Lesbók Morgunblaðsins - 07.10.1951, Blaðsíða 14
450
LtsBÓK MORGUNBLAÐSINS
HJÚKRUNARKONUR
í FLUGVJELUM
HJUKRUNARKONURNAR í Korca
hafa koinist að því, ekki síður en
aðrir, að stríðið þar er ólíkt seinasta
.stríði, þar cr meiri fmm.sta.'ð grimd
og þar er barist með frumstæðari
vopnum. Hermennirnir verða að læra
nýar bardagaaðferðir. Þeir eru orðn-
ir því alvanir að ganga í höggorustu,
og stundum berjast þeir með öllu því
er hönd á festir, lmifurn, kylfum og
steinum. Enginn gengur vopnlaus.
Læknarnir, matreiðslumennirnir og
annað starfslið er vopnað marghleyp-
um. Og aldrei hefur reynt meira á
hjúkrunarkonur en í þessu stríði,
bæði á vígvöllunum og í loftinu.
1 Evrópu eru vegir og þar er hægt
að hafa sjúkravagna og sjúkralestir
sem flytja hina særðu menn til sæmi-
jegra spitala. 1 Koreu er öðru máíi
að gegna. Þar er eina vonin fyrir hina
Sæiðu menn að þeir sje fluttir úr
iandi eins fljótt og unt er. Þeir eru
fluttir í flutningaflugvjelum til Japan
og þaðan tiJ Hawaii. Þessar- flugvjelar
koma svo með hergögn til baka. Oft
fara flugmennimir ekki úr sætum
sinum, því að jafnótt og sjúklingarmr
cru teknir úr flugvjelunum, eru þær
hlaðnar með sprengiefni, og svo verð-
ur að rjúka á slað.
Það er ekki mikið um frí hjá hjúlcr
unarkonunum. í stríði eins og þessu
taka þær sjer ekki frí nema því að-
eins að þær sje veikari heldur en
sjúklingarnir, sem þær eiga að gæta.
En hermeimirnir á sjúkrabörunum
eru liræðilega særðir, veikari og
þreyttari en nokkrir menn, sem jeg
Jief sjeð, Jcg held að þeir mundu
flestir deya, ef þeir íengi ekki kvala-
stillandi meðul og það væri flogið
moð þá úr landi.
Hjúkrunarkonurnar liafa enga á-
kveðna tima til svefns nje matar. þær
halda áfram að vinna þangað til staríi
þeirra er lokið. Þegar hjúkrunarkona,
sem hefur farið með sjúkraflugvjel
írá Tokí’O trl Hawíqi, kemur .heiia
■iít'ar, þá er r.'tin herjnsr sett m&t a
'j fgv., þ v'* þv*
fljúga eftir röð. Þegar aðeins fjórar
eru fyrir ofan hana má hún búast
við því að kallið komi þá og þegar.
Og þegar hún ’er önnur á listanum,
verður hún að vera ■vúðbúin á hvaða
stund sem er, hún má ekkert víkja
sjer írá, ekki fara i bað og ekki af-
klæða sig.
Þegar svo kallið kemur þá veit hún
að 30—40 helsærðir menn eiga að
fara í flugvjelina og að hún á að
annast um þá. Fyrst kynnir hún sjei’
hvernig ástand hvers eins er og hvern
ig sárum hans er háttað. Svo ákveð-
ur hún hvar hver þeirra eigi að liggja
og hvernig cigi að fara um þá. Þeir,
sem eru hættulega sjúkir, eru hafðir
fremst. Menn, sem hafa fengið slæm
sár á mjaðmir eða fætur, eru lagðir
þannig að sárin snúi að rúmstokkn-
um. Ef menn hefur kalið háskalega á
höndum eða fótum, verður að koma
þeim þannig fyrir að hjúkrunarkonan
geti hækkað o^ lækkað til skiftis
undir höndum eða fótum. Menn, sem
hafa fengið sár á andlit eða háls,
verða að liggja þannig að hjúkrunar-
konan geti gefið þeim næringu gegn-
um slöngu á ferðinni. Enginn læknir
er með flugvjelinni. Hjúkrunarkonan
verður sjálf að ráða fram úr öllu og
sjá imi sjúklingana ein.
Ef óvenjulega marga sjúka og
særða menn verður að flytja, þá eru
gerðar flatsængur á gólfinu í-f.lug-
vjelinni. Og á milli þeirra.verður svo
hjúkrunarkonan að stikla með meðul,
hægindi, vatn, mat og bindi.
Flutningavjelamar verða að bera
eins mikið og unt er, og þess vegna
cru ekki í þeim ncinar þiljur til þess
að útiloka hávaða. Og ekki heyrist
mannsins mál þar inni fyrir hvinin-
um í lireyflunum. Það er líkt að vera
i þeiin eins og maður væri í stál-
tunnu, sem er larrun utan. Ekkert
héýrist þótt sjúklingar kalli. Hjúkr-
unarkonan verður því stöðugt að vera
a íerðimji ti! þcss aö lita. eftir'beiin
cg $3á vm zn ’ekkert íari atlaga.
I*»v m** þ* a fcó í ilugvj fctújni
ineð því aö haía þar súrefnisgeyma og
áhöld til að blanda andrtimsloftið súr-
cfnf. Þegar flugvjelin er komin í
12.000 feta hæð, þá fá menn höfuð-
verk, og þegar komið er í 14.000 feta
hæð líður hjúkrunarkonunni svo illi
að hún mundi tæplega geta ski'ifað
nafnið sitt. En þegar flogið er svona
hátt, þá þurfa sjúklingarnir eim ná-
kvæmari hjúkrunar við en ella. Sár
hafast öðru vísi við, úr þeim blæðir
meira og úr þeim vessar meira en
áður, sumir eiga erfitt um andardrátt,
gasefni og vessar aukast i likaman-
um, en meðul hafa máske engin áhrif.
Hjúkrunarkonan verður að skifta tíð-
ar um sáraumbúðir, sjúklingarnir spú
og hún verður að hreinsa það. Hún
verður að gefa þeim súrefni og kvala-
stillandi meðul. Hún verður að horfa
upp á menn deya og gæta þess að
hinir fái ekki vitneskju um það.
AÖur en flugvjelin kemur til Hick-
am-flugvallar á Hawaii verður að út-
fylla skýrslu um liðan hvers manns,
30 eða 40 talsins. Á flugvellinum
verður hún að sjá um flutning hinna
sjúku úr flugvjelinni og gefa skýrslu.
Ef flugvjelin fer þegar um hæl til
baka, eða önnur ílugvjel er á förum,
þá fer hjúkrunarkonan með henni.
Þar fær hún máske fyrsta matarbit-
ann, sem hún hefur bragðað í 15
klukkustundir. Og svo legst hún ofan
á sprengieínakassana og sofnar íast
við drunur hreyflanna.
Þegar til Tokyo kemur á hún að
vera tilbúin að leggja upp í aðra ferð.
(Eftir Helen Ely,
lijúkrunarkonu í íiugitði U. S. A.)
w w &
Gagniýni
Það er maelt að tonskáldið Liszt hafi
einhverju sinni íarið tii Kossim með
meðtnælabrjef i hundunuin. Rossnu
bað liann að leika eitthvað íyrir sig
og hlustaði siðan a með athygli. Á eftir
spurði hann hvað þetta heíði veriö.
— Það er mars, sem jeg hefi samið
1 tileíni að duuða Meyerbeer, hvernig
likar yöur hann? sagði Liszt.
— Ágætlega, svaraðj Rossini. En
haldið J'jer ekki að bað hefði veriö
beria ■eó þjer hefðuö d_m cf Jlejer-
þear samið marsia&l