Lesbók Morgunblaðsins - 28.03.1954, Page 20

224
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
var um tíma formaður félagsins
Verðandi, og það hafði mikilvæg
áhrif á andlegan þroska minn, að
ég tók skíra og ótvíræða afstöðu
í hinum miklu átökum milli banda-
manna og miðveldanna. Ég var
einnig lorystumaður í skólaíélagi
Vestur-Dalamanna eitt ár. Ég man
sérstaklega eftir síðustu aprílhátíð-
inni, árið 1919, þegar Zorn, Karl-
feldt og Hugo Alfvén voru við-
staddir sem heiðursgestir.
Zorn og Karlfeldt höfðu verið
óvinir um tíma, en sættust, og Zorn
var í ljói^iandi skapi. Hann lofaði
að gefa skólafélagi okkar 10.000
kr., en hann fór svo, að hann
minntist ekki á þær aftur. Mér
var þá falið að heimsækja hann
í Stokkhólmi og leita efnda á lof-
orðinu. Zorn tók á móti mér í
vinnustofu sinni, tók upp viskí-
flösku, tíminn leið og okkur kom
hið bezta saman. Þegar ég að lok-
um reyndi að sveigja umræðuefn-
ið að tölum, greip Zorg fram í fyr-
ir mér: Ég þykist skilja, að þér
eigið við peningana, ég hef séð
eítir því. Hátíðin var ekki rétt
metin á 10.000. Þið skuluð fá
20.000.
Per Jacobsson nýtur mikillax
hylli sem fyrirlesari, þar eð hann
er leikinn í þeirri erfiðu list að
flytja mál sitt á svo auðskilinn hátt,
sem mögulegt er, og hefur auk þess
handbæra óþrjótandi uppsprettu
hugmynda og gamansagna. Það
er því ekki að undra, þótt hann
hafi skrifað reyfara.
Reyfarar og kvikmyndir.
— Það gerðist eftir 1920. Ég var
staddur á baðstað í Bretagne með
Vernon Bartlett, sem halði þá ný-
lega skriíað eitthvert skáldverk og
kvartaði yfir því, hvað það gæfi
lítið í aðra hönd. Ég sagði, að hann
ætti að reyna að skrifa reyfara í
staðinn. Jú, hann hafði ekkert við
það að athuga, en það væri því
miður ekki eins auðvelt og ég virt-
ist halda. Ég hélt fast fram, að það
væri lítill vandi og hlógu allir
hótelgestirnir að mér fyrir bragðið.
Hélt ég þá af stað í skemmtigöngu
og setti saman sögu í huganum.
Bartlett fannst hún hreint ekki
fráleit og sagði, að ég skyldi skrifa
fyrsta kaflann og svo skyldum við
sjá til. Ég gerði það, og síðan skrif-
uðum við alla söguna. Það var
sagan „Andlát sendifulltrúa“, og á
svipaðan hátt varð til sagan „Nátt-
staður nr. 13“, er við bjuggum sam-
an um tíma að vetrarlagi uppi í
fjöllum. Þær komu út undir dul-
nefni, nema í Svíþjóð, þar var hún
geíin út undir nöfnum okkar. Hún
var þýdd á sjö eða átta tungumál,
og við fengum tilmæli um gð halda
áfram.
Sannleikurinn er sá, að ég hef
enn einn reyfara tilbúinn í höfð-
inu og þar að auki leikrit, sem
Bartlett gerði frumdrög að með
mér. „Andiát sendifulltrúa“ var
kvikmynduð árið 1927 að mig
minnir, og ég laumaðist í bíó í
Genf, til þess að sjá þessa synd
mína.
Gott að búa í Sviss.
— Ég hef aldrei séð eftir því að
hafa farið utan? Ég er ánægður
með þau verkefni, sem hafa fallið
mér í skaut, og það hefur verið
mér örvun að gegna starfi, þar
sem ég hef getað unnið að hugf
sjónum mínum og komið þeim í
framkvæmd. Ég hef fengið tilboð
frá mörgum stöðum, en ég hef
ekki með nokkru móti viljað flytja
til Ameríku og hef kunnað ágæt-
lega við mig í Sviss. Því lengur
sem ég hef átt hér lieima þeim
mun betur hef ég lært að dást
að hyggni og raunsæi Svisslend-
inga.
Er vongóður um Evrópu.
Ef gjaldeyrisviðskiptj verða
bráðlega frjáls, eins og ég hef
óbifanlega trú á, mun Sviss auð-
vitað brátt verða að horfast í augu
við ný vandamál, sem fróðlegt
verður að sjá, hvernig leysast. Ég
held, að horfur séu mjög gpðar fyr-
ir Evrópu. Engum dettur lengur í
hug að setja sig upp á móti því,
að ríkið tryggi félagslegt öryggi
þegnanna, en nauðsyn ber til að
gæta hófs, að nema það burtu, sem
hefur meiri kostnað en gagn í för
með sér, t. d. styrki til fólks, sem
ekki þarfnast þeirra. Félagslegt og
efnahagslegt öryggi verður að sam-
ræma frjálsu verðlagskerfi og heil-
brigðri fjármálastarfsemi ríkis og
einstaklinga. Það er vandamálið
mikla, sem nú liggur fyrst fyrir;
það verður að koma í veg fyrir
verðbólgu, og skattabyrðarnar
mega ekki vera of þungar. Ríkið
á að vera vakandi yfir örygginu
inn á við, og ef hægt væri að efla
öryggið út á við með bættri sam-
búð þjóðanna, mundu útgjöld til
landvarna lækka, og þá yrði auð-
veldara að koma fjárhagsmálunum
á heilbrigðan grundvöll. Það er
fróðlegt að sjá, hversu mikið fjár-
magn er tekið að streyma aftur til
Þýzkalands og Austurríkis, þrátt
fyrir nærveru Rússa. Vestur-
Evrópa er að öðlast sjálfstraust
sitt að nýju.
(Dagens Nyheter, 5. febr. 1954).
C__
Það var giftingardagur Mac Tavish
og hjónavígslan fór fram í kirkju í
Aberdeen. Að henni lokinni fóru þau
ungu hjónin gangandi út fyrir borgina
þangað sem framtíðarheimili þeirra átti
að vera. En er þangað kom bró brúð-
urinni í brún, því að mesti fjöldi ungra
stúlkna stóð fyrir utan hliðið.
— Hvað á þetta að þýða? spurði hún.
— Flýttu þér inn, Maria, og hafðu
fataskifti. Ég auglýsti í blaðinu í morg-
un að sama sem nýr brúðarkjóll væri
til sölu héma.