Lesbók Morgunblaðsins - 22.02.1953, Page 16

f 108
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
vpnja er hjá öðrum þjóðflokkum á þess-
um slóðum. Og vegna þess að konur eru
í jafn miklum metum og karlmenn, þá
á hver guð þeirra sér konu, og hvergi
er líkneski af neinum guði nema kona
hans sé með honum.
Þrátt fyrir þetta tíðkast þó enn
kvennarán og konur eru seldar. Nú er
orðið dýrt að kaupa sér konu og ungir
menn, sem vilja kvænast, verða þrá-
faldlega að fá lán til þess að geta keypt
konu. Það er bezt fyrir þá sjálfa að
greiða þetta lán fljótlega aftur, því að
íánskjörin eru þau, að skuldarupphæð-
in vex um helming á hverju ári. Og ef
þeir geta ekki borgað, mega skuldar-
eigendur gera þá að þrælum sínum. —
Annars eru nú þessir siðir smám sam-
an að leggjast niður. Mönnum hefir
verið kennt að rækta hrísgrjón, og hin-
ir blóðþyrstu villumenn eru að verða
að góðum bændum.
JÓNAS GÍSLASON
Skógstrendingaskáld hefur verið að
fást við vísnagerð snemma ævinnar
sé það rétt, sem hermt er, að þegar
hann var sjö ára gamall, hafi honum
runnið í skap við Sigurð hálfbróður
sinn og í tilefni af því gert þessa vísu:
Ekki er þetta komið í kring
kætt að máta fínum,
sjöföld fylgir svívirðing
Sigga bróður mínum.
KVERKFJÖLL. — í miðri norðurbrún Vatnajökuls rís fjailhöfði, hár og hrika-
legur, er Kverkfjöll nefnist. Norðan í fjöllin gengur mikil gjá eða hamrahlíð,
og hafa fjöllin hlotið nafn af þvi. Fram úr þessari gjá, sem nefnd er Kverk, fell-
ur grannur en nokkuð langur skriðjökull, er breikkar fram og líkist lafandi
tungu fram úr ægilegu dýrsgini. Um Kverkfjöll klofna hjarnbreiður Vatnajök-
uls. sem undan ógnafargi síga hægt en þungt fram á hásléttuna. Fáir staðir hér
á landi eru afskekktari og einangraðri en Kverkfjöll, þar sem þau gnæfa inni-
byrgð milli tveggja stærstu falljökla Vatnajökuls. Þótt einkennilegt kunni að
virðast, er þaðan skemmst til byggða í Suðursveit, þvert yfir Vatnajökul, en
ekki mundi sú leið valin nema af þeim, sem hafa útbúnað góðan til jöklagöngu.
Greiðfærast mundi að Brú á Jökuldal, ef farið er fyrir Kreppu og Kverká, en
þangað eru um 70 km, að Möðrudal um 10 km lengra og aðeins skemmra að
Svartárkoti, en um ógreiðan veg, endalaus brunahraun, að sækja. — Svo segir
Ólafur Jónsson í bók sinni „Ódáðahraun“. — Myndin hér að ofan er tekin á
flugi yfir Kverkfjöllum í vikunni sem leið. Til vinstri fellur fram Brúarjökull,
en Dyngjujökull til hægri. (Ljósm. Mbl.: Ól. K. M.)
Er Gísli faðir Jónasar heyrði þessa
vísu, á hann að hafa sagt þetta:
Margur ber fram sónar-sáld
sé hann til þess fallinn.
Er nú Jónas orðinn skáld
eins og Gisli karlinn.
(Bóndinn á heiðinni)
GENGI í FORNÖLD
Sagan um Ketilbjörn hinn gamla
sýnir, að mikið hefur verið af silfri í
iandinu. Hann bauð sonum sínum, segir
Landnáma, að slá þvertré úr silfri í
hofið, sem þeir létu gera. Ef sagan er
sönn, og hún er í sjálfu sér alls eigi
ósennileg, bendir þetta til, að silfur-
verð hafi verið tiltölulega mjög lágt.
Líklegt þykir mér þó, að orð Land-
námu „slá þvertré úr silfri" sé ýkt
fyrir: „slá þvertréð silfri" (að utan).
Ef vér gerum fyrir þessu, þá er frá-
sögnin mjög sennileg. Ketilbjörn sá
það fyrir af speki sinni, að silfrið
mundi hækka í verði, þegar fram liðu
stundir og vildi geyma það óeytt handa
ætt sinni með því að leggja á það hof-
helgi. Það var þá eins og sparisjóður
fyrir ættina, sem hún gat tekið til í
viðlögum í framtíðinni, líkt og Forn-
grikkir tóku til þess fjár, sem lagt var
til hofa, ef þeir komust í kröggur.
(B. M. Ólsen).
GIÖTHEBORG-STRANDIÐ
Heimildir að frásögninni um það eru:
Dagbók skipsins, réttarrannsókn Brynj
-ólfs sýslumanns, fjöldi bréfa og skjala
viðvíkjandi strandinu, Annálar, Ár-
bækur Espholins, Þjóðsögur Jóns Árna-
sonar, Saga Eyrarbakka og íslenzkir
sagnaþættir og þjóðsögur. — í mörg-
um heimildum er skipið nefnt ýmist
Gothenborg eða Gottenborg, en sam-
kvæmt dagbók skipsins og bréfum
amtmanns, hét það Giötheborg. Stað-
urinn, þar sem það strandaði fyrir 235
árum, er nú nefndur Hafnarskeið, en
mun áður hafa kallast Hraunsskeið. Er
þessa getið til að skýra ósamræmi
nafna í greininni. Á. Ó.