
£nga þugmynd um alment fyrirkomu-
lqg, þlötpnna. Ilann sá ekkert vit í því
að dveljast i þessari borg.
•Svo«hann hljóp og hljóp, þangað til
hann varð uppgefinn. Hann klifraði
upp í>trje.i Síðan sofnaði hann. í sömu
svifum bar að herflutningabíl. Bíl-
stjórinn kom auga á apann uppi í
trjenu. Hann varð yfir sig undrandi.
Hægt og gætilega læddist hann að
dýrinu, svcipaði um það yíirhöfn
sinni, bar það niður úr trjenu og setti
það við hlið sjer í bílhúsinu. llann
hugsaði: „Jeg færi hann einhverjum
vina minna að gjöf. Betra en láta hann
sálast úr sulti og kulda“. Og svo ók
hann í burtu.
Hann kom til borgarinnar Borissov.
Ifann þurfti að reka þar ýmis opinber
erindi. Hann mælti við apaköttinn:
„Bíddu hjerna cítir mjer. Jeg kem aft-
ur cins og skot.“
•
En apakötturinn vildi ekki bíða.
Ilann smaug út úr bílnum og spígspor-
aði kotroskinn niður aðalgötUna. Fólk-
ið rak upp stór augu og reyndi að
bandsama hann. En hann var fimur
og fjörugur og hljóp hratt á loppun-
um sínum íjórum. Svo þeim tókst al-
drei að klófesta hann, en þrcyttu hann
cinungis að nauðsynjalausu. Ilann
gerðist úttaugaður og örmagna og
cðlilega banhungraður.
En hvar í borginni var hægt að íá
nokkuð, sem apaköttur gat lagt sjer
til munns? Það kom ekki ti! mála fyr-
ir hann að líta inn á gildaskála eða
kaupfjelagsbáð. Auk þess átti hann
ekki grænan eyri. Og ekkert láns-
traust. Ekki hafði hann heldur neiná
skömtunarseðla. Hræðilegt! Samt á-
kvað hann að reyna við kaupfjelags-
búðina. Það kynni að vera eitthvað
upp úr því að hafa.
Þar var löng biðröð. Apakötturinn
hoppaöi beint yfir kolla viðskiftavin-
anna i áttina til afgreiðslustúlkunnar.
Hann stökk niður á búðarborðið. Ekki
datt honum i hug að spyrja, hvað pund
ið af gulrótur.um kostaði, heldur hrifs
aði hann heilt knippi. Hann hljóp út
úr búðinni, hinn ánægðasti með feng
sinn. Er við öðru aö búast af apa?
Hann skilur ekki upp nje niður í skipu
laginu. Hann sjer ekkert vit í því að
þreyja matarlaus.
Eins og geta má nærri varð af þessu
hið mesta uppþot. Fólkið tók að æpa
hástöfum. Það munaði minstu, að liði
yfir afgreiðslustúlkuna af undrun. —
Það er ekki nema von, að manni verði
bylt við, þegar, í staðinn fyrir óbreytt-
an viðskiftavin, eitthvað loðið, með
i
rófu, kemur vagandi að borðinu til
hans. Og það, sem meira er, borgar
ekki eyri. Lýðurinn þyrptist út á göt-
una á eftir apanum, sem þaut í burt,
muðlandi gulræturnar á hlaupunum.
Ilann gat hreint ekki skilið skipulag-
ið.
Nokkrir götustrákar voru fremstir
í flokki eftirfararmanna. Fullorðnir
fylgdu á eftir. Heimavarnarliðsmað •
ur, blásandi í blístru sína. rak lestinu.
Þá bættist alt í einu hundur í eltingar-
hópinn. Hann gelti og gólaði, og
minstu munaði, að honum tækist að
skella skoltunum í apaköttinn.
Apinn okkar herti hlaupin. „Drott-
inn minn", hugsaði hann. „Mjer hcfði
verið nær að vera kyr í dýragarðin-
um. Það var friðsælla þar, jafnvel með
an sprengjurnar dundu yfir. Jeg fcr
til baka eins fljótt og jeg get.“
Og þannig hljóp hann alt hvað af
tók, en hundurinn var aldrei langt
amdan. Þá stökk apakötturinn okkar
upp á garðsvegg. Og þegar hundurinn
rjeðst á eítir honum og ætlaði að
glefsa í fót hans, lamdi apakötturinn
gulrótaknippinu af öllu afli beint í
trýnið á óhræsinu. Höggið var svo
þungt, að hundurinn emjaði og lötraði,