Lesbók Morgunblaðsins - 20.02.1949, Blaðsíða 7

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
83

RÖÐIN KOMIN AÐ AFRÍKU
LENGI HEFIR verið viðkvæðið
að alt sje mest í Ameríku. En það
er ekki víst að þetta verði altaf
svo, að minsta kosti ekki þegar
menn vita upp á hvað Afríka hefir
að bjóða.
„Altaf kemur eitthvað nýtt frá
Afríku“, sagði sagnaritarinn Hero-
dotus 400 árum áður en Kristur
fæddist. Og þó þektu menn þá mjög
lítið til þeirrar víðlendu heimsálfu.
Og hinn mentaði heimur á eftir að
kynnast henni betur. Um langa
hríð verður það eflaust sannmæli,
að altaf komi eitthvað nýtt frá Af-
ríku.
Ef vjer gerum nú dálítinn sam-
anburð á henni og Ameríku, þá
sjáum vjer fyrst að öll Norður-
Ameríka og Ástalía gæti komist þar
fyrir og væri þó eftir breið skák
alt um kring.
Að hið mikla Michigan-vatn gæti
hæglega komist fyrir í Viktoria-
vatninu, án þess að ná til skipa-
leiða með ströndum fram.
Að Niagara-fossarnir eru helm-
ingi lægri en Viktoria-fossarnir og
ekki nærri því eins breiðir og
vatnsmiklir.
Það er álíka langt frá Kairo í
Egyptalandi til Höfðaborgar syðst
í Afríku, eins og frá Kairo til Pek-
ing í Kína.
í Afríku eru til margs konar
þjóðflokkar. Þar eru hinir risa-
vöxnu Watussi, sem eru 8 fet á
hæð, og þar eru Pygmies og Busk-
menn, sem eru sannkallaðir dverg-
ar.
Afríka hefir einhvern veginn
orðið aftur úr. En nú spá margir
gáfumenn því að röðin sje komin
að henni og að næstu öld megi kalla
Afríku-öld, alveg eins og seinustu
hundrað árin eru sannnefnd Am-
eríku-öld.
Á sandauðnum Norður-Afríku.
Álfan er ákaflega víðlend — 5000
mílur á lengd og 4600 mílur á
breidd, og að flatarmáli 11 Vz milj.
fermílna. En þar eru ekki nema
160 miljónir manna, eða álíka og
í Bandaríkjunum.
Um helmingur af flatarmáli álf-
unnar og helmingur íbúanna er
undir breskum yfirráðum. Og fyr-
irætlanir Breta í Afríku gefa dá-
litla hugmynd um það hvers sje
að vænta úr þeirri átt í framtíð-
inni.
Nú er það öllum ljóst, að Bret-
ar eiga við mikla örðugleika að
stríða heima fyrir. En stjórnin hef-
ir gert tíu ára áætlun um fram-
kvæmdir í Afríku, og á því tíma-
bili ætlar hún að leggja fram 250
miljónir sterlingspunda til vega-
bóta, járnbrauta, flugferða, sigl-
inga, sjúkrahúsa, landbúnaðar,
hafna, námureksturs, aflstöðva o. s.
frv. Þetta samsvarar alt að 6750
miljónum króna. En útgjöld þessi
eru einn þátturinn í viðreisn hins
breska ríkis. Afríka á að verða
lyftistöng þess.
í Lesbók hefir áður verið skýrt
frá hinum miklu framkvæmdum
bresku stjórnarinnar um ræktun
olíuhneta í Afríku. Þetta er hið
langstærsta ræktunarfyrirtæki,
sem nokkurn tíma hefir átt sjer
stað í heiminum og í öllum lönd-
um heims er mikið um þetta tal-
að. Ætlunin er að ryðja og rækta
3 miljónir ekra af óræktarlandi á
hásljettunni í Austur-Afríku og
koma þar upp 100 olíuhnetu-búum,
sem hvert verður 30.000 ekra. Nú
þegar hafa 18.000 ekra verið rudd-
ar, þrátt fyrir mikla erfiðleika, og
það var sáð í þær í desember. Úr
olíuhnetum er framleitt feitmeti.
Stórkostlegar vatnavirkjanir eru
líka á döfinni. Ráðgert er að reisa
stærstu aflstöðina í Karibe Gorge
í Zambesi-fljóti á landamærum
Suður- og Norður Rhodesíu. Verð-V
ur þá þarna mesta uppistaða í
heimi, eða stærri en uppistöðurnar
við fjögur stærstu orkuverin í
Bandaríkjunum. Er áætlað að þetta
mannvirki muni kosta 18 miljónir
sterlingspunda. Rhodesia tekur þátt
í kostnaðinum og verður þarna nóg
Frh. á bls. 87.