Lesbók Morgunblaðsins - 19.04.1953, Blaðsíða 16

222
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
MENNTASKOLINN AÐ LAUGARVATNI. — Seinast liðinn sunnudag var hinn
nýi menntaskóli að Laugarvatni settur með mikilli viðhöfn. — Er þetta fyrsti
menntaskóli í sveit hér á landi. Og skólameistari sagði í ræðu sinni við þetta
tækifæri: „Framar öllu vona ég, að þessi skóli megi revnast íslenzkur skóli, sem
sameini það bezta úr fortíðinni. því góða í nútíðinni“. — Jónas Jónsson ritstjóri
afhenti skólanum að gjöf bláhvítan fána, sem Einar skáld Benediktsson hafði átt.
Nemendur Laugarvatnsskóla sungu aldamótaljóð Hannesar Hafstein og er mynd-
in hér að ofan tekin af söngflokknum einmitt á þeirri stundu. (Ljósm. Ól. K. M.)
Andakelda
heitir undir Skarðshyrnu á Skarðs-
strönd. Er mælt að Geirmundur helj-
arskinn landnápismaður hafi sökkt þar
niður í gullkistum sínum, og hefir
ýmsa langað til að ná í þær. Þorleifur
lögmaður Pálsson á Skarði (d. 1558)
átti launson, sem Björn hét. Hann
var fyrirliði að því, að reyna að ná
upp kistum Geirmundar. Þeir höfðu
náð í kistuhring, en hann siitnaði úr
og skall kistan niður aftur. Sýndist
þeim þá allt leika í loga fjær og nær.
Hræddust þeir þá og hættu við. En
Björn hendi það óhapp að vega mann
skömmu síðar. — Þorsteinn Guð-
brandsson bjó á Skarði eftir Eggert
Bjarnason. Hann hugði fast á að ná
kistum Geirmundar. Fékk hann sér
stöng afar langa, sumir 9 álna, og óð
út í kelduna og kannaði með stöng-
inni. Kvaðst hann hafa fundið gjörla
fyrir kistunum. Hann ætlaði að skera
fram kelduna og moka sem mest úr
henni bleytuna, en Magnús Ketilsson
sýslumaður, er þá bjó í Búðardal,
taldi hann fastiega af því, kvað hon-
um mundi verða það að mesta slysi,
því röm væri forneskjan. Áræddi
Þorsteinn þá eigi að halda áfram. Þetta
hefir verið skömmu fyrir 1800. Enn
í dag mundi það vera talið mesta
gæfuleysi þar vestra, ef einhver ætl-
aði sér að ná í kistur Geirmundar.
„BEZT AÐ LÁTA AFLIÐ
ÞRÆTUM SLÍTA"
Fyrsta veturinn minn á Möðruvöll-
um (1892) varð ágreiningur meðal
pilta út af lítilfjörlegu atviki. Varð
samkomulag um að útkljá þann ágrein-
ing með glímum. Skyldi hvor aðili
velja tvo menn til þeirrar hólmgöngu.
Vorum við Jóhannes frá Hrauni valdir
annars vegar, en hins vegar þeir Krist-
ján Guðnason og Indriði Sveinsson, er
báðir voru úr efri bekk. Allir, er vett-
lingi gátu valdið, horfðu á þennan leik.
Er þar skemmst af að segja, að ég fell
fyrir hinum skæða glímumanni, Krist-
jáni, en Indriði laut í lægra hald fyrir
Jóhannesi. Skyldu þeir nú útkljá málið,
Kristján bg Jóhannes, og voru þeir
báðir hinir vigalegustu. Tók Jóhannes
Kristján heljartökum og hugðist færa
hann niður fall mikið, en Kristján var
kattmjúkur og bráðsnar að sama skapi,
auk þess var hann þolnari en keppi-
nauturinn. Urðu þeirra viðskifti bæði
hörð og löng, en þeim lauk svo, að
Kristján varpaði Jóhannesi til jarðar
yfirkomnum af mæði, og ekki sást
blóðdropi í hans andliti eftir viðskiftin.
Sleit svo þessari glímuhólmgöngu og
voru allir sáttir að kalla. — (Ingimar
Eydal).
SPILAGESTUR
Vinnumaður einn á Stórólfshvoli
andaðist rétt fyrir jólin. Á jólanóttina
fór fólkið út í kirkju að spila. Meðal
þeirra var vinnukona nokkur fljótleg
og fleppin. Þegar þau gengu út í kirkj-
una, sparkaði hún fæti við leiði vinnu-
mannsins og sagði í gáska: „Komdu nú
og spilaðu við okkur, greyið mitt, ef
þú getur.“ Síðan fór fólkið að spila.
Eftir nokkra stund kemur moldargusa
á kirkjuhurðina, og rétt á eftir kemur
svipur vinnumannsins inn í kirkjuna.
Fólkið varð dauðhrætt og þaut inn í
bæ í mesta fáti. Enginn hafði mein af
þessu nema vinnukonan, hún varð vit-
laus og var það alla ævi síðan; lifði
hún fram undir 1880. (Sögn Magnúsar
Helgasonar, kennaraskólastjóra).
SUNDLAUGARNAR
FYRIR 60 ARUM
Ekki lærði ég að synda fyr en í
Menntaskólanum. Naut ég þar tilsagn-
ar í þeirri list hjá Páli Erlingssyni.
Sundkennslan byrjaði víst með okkar
bekk í kring um 1893. Kennt var í
Laugunum, það var ljóta vatnið, sem
við syntum í, kolmórautt leirskolp,
því moldar eða leirbotn var í sund-
tjörninni. (Ing. Gíslason læknir).
BÓNDINN í BREIÐHOLTI
Árið 1801 gerðust þau tíðindi, að
Guðmundur Ingimundarson bóndi að
Breiðholti í Seltjarnarneshreppi,keypti
skútu af Norðmönnum í félagi við ann-
an mann og byrjaði þilskipaútgerð.
Skútan var lítil, 13'/2 stórlest, og kost-
aði 3000 rdl. Þau urðu afdrif Guð-
mundar, að hann fórst með skipi sínu
sumarið 1813. Hefur hans lítt verið
getið þegar rætt hefur verið um braut-
ryðjendur á sviði þilskipaútgerðar
hér, en framtak hans er jafn merki-
legt fyrir því.