Lesbók Morgunblaðsins - 28.03.1954, Qupperneq 8

212
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
voru Brunel og Ned Hopworth
‘ verkstjóri. Hann rauk til og setti
hemlur á vinduna.
Þegar keðjan strengdist brast og
brakaði svo í skipinu, að skips-
hafnir togbátanna á ánni urðu
skelfingu lostnar og steyptu sér í
ána. Það rumdi og dundi í skip-
inu þar sem það stóð skjálfandi og
-lagðist fast í keðjurnar. Sumar
keðjurnar slitnuðu og brotum úr
digrum hlekkjum rigndi yfir hina
flýandi áhorfendur.
Brunel gaf merki um að hætta
tilraununum.
Það mjakast.
Brunel tilkynnti stjórn félagsins
að hann mundi gera aðra tilraun
með næsta háflæði, mánuði seinna,
en þá yrði þeir að afgirða svæðið
svo að engir óviðkomandi menn
gæti komizt þar inn. Prins Albert
(maður drottningarinnar) og prins-
inn af Wales, sem þá var 17 ára
(síðar Játvarður konungur), voru
þeir einu, sem fengu að vera við.
Að þessu sinni tókst að mjaka
skipinu fram um 17 fet, en ekki
gekk það þó eins og í sögu. Keðj-
ur alitnuðu og vélar sprengdu úr
sér stimpla vegna of mikillar á-
reyhslu. Næsta dag var aftur reynt.
Þá hafðí verið gerður áhorfenda-
palluh mílli stafna á tveimur hús-
um utan við skipasmíðastöðina.
Fólk hafði þyrpzt upp á þennan
pall -eíhs og komst, svo að þunginn
varð of mikill. Pallurinn brotnaði
-og allur: áhorfendaskarinn fell nið-
--ttft.'. Margir slösuðust stórlega og
-Vpru. fluttir í spítala. En þennan
dag hreyfðist skipið ekki.
í árslok 1857, eða eftir tveggja
mánaða basl, var loks svo komið
að skipið var komið hálfa leið út
- að ánni.
; . Komst á flot.
• -.'.Ðagiriii fyrir þrettánda 1858
skyldi. enn gerð tilraun að koma
skipinu á flot. Veður var kalt, tals-
vert frost og varð að kveikja elda
til að þíða vatn í pípum. í fyrstu
atrennu mjakaðist skipið fram um
þrjá þumlunga. En þá slitnuðu
keðjur og vírar og vélar sprungu
af áreynslu hvað eftir annað.
Kostnaðurinn við að reyna að
koma skipinu á flot, hafði numið
1000 sterlingspundum á hvert fet.
Að lokum komst það þó út í ána
og stóð þar á botninum á fimm
feta dýpi. Brunel var hræddur um
að skipinu væri ekki óhætt þarna
ef vöxtur kæmi í fljótið. Lét hann
því hafnarbát dæla miklu vatni
í lestir þess til þess að gera það
þyngra.
Næsta stórstraumsflóð var vænt-
anlegt 30. janúar 1858. Daginn áð-
ur var hvasst, vindur á suðvest-
an, svo að Brunel var alveg horf-
inn frá því að hrófla við skipinu.
En um kvöldið fekk hann sím-
skeyti frá Liverpool um að þar
væri logn og bezta veður. Þá skip-
aði hann þegar að dæla vatninu
úr skipinu og kunngerði að hann
mundi reyna að koma því á flot
klukkan 11 næsta morgun, sem
var sunnudagur.
Sá dagur kom heiður og bjart-
ur og lygn. Engir áhorfendur komu
til að vera við hinn mikla atburð.
Menn voru orðnir dauðleiðir á öll-
um mistökunum.
William Harrison, sem hafði
verið ráðinn skipstjóri, stóð á þil-
fari þess. Klukkan eitthrópaðihann
hástöfum: „Sleðarnir lyftast! Skip-
ið er komið á flot!“ Og tuttugu
mínútum seinna vaggaði það sér
letilega á fljótinu.
Skipsdraugurinn.
Nú voru liðin sex ár síðan byrj-
að var á smíði skipsins, og það
hafði kostað 800.000 sterlingspunda.
Að vísu var það komið á flot, en
átti langt í land að vera fullsmíð-
að. Enn vantaði reykháfana, bát-
ana, seglin, siglingatækin, ýmsar
vélar, þiljur að innan, reiða og
siglutré. Hið stærsta þeirra átti að
vera 115 feta grenitré frá Despera-
tion Pass í Oregeon. Hin siglutrén
voru gerð úr járnpípum og voru
jafnframt reykháfar. Siglutrén
voru svo mörg, að ekki voru til
heiti á þau í sjómanna máli. Það
var því tekið til bragðs að láta
þau heita eftir vikudögunum:
Mánudag, þriðjudag, miðvikudag,
fimmtudag, föstudag og laugardag.
Þegar skipverjar voru spurðir að
því hvers vegna sunnudagurinn
væri ekki með, þá svöruðu þeir:
„Það er enginn sunnudagur á
sjónum.“
Talið var að kosta mundi 120.000
sterlingspunda í viðbót að full-
smíða skipið. Félagið var í stór-
skuldum, en til þess að reyna að
draga úr kostnaði, lét það skipið
ekki vera í skipasmíðastöð Russ-
els, heldur lögðu því fyrir festum
úti á fljótinu. Svo kom stormur og
skipið slitnaði upp. Það var á reki
í hálfa klukkustund áður en drátt-
arbátunum tókst að bjarga því.
Upp úr þessu komst einkenni-
leg saga á gang. Sagt var að draug-
ur væri í skipinu og hann hefði
valdið öllum þeim óhöppum, sem
það hefði orðið fyrir. Þessi draug-
ur átti að vera einn af járnsmið-
unum, sem vann að því að hnoða
byrðingsnaglana. Hann átti að hafa
verið múraður inni í einu botnhólfi
skípsins, og það hefði ekki heyrzt
fyrir hamarshöggum, þótt hann
reyndi að gera vart við sig með
því að lemja í byrðinginn. Hann
hefði svo orðið hungurmorða þarna
eða kafnað úr loftleysi.
Skipið til sýnis.
Stjórn félagsins ætlaði nú að afla
sér fjár með því að hafa skipið
til sýnis og selja aðgang að því.