Lesbók Morgunblaðsins - 28.03.1954, Síða 6
210
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
____■■■;■+*«***
Austrí hinn mi
hefði alltaf tvær eða fleiri haföld-
ur undir sér og haggaðist því
ekki.
í kolarúmi var hægt að geyma
15.000 lestir af kolum', eða nægileg-
an forða til þess að skipið gæti
siglt viðstöðulaust umhverfis hnött
inn.
Byrðingurinn var smíðaður úr
30.000 járnplötum, rúmlega 2
sentimetra þykkum og vóg hver
þeirra um % úr smálest. Engin
bönd eða rengur voru í skipinu og
þótti sumum það hálf glæfralegt og
sögðu að það væri byggt eins og
Skipsháknið, sem ógæfan
elti frá upphafi
FYRIR einni öld var kjölur lagð-
ur að nýu skipi á Hundaey í ánni
Thames. Þetta var járnskip og átti
að verða fimm sinnum stærra held-
ur en nokkurt annað skip á þeirri
öld, sannkallað furðuverk. Það var
fyrsta fleytan, sem fór fram úr
örkinni hans Nóa um stærð. Var
það skírt „Geat Eastern“ (Austri
hinn mikli) og lengd þess var 692
fet. Það átti í sannleika sagt að
verða fljótandi höll, á borð við
fimm hin stærstu gistihús, sem þá
voru tiL Það var með sex siglur
og fimm réykháfa, og slíkt hafði
aldrei sést fyr. Gufuvélar þess
höfðu 11.000 hestafla, eða svo
mikla orku, að nægt hefði til þess
að knýa allar vélar í bómullar-
verksmiðjunum í Manchester.
Tvær gufuvélar sneru hinum
rriiklu hjólskóflum á hliðum skips-
ins, og þriðja vélin sneri skrúf-
unni, seih' var 24 fet í þvermál,
mörgum sinnum stærri en nokkur
skipsskrúfa, sem þá hafði þekkzt.
Burðarmagn skipsins var talið á
borð við burðarmagn 197 skipa af
þeirri gerð, er tóku þátt í bardag-
anum við spanska flotann ósigr-
andi. Lestatal þess var 22.500. Það
var einnig út búið með seglum
og voru seglin alls 6500 fermetrar
á stærð, og þótti það mikið jafnvel
á tímum hinna miklu seglskipa.
Skipið átti að’hafa 20 björgunar-
báta, en auk þess tvo 100 feta langa
gufubáta, og var slíkt algjör ný-
lunda. Skipið var upplýst með gas-
ljósum og á aðalsiglu átti að vera
stórt ljós, er baðaði skipið ofan
þilja með „tunglsbirtu“ undir eins
er skyggja tók. En loftdælur voru
til þess að halda fersku andrúms-
lofti í sölum skipsins.
Því var haldið fram, að enginn
gæti orðið sjóveikur á þessu skipi,
því að það væri svo langt, að það
spilaborg. En sú var bót í máli,
að byrðingurinn var tvöfaldur, eins
og það væri tvö skip hvort innan
í öðru. Þrjú fet voru á milli þess-
ara byrðinga og náði hinn innri
6 fet yfir sjávarmál. Þetta átti að
tryggja, að skipið gæti ekki sokk-
ið.
í byrðingana fóru þrjár milljón-
ir hnoðnagla og unnu 200 menn að
því að setja þessa nagla í og hnoða
þá og fóru í það samtals 1000
vinnu-dagar.
Óhöppin byrja.
Margs konar slys urðu meðan á
smíði skipsins stóð. Verkamaður
hrapaði og beið bana, annar beið
bana milli byrðinganna, járnbútur
fell á einn og drap hann. Unglings-
piltur hrapaði og kom niður á upp-
réttan járnflein, sem gekk í gegn
um hann. Aðkomumaður, sem var
að skoða skipið meðan það var í
smíðum, varð undir fallhamri svo
að höfuð hans molaðist.
Samt sem áður þótti manntjón
þetta mjög lítið, þegar þess var
gætt hvílík risasmíð þetta var.