Lesbók Morgunblaðsins - 07.03.1948, Blaðsíða 8

132
LESBOK morgunblaðsins
ENDURMINNINGAR
UM VALDIMAR BRIEM VÍGSLUBISKUP
Á STÓRA-NÚPI
Meöal þexrra manna, er höföu lengst kynni af sr. Valdimar, er Þor-
steinn Bjarnason fyrrum bóndi í Háholti í Eystri-Hrepp. I tilefni
aldarafmœlis sr. Valdimars 1. febrúar, hefur Lesbókin snúiö sjer
til Þorsteins og fengiö hjá honum eftirfarandi frásögn af sr. Valdi-
mar Briem, sem sóknarpresti Hreppamanna. En sr. Valdimar var,
sem kunnugt er, meöal svipmestu kennimanna þjóöarinnar á sinni
tíð og eitt af helstu sálmaskáldum hennar fyrr og siöar. Þorsteinn
Bjarnason frá Háholti hefur safnaö ýmsum fróöleik um menn og
málefni í Gnúpverjahreppi á öldinni sem leiö. Hefur hann þar m.a.
tekiö saman kafla um sr. Valdimar Briem og er þessi frásögn hans,
sem hjer birtist, aö miklu leyti endursögn af þessum söguköflum
hans. Hann kemst svo að oröi:
SJERA Valdimar Briem tók við
Hrepphólabrauðinu árið 1873. Þá var
hann nývígður. Sama árið gekk hann
að eiga frændkonu sína, Ólöfu Jó-
hannsdóttir Briem frá Hruna. — í
Hrima ólst hann upp frá 10 ára aldri.
Fluttist þangað er hann missti for-
eldra sína. Þeir voru bræður, sr. Jó-
hann Briem í Hruna og Ólafur Briem,
faðir Valdimars, timburmeistari á
Grund I Eyjafirði. Árið 1880 voru
Stóra-Núps- og Hrepphólabrauð sam-
einuð. Þjónaði sr. Valdimar Briem
Stóra-Núps-brauðinu næsta ár, en bjó
áfram í Hrepphólum.
Bændum í Eystri-Hrepp var mjög
umhugað um, að hann flytti í þeirra
sókn og settist að á Stóra-Núpi. En
sá hængur var á, að bygging var þar
ákaflega ljeleg, svo hann gat ekki
flutt þangað, nema að húsa bæinn að
nýju. Hann flutti að Stóra-Núpi vorið
1883. Var það hans fyrsta verk er
þangað kom, að láta rífa bæinn niður
til grunna og byggja nýan. Bændur í
Stóra-Núps-sókn gengu rö: :lega
fram í því að hjálpa presti sínum við
bæjarbygginguna. Tóku þeir sig sam-
an um að vinna þar öll moldarverk
ókeypis. Forystumaður við það verk
var Einar Gestsson bóndi á Hæli. Var
vandað mjög til þessa bæjar. Hann
stóð þó ekki lengur en fram á sumar-
ið 1896, er jarðskjálftarnir miklu
dundu yfir. Fell hann þá að mestu og
var mildi, að ekki varð manntjón.
Jeg var innan við fermingu, þegar
sr. Valdimar flutti í Gnúpverjahrepp.
Er mjer það í fersku minni hve mik-
ill fengur þótti að komu hans þangað.
Mönnum fannst sem rofa fyrir nýum
degi. Hann lyfti hugum sóknarbama
sinna upp úr hinu daglega striti, víkk-
aði sjóndeildarhring þeirra, studdi og
styrkti það, sem best var í fari þeirra.
Fyrir okkur fermingarbörnin var
hann framúrskarandi fræðari, Ijúfur
og mildur, en fylgdi því þó fast fram,
að við lærðum það, sem fyrir okkur
var lagt.
Öll prestsverk rækti hann með
stakri samviskusemi og trúmennsku.
Sr. Valdimar í skrifstofu sinni.
Hann þótti ágætur ræðumaður. Voru
ræður hans vel samdar og skörulega
fluttar. Oftast var í þeim eitthvað af
ljóðum eftir hann sjálfan.
Kirkjusókn var ágæt í prestaköll-
um hans, bæði af sóknarfólki og
fólki, sem kom úr næstu sóknum,
til þess að hlýða á hann. — Oft
fljettaði hann inn í ræður sínar ýmis-
legt um það, sem betur mætti fara í
breytni og dagfari almennings. Er
mjer það m.a. minnisstætt þegar
hann minntist á það í stólræðu,
hversu óviðeigandi væru ummæli
sumra manna, þegar fátækt fólk
missti börn sín ung. Viðkvæðið var í
þá daga hjá sumum, er slíkt kom fyr-