Lesbók Morgunblaðsins - 30.10.1949, Qupperneq 4

480
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Hernámsstjóri Bandáríkjanna
3 f Þýskalandi
JOHN JAY McCLOY gegnir nú
einhverju ábyrgðarmesta starfi.
sem nokkrum Bandaríkjamanni
hefur verið fahð. Hann er her-
námsstjóri í Þýskalandi á því
svæði. sem næst liggur hernáms-
svæði Rússa. Hann þarf sífelt að
eiga í höggi við Rússa og Þjóð-
verja, en Bandaríkin hafa líka vak-
andi auga á öliu sem hann gerir.
Þetta er þvi áreiðanlega vandasam-
asta starf, sem nokkur maður í
heiminum gegnir nú á dögum. Fyr-
ir það fær hann í laun 25.000 doll-
ara á ári, eða nokkru minna en
sumir leikararnir í Hollywood fá.
Sem hernámsstjóri er hann ekki
aðeins æðsti maður Bandaríkjanna
þar, heldur er hann umsjónarmað-
ur ECA og á að sjá um efnahags-
lega viðreisn Þýskalands. Til þess
hafði hann á 'þessu ári 509.800 000
dollara, en á næsta ári 519 miljónir
dollara. Fjármálamenn og bankar
í Ameríku munu gefa nánar gætur
að því hvernig hann ver þessu f je,
og ef þeim líkar ekki ráðsmenska
hans er hætt við að hann fái orð í
eyra.
McCloy er fæddur í Philadelphia
og er nú rúmlega fimtugur að aldri.
Hann misti föður sinn á unga aldri.
Heimilið var fátækt, en þó tókst
Utan af strætinu heyrist skrölt frá
bílum, úr fjarska hávaði af járn-
braut, blástrar eimpípna langt að,
kliður fólksradda og farartækja —
alt vottuf um síkvikandi æðaslátt
lífsins.
Þóroddur Guðmundsson.
móður hans að Icoma honum í gegn
um skóla. Svo ávann hann sjer ó-
keypis skólavist í Amherst og þar
var Lewis Douglas, núverandi
sendiherra Bandaríkjanna í Lond-
on, bekkjarbróðir hans. Tókst þá
með þeim vinátta, sem aldrei hef-
ur rofnað.
Þegar fyrra heimsstríðið skall á
varð McCloy að hætta námi eins
og margir fleiri og ganga í herinn.
En er hann kom heim aftur gekk
hann í lögfræðideild Harvard há-
skóla og að loknu prófi gerðist
hann starfsmaður hjá lögfræðinga-
firma í Wall Street. Og það var
hann, sem fekst við að rannsaka
hið svonefnda Black Tom mál. Það
var þannig, að sprenging hafði orð-
ið í hergögnum í höfninni í New
York. Áttu þau hergögn að fara til
rússnesku stjórnarinnar. McCloy
tókst að sanna það, að Þjóðverjar
hefði staðið að sprengingunni.
Upp úr því fór hann að kynna
sjer njósnir Þjóðverja og varð
manna kunnugastur öllum brögð-
um þeirra. Því var það að Henry
L. Stimpson kallaði hann til Was-
hington 1940 og gerði hann að ráðu-
naut hermálaráðuneytisins í öllu
því er laut að njósnum og gagn-
njósnum. Sagði Stimpson síðar svo
frá að McCloy hefði þar verið
„augu sín og eyru.“
McCloy var enginn stjórnmála-
maður, en honum var það mest í
mun að bandamenn gæti unnið
stríðið á sem stystum tíma. Og
hann fekk því framgengt við Stimp
son, að skipaðar voru sjerstakar
herdeildir af japönskum mönnum í
Bandaríkjunum, en áður hafði eng-
McCloy.
inn trúað því að þeir mundu berj-
ast íyrir Bandaríkin. Reynslan varð
sú, að þessar hersveitir gátu sjer
hið mesta frægðarorð fyrir hetju-
lega framgöngu, og fengu fleiri
heiðursmerki en nokkrar aðrar her-
deildir.
Árið 1944 voru uppi miklar ráða-
gerðir um það að láta knje fylgja
kviði þegar Þjóðverjar væri sigr-
aðir. Þá sagði McCloy: „Margir
vilja að Þjóðverjar fái að súpa
seyðið af fólsku sinni og reyna
sjálfir þær hörmungar er þeir hafa
leitt yfir aðrar þjóðir. En það verð-
ur að líta á málið frá öðru sjón-
armiði. Það er ekki viturlegt að
halda 70 miljóna þjóð í margra ára
eymd og kreppu. Fátækt og örbirgð
í einum hluta heims leiðir af sjer
fátækt og örbirgð í öðrum hlutum
heimsins.“ Þessi skoðun hans varð
ofan á hjá ráðandi mönnum. Og
fyrir þetta varð hann ráðgjafi hjá
Marshall.
Roosevelt forseti hafði aldrei
heyrt McCloy getið, en 1945 kall-