Lesbók Morgunblaðsins - 30.10.1949, Blaðsíða 7

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
483
!
77
K E M U R G Y
oCyldífinn af ^aróœícl a Imenn'uicjá
66
ÞEGAR Stafford Cripps kom til
Bandaríkjanna í vor til þess afS
ræða um fjárhagsvandræði Breta,
vakti „Washington Post“ athvgli
hans á því, að það mundi rjett fvrir
Breta að kynna sjer hve furðulegar
framfarir hefði orðið í Bandaríkj-
unum, síðan hin svonefnda „kem-
urgy“ kom þar til sögunnar. Þeir
gæti sjálfsagt lært af því og komið
upp ýmsum stórgróðafyrirtækjum
víðsvegar í bresku samveldislönd-
unum.
Síðan hefur „News Review" birt
ýmsar upplýsingar um það hvað
átt er við með „kemurgy“ og hve
stórstígar framfarir hafa fylgt í
kjölfar þess. „Kemurgy" byggist á
því, að jarðvegurinn sje hin eina
óþrjótandi auðsuppspretta, sem til
er, sje hann ræktaður vel og alt
hagnýtt, sem hann gefur af sjer.
„Kemurgy" er því fólgin í því, að
hagnýta sem allra best allan jarð-
argróða, hverju nafni sem nefnist,
hagnýta alt það, sem áður hefur
farið í súginn og finna nýar plöntu-
tegundir, sem hægt er að rækta
með góðum árangri, svo að öllum
þörfum mannkynsins sje borgið.
Amerískir iðjuhöldar hafa varið
stórfje á undanförnum árum í rann
sóknir og tilraunir í þessu skyni.
Og hjá ríkinu hafa starfað að þess-
um rannsóknum þúsund vísinda-
menn í fjórum stórum efnarann-
sóknastofum, og hafa amerískir
skattgreiðendur greitt eina miljón
dollara árlega fyrir þessar rann-
sóknir.
Öllum ber saman um það, að
rannsóknirnar hafi borið ríkulegan
ávöxt fyrir Bandaríkin, því að
kostnaðurinn hafi þegar fengist
cndurgreiddur marghundraðfalt.
Taka má hið alkunna meðal
„penicillin“ sem dæmi. Það var
fundið upp af breskum vísinda-
mönnum. En einn af vísindamönn-
um Bandaríkjastjórnar fann upp
aðferð til þess að framleiða það úr
hveitiúrgangi. Upp af þessu hefur
sprottið 25 miljón dollara iðnaður.
Þá hafa og verið fundnar aðferðir
til þess að nota hveitiúrgang á ýms-
an annan hátt, og nú rís upp hver
stóriðjan á fætur annari, bygð á
þessum uppgötvunum. Þær skapa
ný auðæfi, veita aukna atvinnu
handa fjölda manns og auka tekjur
bænda að miklum mun.
Sem eitt dæmi um þetta má
nefna hveitihýðið, sem áður hefur
verið brent. Nú er farið að vinna
úr þessu efni, sem kallast „furfur-
al“ og er aðalhráefni við fram-
leiðslu ýmissa vörutegunda, þar á
meðal „nvlon“-sokka.
Aðferðir hafa fundist til að gera
um 300 vörutegundir úr jarðhnet-
um — alt frá osti upp í þilplötur
til bygginga.
Fyrir nokkrum árum var það al-
kunna, að hægt var að framleiða
ákaflega margt úr „soya“-baunum.
Eftir að „kemurgy" kom til sögunn-
ar, hefur tekist að framleiða helm-
ingi fleiri vörutegundir úr þeim
heldur en menn höfðu gert sjer
í hugarlund fyrir fimm árum.
í öllum sögunarmyllum og öll-
um trjesmiðjum felst geisi mikið
til af sagi, spónum, afgöngum og
smáspýtum. Alt hefur þetta farið
að mestu forgörðum. Nú er farið
að breyta þessu í aðrar vöruteg-
undir, svo sem vínanda, togleður
og fóðurbæti.
Úr undanrennu er búið til „plas-
tik“, málning, pappír og hattar. Úr
kartöflum, sem geta vaxið alls stað-
ar, hafa amerísku vísindamennirnir
fundið upp að búa til mörg hundr-
uð vörutegunda, sem engum hafði
áður dottið í hug að hægt væri.
Það er engin furða þótt amerísk-
ir iðjuhöldar, vísindamenn og bænd
ur þykist sjá nýa framtíð blasa við
með hjálp „kemurgy“ og þeir telji
þetta lykilinn að hagsæld almenn-
ings í framtíðinni. Frægur vísinda-
maður, dr. Karl T. Compton, hefur
lýst því best með þessum orðum:
„Kemurgy er bygð á nýrri heim-
speki, sem er fólgin í því að skapa
auð handa öllum, í stað þess að
menn hafi hver af öðrum, eins og
verið hefur.“
„Kemurgy“ mætti kalla vísinda-
lega nýtni og með henni ætti allri
rányrkju að vera lokið. Þá þarf
og ekki framar að óttast það að
uppskera af einhverri tegund verði
svo mikil að varan sje óseljanleg,
því að þá er hægt að breyta henni
í aðrar vörutegundir, sem nauðsyn-
legar eru. — Þetta mun eigi síst
marka tímamót í sögu landbúnað-
ar um allan heim, þannig að hann
mun komast til þess vegs og virð-
ingar sem hann á skilið.
V 5W 5W
ÞEGAR Englendingur heyrir fyndni,
þá hlær hann þrisvar sinnum, fyrst
þegar hún er sögð, svo þegar hún er
útskýrð fyrir honum, og seinast þegar
hann skilur hana.
Þegar Þjóðverji heyrir fyndni hlær
hann tvisvar, fyrst af kurteisi og svo
þegar fyndnin er útskýrð, en hann skil-
ur hana aldrei.
Þegar Frakki heyrir fyndni hlær
hann aðeins einu sinni, því að hann
skilur hana undir eins.
Þegar Ameríkumaður heyrir fyndni
hlær hann alls ekki; hann hefur heyrt
hana áður. (Clipper’s Weekly).