Lesbók Morgunblaðsins - 09.05.1948, Síða 1

Arni Ola:
URSOGU
HLÍÐA
•j)
Hlíöarhúsabœirnir eins og peir voru seinast. Myndin er a{ málverki eftir
Benedikt Gröndal.
EF'
REYKJAVÍKURTJÖRN er sagt að
hafi verið til forna full af véiði, bæði
silungi, sjóbirtingi eða laxi, og varð
það þeim, er lönd áttu að henni, að
góðu gagni. En sumir segja að það
liafi verið tveir bræður, og hafi annar
búið í Hlíðarhsum, en hinn í Skál-
holtskoti.
Þeir deildu um veiðina í tjörninni,
því báðir þóttust eiga hana alla, en
gátu ekki komið sjer sarnan una að
nota hana í bróðerni. Er þá sagt, að
af heitingum þeirra og ofstæki hafi
svo farið, að veiðin hafi horfið úr
tjöminni, en hún orðið full af pödd-
um og hornsílum og aldrei hafi verið
nein veiði í henni síðan, en þó hafa
stundum fengist þar álar.
Nú er að segja af þeim bræðranna,
sem bjó í Skálholtskoti, að honum
þótti ilt að hafa násetur við bróður
sinn eftir þetta. Tók hann sig þá til og
flutti sig vestur að Helgafelli og bjó
þar síðan. En bróðir hans bjó eftir á
eignarjörð sinni Hlíðarhúsum og fara
litlar sögur af honum fyr en að þvi
kom, að hann lagðist veikur, og þó
með undarlegu móti, því að hann
hafði hvorki frið nje ró, nje heldur
gat hann dáið fyr en hann var fluttur
vestur að Helgafelli til bróður síns;
sættist hann þar við hann heilum sátt-
um og dó svo, eftir að hann hafði gef-
ið Helgafellskirkju jörðina Hlíðarhús
fyrir sálu sinni.----
Þessa sögu sagði frú Kristjana
Zoega Jónassen (systir Geirs útgerð-
armanns) Jóni Árnasyni þjóðsagna-
safnara, og kvaðst hún hafa söguna
eftir Guðrúnu í Brekkubæ.
En Ingigerður Zoega sagði Jóni
aðra sögu um það hvernig silungur-
inn hvarf úr tjörninni. Kerlingar tvær,
sem bjuggu sín hvoru megin við tjörn
ina voru að skola úr sokkum sínum
og rifust þá ákaflega út af veiðinni,
sem báðar vildu eiga. Lenti seinast í
heitingum, en við það hvarf silungur-
inn.
FYRRI SAGAN er allmerkileg, því að
hún sýnir að þjóðsögur hafa enn ver-
ið að skapast á 18. öld um atburði,
sem allir áttu þó að kunna skil á, en
\