Lesbók Morgunblaðsins - 19.11.1950, Blaðsíða 10

042
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
kopar, zink. blý, grafít og tungsten,
og ennfremur miklar gullnámur.
A1l',r þessar námur ráku þeir með
þ’óðnýtingar fyrirkomulagi, eins
og einveMisstjórna er siður, og það
var ekkert farið eftir því hver
rekstrarkostnaður varð, nje hvort
námugröfturinn borgaði sig. Marg-
ar af þeim námum, sem þeir unnu,
eru svo ljelegar, að ekki er hægt
að reka þær í samkepni við aðra.
Um 40 ára skeið drotnuðu Jap-
anar yfir Kói*eu og allan þann tíma
voru Kóreumenn útilokaðir frá
trúnaðarstörfum. Japanar höfðu
sína sjerfræðh.ga alls staðar. Þeg-
ar Japan beið ósigur 1945, og allir
þeirra menn voru fluttir frá Kóreu,
þá voru engir Kóreumenn færir
um að taka við þeim fyrirtækium,
sem í landinu voru. Bandaríkja-
menn urðu því að kenna þeim. Og
það var bót í máli að Kóreumenn
eru ákaflega námfúsir og greindir.
EITT af mestu vandamálum í Suð-
ur-Kóreu er mannfjöldinn, sem er
alt of mikill, því að landinu er öllu
skift og hvergi hægt að reisa bú.
Fyrir stríðið voru þar 15 miljónir
manna, en nú eru þar rúmlega 20
miljónir. Fjölgunin stafar mikið af
því hve margir hafa flúið þangað
frá Norður-Kóreu, en nokkuð staf-
ar hún af bættum heilbrigðishátt-
um. Hafa bandarískir læknar gert
sjer mikið far um að kenna mönn-
um. þrifnað og auk þess hafa þeir
getað komið í veg fyrir að drep-
sóttir gysi þar upp. Þeir hafa sigr-
ast á bólunni, kóleru og taugaveiki.
En þessar heilbrigðisráðstafanir
verða til þess að fólkinu fjölgar.
LANDFRÆÐILEGA sjeð er svip-
ur Kóreu með tvennu móti, mjög
sundurleitu. Á vesturströndinni er
flatlendi og hún er mjög vogskor-
in, en margar eyar þar úti fyrif.
Þar er mikill munur flóðs og fjöru,
eða alt að 25 fet eða meira og er
þar því mikíð útfiri víða.
Austurströndin er aftur á móti
bein og sæbrött. Þar rísa há fjöll
fram við sjó og enda í þverhnýpt-
um björgum, svo að óvíða er nokk-
ur fjara. Hjer er sjórinn tær og
blár, en við vesturströndina er
hann gulur af gruggi úr fljótum
Kína.
Þegar maður lítur á landslagið
er engu líkara en að Kórea hafi
sporðreist. — öll helstu vötn
falla til vesturs og vatnaskilin eru
ekki nema svo sem 15 mílur frá
austurströndinni.
EINU SINNI var jeg á ferð í jeppa
og hafði með mjer túlk. Við áðum
hjá tærum læk og ætluðum að mat
-ast þar. En nú er það svo, að
hvergi í Kóreu geta hvítir menn
numið staðar án þess að fólk þyrp-
ist að til að glápa á þá, fyrst krakk-
ar og svo fullorðnir. Og þarna fór
eins. En út úr hópnum gekk vin-
gjarnlegur miðaldra maður og
bauð okkur að koma heim með
sjer. Þar væri hægt að hita matinn
fyrir okkur og þar væri húsaskjól
og það væri munur eða sitja hjer
úti í kuldanum. Jeg tók boði hans
með þökkum, því að mig langaði
til að sjá hvernig umhorfs væri á
sveitarbæum í landinu.
Bóndi þessi var efnaður og átti
heima í tiltölulega strjálbýlli sveit,.
Þar var gnægð skógar til eldsneyt-
is, en yfirleitt er Suður-Kórea skóg
-laus og því víða hörgull á elds-
neyti. Bóndi átti um 10 ekrur af
skínandi fallegum hrísgrjónaekr-
um, sem voru á stöllum í sljettri
hlíð. Hver blettur í landi hans var
ræktaður. Auk hrísgrjóna ræktaði
hann soyabaunir, hamp, hveiti,
bygg og allskonar ávexti.
Rúmlega þrír fjórðu hlutar af
íbúum Suður-Kóreu lifa af land-
búnaði, og hver bóndi er sjálfum
sjer nógur. Hann þarf ekki að hafa
neinar áhyggjur út af matarskorti,
eins og þeir, sem í borgunum búa.
Hann hefur alt til alls. Jörðin veit-
ir honum næga fæðu og kvenfólk-
ið spinnur og vefur alt, sem til
heimilis þarf, hvort sem um silki,
bómull eða hamp er að ræða. Næg
lífefni fær fólkið úr soyabaunum,
eggjum, hænsum, silungi, sem
veiðist í ám og lækjum, og kjöti af
smádýrum, sem þeir veiða. Það
sem bóndinn liefur afgangs eigin
þörfum, selur hann og kaupir í
staðinn saltfisk, eldspýtur, togleð-
ursskó, tóbak o. s. frv.
Aðallega verður hann þó að
kaupa tilbúinn áburð. Áður kom
hann frá Norð*Ur-Kóreu, en þar
sem allar samgöngur þar á milli
eru nú bannaðar, verður að kaupa
áburðinn frá útlöndum. Þar hafa
Bandaríkin hlaupið undir bagga,
en nú á að fara að koma upp áburð-
arverksmiðju í landinu sjálfu.
Á flestum heimilum eru vistar-
verur kvenna og karla aðgreindar
og garður á milli. í húsagarðinum
á þessum bæ var fjöldi af stórum
og fallegum leirkerum, en í þeim
geymir fólkið allan mat. Skothurð-
ir eru fyrir öllum dyrum, eru það
trjegrindur og á þær límdur sterk-
ur gegnsær pappír, til þess að birta
komist í gegn. Glergluggar þekki-
ast varla í Kóreu. Moldargólf er í
húsum, en á það breiddir dúkar eða
sterkur pappír olíuborinn. Með-
fram veggjum voru fagrar gamlar
kistur, gljábornar og smeltar með
perluskel og á þeim stórar höldur
og læsingar úr kopar. í þessum
kistum er allur spariklæðnaður
gevmdur.
Heimilisfólkið var alt í hvítum
fötum, ýmist úr bómull eða líni.
Hvíti liturinn er sorgarlitur í Kór-
eu. Þarna hafði einhver ættingi dá-
ið í fyrra. Það er venjan að syrgja
framliðna í þrjú ár, og vegna þess
eru Kóreubúar oftast sorgarklædd-
ir, það er að segja hvítklæddir.
Faðir bóndans var æruverður