Lesbók Morgunblaðsins - 28.02.1954, Qupperneq 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
r 121
Fréttabré!
frá Þjóðfundinum 1851
HÖFUNDUR þessara bréfkafla,
Jón Jónsson bóndi á Munkaþverá
í Eyjafirði, var fæddur að Hrísum
í Eyjafirði 13. marz 1804 og voru
foreldrar hans Jón Stefánsson
bóndi þar og seinna á Úlfá og kona
hans Rósa Pálsdóttir frá Gull-
brekku. Árið 1824 kvæntist hann
Þorgerði Jónsdóttur frá Lög-
mannshlíð, systur Stefáns alþm. á
Steinsstöðum og fóru þau að búa
tveim árum seinna á Hrísum. En
árið 1833 fluttust þau hjónin að
Munkaþverá, þegar Ari umboðs-
maður Sæmundssen fór þaðan í
Melgerði. Hafa afkomendur Jóns
í beinan legg búið á Munkaþverá
síðan, fyrst sonur hans Jón, sem
bréfin eru rituð til, síðan Stefán
sonur hans og nú Jón sonur
Stefáns.
Það ár, er Jón flutti búferlum
í Munkaþverá, voru 18 manns í
heimili hjá honum og hélzt það
löngum, að fjöldi manns væri
Þannig lauk þá þessu beinamáli
eftir hartnær sex ár. Aðstoðar-
menn Péturs, þeir Páll Árnason og
Gunnar Jónsson, sluppu þar með
þegjandi og hljóðalaust. Var það
og mál manna, að Pétur í Tjalda-
nesi hefði komizt vel út úr ógöng-
unum, og þótti Bjarni sonur hans
hafa vaxið af hlutdeild sinni í mál-
inu. En sumir sögðu þó að það
hefði að miklu leyti verið fyrir til-
lögur Magnúsar Arasonar kapteins
og landmælingamanns, sem þá var
í Kaupmannahöfn, að konur.gur
fellst a naöunarbeiðni Bjarna.
þar til heimilis, jafnvel milli tutt-
ugu og þrjátíu. Jón varð hrepp-
stjóri Öngulstaðahrepps 1840 og
gegndi því starfi meðan hann var
búsettur í Eyjafirði. Árið 1849 var
hann kosinn alþingismaður í Suð-
ur-Þingeyjarsýslu í stað séra Þor-
steins Pálssonar á Hálsi og kosinn
var hann á þjóðfundinn 1851.
Einnig sat hann á Alþingi 1853 og
1855 fyrir Norður-Þingeyjarsýslu,
en árið 1857 leyfðu annir honum
ekki að fara á þing. Árið 1855 tók
hann við umboði Þingeyraklaust-
ursjarða og fluttist að Árbakka á
Skagaströnd 1857 og gerðist þá
hreppstjóri Vindhælishrepps. En
ekki varð honum langs lífs auðið
eftir það, því að hann andaðist
að Árbakka 22. janúar 1859.
Jón var skarpgreindur maður,
víðlesinn og átti hið bezta bókasafn
innlendra og útlendra bóka. Enda
þótt hann láti ekki mikið af því,
að hann hafi haft sig mjög í
frammi á Þjóðfundinum, var hann
þó vel máli farinn á þingum, enda
djarfur við hvern sem var að eiga
og hið bezta ritfær. Hreppstjóri
þótti hann ágætur, enda var hann
hinn röggsamasti og málafylgju-
maður mikill, lögvitur og fenginn
af mörgum til að flytja mál eða
verja. Hann átti mikinn þátt í
stofnun prentsmiðju á Norður-
landi og útgáfu Norðra og ritaði
ýmislegt í það blað. Hann var ör-
gerður í lund, gamansamur og
hnyttinn í svörum, glaður og ljúf-
ur hversdagslega, en hélt fast á
sínum hlut, ef því var að skipta.
Brefkaílarrur gefa nokkra inn-
Jón Jónsson
(myndin tekin eftir máluðu myndinni,
sem getið er í greininni).
sýn í þann anda, sem ríkjandi var
á fundinum, áhrif þau, sem Jón
Sigurðsson hafði á þingmenn og
viðbrögð þeirra við kviksögum,
sem gengu um hlutverk herskip-
anna er lágu á höfninni. Það er
og auðsætt, að ekki jaefir Þjóð-
fundarmönnum komið það neitt á
óvart, að Trampe greifi sleit þing-
inu, þegar málin vildu ekki lúkast
Dönum að skapi. Því miður vantar
lýsingu á hinum sögulegu þing-
slitum 8. ágúst.
„Greifinn bauð til veizlu og var
drukkið fast.“
Reykjavík 7. júlí 1851
Elskulegi góði sonur. •
Ég var áður búinn að skrifa ykkur
mæðgininum tvö bréf, annað frá
Hnausum og hitt frá Kalmanslungu,
en hvort þið hafið fcngið þau, get
ég ekki áætlað. En þennan miða vona
ég þú og þið fáið, því að ég ætla að
senda hann með Jóhanni Baldvin Sig-
urðssyni, sem orðinn er einn af borgar-
mönnum hér.
Ekkert er að frétta nema ég hefi
góða heilsu og daglegt brauð en ekk-
ert að starfa nema ganga fram og aft-
ur um götur staðarins. Ég kom hingað
og við Norðlendingar á miðvikudag-
ian var. £r ég hjá Stemsen ems og