Lesbók Morgunblaðsins - 30.10.1949, Blaðsíða 14
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
•190
TiL HVERS ERU KETTIR?
Þeir gera lítið gagn, en niikið
ógagn.
MAÐUR ER neíndur Rockwrll
Sayre og var bankastjóri í Chicago.
Hann vildi útrýma öllum kötium
úr landinu og leggja fje til höfuðs
þeim. Hann taldi að þeir gerðu
lítið gagn en mikið ógagn og ætti
því engan rjett á sjer. Hann hafði
mikið til síns máls, en ekki tóku
menn undir þetta þá, og varð hon-
um Iítið ágengt. Nú er aftur farið
að tala um kettina og til hvers
menn sje að ala þá. Hefir ýmisiegt
verið dregið fram í dagsljósið, sem
menn hafa ekki gefið gaum áður.
Því hefir verið haldið fram að
nauðsynlegt sje að hafa ketti til
þess að veiða mýs og rottur. í
búnaðarblaðinu „Farm Quarteriy“
segir einn bóndi frá því að hann
hafi fjóra ketti, en þeir vinni ekki
allir saman á jafn mörgum rott-
um eins og einn hundur. Talið er
að í Bandaríkjunum sje 30 miljón-
ir katta, en þrátt fyrir það fjölg-
ar músum og rottum þar stöðugt.
En kettirnir gera annað. Þeir
veiða smáfugla. Vísindamenn hafa
krufið ketti þúsundum saman til
þess að ganga úr skugga um hvað
þeir veiði. Þeir segja að það sje
mjög sjaldgæft að finna leifar af
rottum og músum í innýflum katía,
en altítt að finna leifar af smá-
fuglum. Og þeir hafa komist að
þeirri niðurstöðu, að kettir drepi
margar miljónir smáfugla á hvevju
sumri í Bandaríkjunum.
Menn haía áður sagt sem svo að
köttunum sje ekki of gott að eta
smáfugla ef þeir sje svo duglegir
að ná í þá. En nú koma vísindin til
sögunnar og segja að þetta sje
mesta hemrska. Kettir valdi einmitt
stórtjóni með því að drepa smá-
fuglana. Og ástæðan er þessi: Smá-
fuglar eru ákaflega duglegir að út-
rýma skaðlegum skordýrum, sem
leggjast á jarðargróða og matjurt-
ir. Sumir smáfuglar eru svo dug-
legir að veiða þessi skordýr að þeir
eta meira en þunga sinn af þeim
á hverjum degi. Það er alls ekki
tahð sjaldgæft að einn smáfugl
veiði alt að 1100 skorkvikindi á
dag. Þdtta hefir stórkostlega þýð-
ingu fyrir landbúnað og garðrækt.
En þegar smáfuglunum fækkar,
magnast skordýraplágan og þanmg
eiga kettirnir beina sök á því. í
ríkinu Ohio er talið að sje um milj-
ón útilegukatta. Þeir eru bæði
veiðnari og grimmari en heimihs-
kettir, og það bitnar að mestu leyti
á smáfuglunum. Þess vegna eru nú
bændur þar farnir að kurra og vilja
að köttunum sje útrýmt, svo að
fuglalífið geti aukist aftur. Það
er eigi aðeins að þessir villikettir
veiði einn og einn fugl, heidur
sitja þeir um að taka smáfuglana
á hreiðrunum og eta þá ungana
líka. Þeir sitja líka um unga þeg-
ar þeir koma ófleygir eða hálf-
fleygir úr hreiðrunum og drepa þá
hrönnum saman. Þetta fæhr eldri
fuglana frá því að gera sjer hreið-
ur á sama stað næsta ár.
Margir eiga ketti vegna þess að
þeim finst það miklu heimihslegra
að hafa þá hjá sjer. Við þessa ketti
er dekrað svo, að þeim mun ekki
koma til hugar að veiða mýs og
rottur. Þeir velja sjer besta stað-
inn í húsinu og liggja þar og flat-
maga og kæra sig ekkert um rottu-
ganginn. Húsbóndinn getur sjálfur
eitrað ef hann vill losna við rott-
urnar.
Hjer á íslandi hafa kettir vist
aldrei verið taldir fram, og því er
ekki vitað um kattaeign lands-
manna. Hitt er aftur á móti vitað,
að á hverjum einasta sveitarbæ eru
fleiri og færri kettir og í fjölmcirg-
um húsum í kaupstöðum og kaup-
túnum. Hjer í Reykjavík er auk
þess ókjör af flækingsköttum eða
villiköttum. En sjón er sögu ríkari
um það, að ekki útrýma þeir rott-
um. Það hefir orðið að gerast með
eitrun. Til hvers eru þá kettirn-
ir?
Þambara vambara þeysings
sprettir,
því eru hjer svo margir kettir?
Agara gagara yndis grænum —
ilt er að hafa þá marga á bænum
kvað Æri-Tobbi einu sinni, og er
mikið vit í því.
Úr því að minst er á kattafargan-
ið hjer í Reykjavík, mætti um leið
minnast á það, að á seinni árum
hefir borist hingað nokkuð af skað-
legum skordýrum, sem valda stór-
spjöllum í trjágörðum og matjurta-
görðum. Menn eru berskjaldaðir
fyrir þessari plágu og kunna eng-
in ráð nema að eitra. En hvernig
færi nú ef köttunum væri útrýmt?
Þá mundi allir skrúðgarðar fyllast
af smáfuglum. Það væri góð skifti
að fá syngjandi smáfugla heim að
húsum í staðinn fyrri breima kctti,
en auk þess mundu smáfuglarnir
verða bestu samherjar allra þeirra,
sem eru að reyna að prýða í krmg
um hús sín, eða framleiða garð-
ávexti.
^W ?W ^W ^W V
EIGIN GRÖF
ENSKUR ofursti, L. H. B. Buriton í
Etchingham, Sussex, varð fyrir því ó-
happi nokkru fyrir stríð, að taka varð
af honum annan fótinn. — Hann ljet
brenna fótinn og öskuna gróf hann í
húsagarði móður sinnar og reisti bauta-
stein á leiðinu. Burjton er nú 54 ára
að aldri. Hann hefur sagt frá því opin-
berlega að hann gangi oft út að þessu
leiði og leggi blóm á það.