Lesbók Morgunblaðsins - 30.10.1949, Blaðsíða 10

486
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
hátíðahalds. er þjer helguðuð henni
á þessum slóðum. Hann er umvaf-
inn minningum um nærfelt heill-
ar aldar sigursælt starf íslendinga
í þessari heimsálfu, og órjúfan-
lega trygð þeirra við ættland feðr-
anna. En hann er ekki tengdur
aðeins við minningar hins liðna þó
þær sjeu margar og hugnæmar, því
að hann hefir fært henni fullvissu
fyrir því, að börnin fyrir handan
hafið muni aldrei glevma ætterni
sínu og uppruna og er því óneit-
anlega forboði nýs tímabils í sam-
eiginlegri sögu vorri og samstarfi.
Aldrei finnum vjer eins og nú
hve góð traust og gæfurík bræðra-
böndin geta orðið milli íslenskra
niðja vestan hafs og austan. Því
þjer hafið á þessu ári lagt traust-
an grundvöll að því að íslenskum
bókmentum og tungu verði reist
virðulegt sæti í menningarkerfi
þessa iands, svo að kynslóð eftir
kynslóð megi njóta hinna andlegu
verðmæta, sem landnemarnir gróð-
ursettu í hjörtum barna sinna.
I gegnum margra alda ánauð.
þrengingar og eymdarkjör gevmdu
íslendingar og þroskuðu með sjer
óvenjulegt sálarþrek. Þegar hetju-
móður, þolgæði og kjarkur virtust
að þrotum komin, þá var sem vfir-
náttúrlegur varaforði andlegs
styrks streymdi um æðar þeirra
t g æfi þeim máttinn til nýrra
; :a~' a og enn öflugri framsóknar.
í ;lt skir frumherjar í vesturheimi
átti. einnig í ríkum mæli þennan
dýi næta innri þrótt, svo þeim
óx asmegin við hverja þraut og
auðnaðist að yfirstíga óteljandi
örðugleika. Alt vildu þeir leggja í
sölurnar til þess að tryggja vður,
börnum sínum, betri og bjartari
framtíð. En framtíðin er ekki ör-
ugg enn! Og nú horfast börn þeirra
í augu við örlagarík andleg við-
fangsefni. Ægileg umbrot eiga sjer
stað um heim allan og ótti og
óvissa sækja að úr öllum áttum.
<!■
Kolumbus hafði fundið Amer-
íku os' Kopernikus áttað sig á
skipuiasi sóihverfis vors, áður i
eu maðurinn Lærði að skil.ja |
starf síns eigin lijarta. Og enn [
le*5 langur tími áður en menn-
irnir fóru að skilja starf lungn-
anna og áttuðu sig á magnan
þeirri hinni furðulegu, sem fylg-
ir fjörgisnámi líkamans. Oxigeni-
um eða súrefni hefi jeg kallað
fjörgi og fjörgun mætti kalla
súrefnistöku likamans og magn-
! an þá, sem af henni leiðir. Er
t sú magnan merkile^; næsta, og ]
furðulegt að hugsa sjer, hvernig
þetta efni, sem er eins fagurblátt
og fjallabláminn sýnir og himin- |
heiðið, hehlur við lífi voru. Og
þó er til ennþá merkilegrj magn-
an, sem nú fyrst er verið að átta
; sig á. Það er svefnmagnanin. Frá
[ uppsprettu kraftarins er hin sof-
andi vera mögnuð til þess að geta
haldið áfram að lifa. í svefni
fær maðurinn nýan lífsþrótt. Að-
eins nokkra sólarhringa getur
maðurinn lifað, sje honum al-
gerle’ga bannað að sofa. Kraft-
urinn, sem magnar manninn í
svefni, er sá sami er tendraði hina
fyrstu örsmáu neista lífsins á
jörðu lijer, þegar jarðefnin fyrir
svo sem þúsund miljónum ára,
höfðu hafist á það stig, að magn-
anin gat komið fram sem líf.
[ Takið eftir, hversu fagurlega hið
mikla samband kemur fram. Inn-
sigli sannleikans er hjer svo aug-
ljóst að það mun engum dylj-
ast sem al alvöru reynir til að
sjá.
DR. IIELGI PJETURSS.
,---------------------------------(g,
Sagan sýnir að voldug menning-
arkerfi hafa hrunið til grunna sem
afleiðing af langvarandi heimsstyrj
öldum, og enn leitar andleg aftur-
för í kjölfar þeirra.
Já, menningin er enn í deiglunni,
og mikils er ætlast til af yður, því
mikið hefir yður verið gefið. Sem
niðjar íslands og sem börn þessa
mikla meginlands eruð þjer arf-
takar tveggja merkilegra menning-
arstofna; sem börn guðs eruð þjer
ennfremur erfingjar hinna háleit-
ustu hugsjóna, sem heimurinn hef-
ir eignast. Varðveitið \’el og ávaxt-
ið þennan dýra fjársjúð!
Móðirin veit og skilur veikleika
barna sinna. En hún þekkir einnig
þau öfl til blessunar, sem búa i
sálum þeirra. Hún man að íslend-
ingar hafa ætíð metið manndóm,
vit og þekkingu meira en verald-
legan auð og metorð, og dyggilega
hafa þeir starfað að uppbyggingu
síns nýja kjörlands. Hún veit, að
þó þeir sjeu „fáir og smáir'V þa
muni niðjar þeirra hjer enn eiga
öflugan þátt í þróunarsögu sinnar
ungu þjóðar. Því einn lítill hóp-
ur manna getur með göfugu líferni
upphafið samtíð sína, sett aðalssvip
á umhverfi sitt og gróðursett ótelj-
andi fræ andlegs þroska í skauti
framtíðarinnar.
Engin fjarlægð nje framandi lönd
fá aðskilið yður frá hjarta móður-
innar. Hugur hennar, vonir og árn-
aðaróskir fylgja yður alt til enda
veraldar. — Hún kveður yður og
biður yður blessunar drottins.
Megi göfugt, gleðiríkt og farsælt
starf verða yðar hlutskifti; megið
þjer sækja fram *í baráttu lífsins,
djörf og stöðuglynd, brynjuð þeim
góðu dygðum, sem einar eru þess
megnugar að leiða mannkvnið
fram til gæfu og sigurs:
„Hreysti ráðsnilli
og hugprýði
vina styðji von;
sigri sannindi
og samheldni;
ást guðs öllum hlífi“.
^ ^ ^ ^ ^