Lesbók Morgunblaðsins - 09.05.1954, Page 1
Sunnudag 9. maí 1954
XXIX. árg.
r,:17. tbl.
■ '______________
...
• St* .
! * f
\ •
Alexander Jóhannesson, prófessor:
handritamAlið
JLL TÍÐINDI hafa gerzt í hand-
ritamálinu. Danska stjórnin
hefir gert íslenzku stjórninni boð
um, að hún vildi leysa deilu Dana
og íslendinga um handritakröfur
vorar á þeim grundvelli, að öll
handritin skyldu verða sameiginleg
eign Dana og íslendinga og skyldi
nokkur hluti þeirra fluttur til ís-
lands, en hinn hlutinn verða eftir
í Danmörku og skyldu síðan dansk-
ir og íslenzkir fræðimenn vinna
að rannsóknum þeirra og útgáf-
um, bæði í Kaupmannahöfn og
Reykjavík. Tilboð þetta var rætt
á lokuðum fundi Alþingis og mun
ítarleg skýrsla um málið hafa verið
lesin upp á þeim fundi. Þessu til-
boði var, eins og við var að bú-
ast, hafnað af ríkisstjórn íslands og
Alþingi, án nokkurs ágreinings að
því er vitað verður. Öll þjóðin fagn-
aði einhuga þessari einbeittu af-
stöðu þings og stjórnar, þótt marg-
ir hafi orðið fyrir sárum von-
brigðum, þar eð tveir forsætisráð-
herrar í Danmörku höfðu lofað að
reyna að leysa þetta gamla deilu-
mál og vitað var, að fjölmargir
meðal merkustu Dana voru þess
Alexander Jóhannesson
mjög fýsandi, að íslendingum væri
skilað aftur þeim handritum, er
þeir höfðu sjálfir samið og orðið
að láta af hendi á mestu niður-
lægingartímum í sögu þjóðarinnar.
Öll sú saga er oss íslendingum kunn
og sömuleiðis saga handritamálsins,
er íslendingar hafa margsinnis rak-
ið í blöðum, tímaritum og á mann-
fundum.
Þótt einstaka hjáróma raddir hafi
heyrzt, er telja að íslenzka
stjórnin hefði átt að athuga
danska tilboðið betur, er eng-
inn vafi á því, að öll ís-
lenzka þjóðin, hvar í flokki sem
skipast, stendur að baki ríkis-
stjórn og alþingi í þessu máli. Um
það bera vott blaðaummæli og á-
lyktanir, er gerðar hafa verið, og
er þar einna skeleggust sú, er Rit-
höfundafélag íslands sendi frá sér
skömmu á eftir að Alþingi hafnaði
tilboði Dana. Áður en ég ræði,
hvað ég tel, að íslendingum beri
nú að gera, vil ég minnast að
nokkuru atburða þeirra, er gerzt
hafa á síðustu árum. Ég tel, að
íslendingar hefðu átt að skipa
nefnd svipaða þeirri, er danska
þingið kaus, og skyldi íslenzka
nefndin starfa unz handritin kæmu
heim, og endurnýjast, ef um lang-
an tíma yrði að ræða. Þessi nefnd
hefði átt að svara danska nefndar-
álitinu og birta annað það, sem til
framdráttar gæti verið málinu,
bæði á dönsku og íslenzku og ef
til vill einu eða fleiri heimsmálum
til þess að halda málinu vakandi
og sýna heiminum fram á, hversu
lítil og fátæk þjóð, sem öldum sam-
an hefir lotið erlendri kúgun og