Lesbók Morgunblaðsins - 26.11.1950, Blaðsíða 4

652
>* LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
ENGINN ÞARF AÐ SVELTA
HUNGUR er óvinur, sem hefur
ekkert þjóðemi. Það deyðir hvern
sem fyrir því verður, án nokkurr-
ar miskunnar. Atomsprengja hefur
engin áhrif á það. Góðgirni eða
kærleikur geta ekki sefað það —
Eina leiðin til að eyða því er fæða,
nóg fæða, til að allir fái nægi-
legt.
Frá því sögur hófust hefur heim-
inum ekki tekist að vinna bug á
hungrinu. Síðastliðið ár þurkaði
hungrið út eins mörg líf og síðari
heimsstyrjöldin, sem stóð í nærri
sex ár. Það má segja að hungur
leiði af sjer meira hungur, því
náttúran reynir að jafna upp hung-
urdauðann með því að auka barns-
fæðingar. Það er aðferð hennar til
að koma í veg fyrir að tegundirnar
deyi út.
Ef horft er framundan, vaknar
sú spurning, hvort þjóðir þær sem
lifa í allsnægtum, og þá fvrst og
fremst Bandaríkjamenn, geti lifað
í fríði í heimi þar sem % mann-
kynsins fær aldrei nóg að borða.
Þetta er óþægileg spurning, því við
vitum að hvorutveggja er til, hung-
ur og ailsnægtir. Það er ekki mjög
langt síðan að korn lá í kornhlöð-
um í Punjab, meðan trylltur og
hungraður lýðurinn barðist um úr-
gang á götum Calcutta, undir hin-
um athugulu augum gammanna.
Það er heldur ekki mörg ár síð-
an að hveitikorni í Argentínu var
brennt. Hversvegna? Svarið er
sorglega einfalt: Hinir % svöngu
hlutar mannkynsins hafa ekki ráð
á að borga matinn.
Á öld atomklofninga og margra
undursamlegra uppgötvana, hafa
miklir hlutar mannkynsins ekki
enn lært að notfæra sjer gufuaflið.
Helmingur vinnandi manna í heim
inum, hefir minna en fjóra doll-
ara í kaup á viku. Kínverjar, sem
eru Vs hluti mannkynsins, unnu
sjer inn að meðaltali 1.80 dollara
þangað til kreppan gerði mestan
hluta þess að engu.
Hvað er þá hægt að gera? Það
eru tvær leiðir um að velja: sein-
virka og fljótvirka.
Hungraðar þjóðir geta smám
saman veitt sjer eða framleitt nægi
lega fæðu handa sjer, ef þær fá
í hendur nýtísku tæki og tækni,
annaðhvort til að framleiða fæðu
sjálfar eða til að framleiða vörur,
sem þær selja öðrum, sem svo
framleiða mat fyrir þær. Þetta er
grundvöllur hinna víðtæku ráð-
stafana sem Sir John Boyd Orr
reyndi að fá Sameinuðu þjóðirnar
til að aðhyllast. En pólitísk og þjóð-
fjelagsleg samhæfing er ekki fljót-
virk. Vera kann að hungraður lýð-
ur verði farinn að fylkja sjer um
nýjan „foringja“ áður en efnahags-
kerfið er komið í lag.
Önnur og fljótvirkari leið er að
nota það, sem þegar er til af fæðu
en sem hingað til hefur verið ónot-
uð. Vísindin hafa uppgötvað nýj-
ar fæðulindir, nýjar íæðutegund-
ir, sem við höfum aldrei lært að
borða, en sem innihalda öll nauð-
synleg efni. Ýms gerfiefni og auka-
efni, sem koma fram við fram-
leiðslu annara, fæðulindir, sem
ekki hafa verið notaðar nærri til
fullnustu hingað til, svo sem sjór-
inn, sem mætti framleiða úr miklu
meira af ódýrri fæðu á ódýran hátt
en gert hefur verið. Nýting á þessu,
sem að framan hefur verið drep-
ið á mundi forða heiminum frá
hungri.
Hjer er merkilegt verkefni fyr-
ir Sameinuðu þjóðimar, engu þýð-
ingarminna til viðhalds friði, en
eftirlit með atomorku og afvopn-
un og hvað annað. Auðvitað kost-
ar þetta peninga en harla litla í
samanburði við það sem heims-
styrjöldin siðari kostaði einn ein-
asta dag, eða það sem matvæla-
stofnun Unrra kostaði á einiun
mánuði með sínu gamaldags sniði.
Fulltrúi Norðmanna stakk upp á
því að stofnaður yrði sjóður með
eins dags launum allra meðlima
Sameínuðu þjóðanna. Fengist
þannig ef til vill 7750 millj. dollara
upphæð. Sennilega myndi slík upp-
hæð nægja til að koma fyrnefndri
áætlun í gang.
Lykillinn að þessum nýju gnægð
um er lífefnagreining fæðuefn-
anna, en þau eru: feiti og kolhydröt
til framleiðslu hita og orku, eggja-
hvítuefni og aminosýrur þeirra til
viðhalds líkamanum, sölt til að
frumurnar geti starfað og' fjörefni
sem nokkurskonar kveikju til að
næringarefnin notist að fullu.
Frá alda öðli hafa menn aðallcga
leitað þessara fæðutegunda í til-
tölulega fáum efnum, svo sem
korni og kjöti, mjólk og eggjum,
sem eru afurðir húsdýra, sem fóðr-
uð eru með korni og grænmeti. Nú
eru vísindin tekin að veita öðr-
um fæðulindum meiri og meiri at-
hygli og reyna að auka fæðufram-
leiðslu úr eldri fæðulindum. Hjer
skulu nefnd nokkur dæmi um þær
leiðir, sem vísindin fara til rann-
sóknar á þessum efnum.
Kjötlaust kjöt.
Hinn venjulegi eggjahvítugjafi er
kjöt. En nýar tegundir af gervikjöti
hafa inni að halda jafngott eggja-
hvítuefni og langtum meiri vitamin
með margfalt minni kostnaði. í
keri sem er tíu teningsfet að rúm-
máli, má framleiða eins mikið af
eggjahvítuefni á tíu dögum og
hægt er að framleiða á eitt þúsund
ekra beitilandi fyrir búpening í
heilt ár
Bragðið? Sum afbrigði af geri