Lesbók Morgunblaðsins - 20.06.1954, Blaðsíða 16

LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
f" m
LANDGRÆÐSLUSJÓÐUR var stofnaður til minninRar um sjálfstæði íslands
og- sem tákn þess að hin frjálsa og fullvalda þjóð vildi leggja allt kapp á að
gera landið betra en það hefir áður verið. Tíu ár eru nú liðin síðan að sjóð-
urinn var stofnaður og á þessum tíma hefir hann orðið skógræktinni að miklu
gagni. En skógræktin þarf á miklu fé að halda og þess vegna hefir nú verið
efnt til happdrættis fyrir landgræðslusjóð. Við eina fjölförnustu götu í Reykja-
vík, Bankastræti, hefir happdrættið aðalbækistöð sina og þar fyrir framan
dyrnar hafa staðið tvö fögur grenitré, sprottin upp úr íslenzkri mold, til sann-
indamerkis um það, að á íslandi má rækta nytjaskóg er sjái fyrir allri timb-
urþörf landsmanna. — Jafnhliða hefir verið unnið kappsamlega að því í sjálf-
boðavinnu um land allt, að gróðursetja trjáplöntur. Þar er áhuginn vakandi og
sýnir sig í verkinu. En skógræktin þarf á fé að halda til þess að koma upp nægi-
lega mörgum plöntum til gróðursetningar á hverju ári. Hér er því ágætt tæki-
færi fyrir þá áhugamenn, er ekki geta stundað gróðursetningu að styðja happ-
drættið og efla Landgræðslusjóð. Með því móti vinna þeir að því að klæða
landið og gera þjóðina sjálfbjarga. — Myndin hér að ofan er tekin í Banka-
stræti og þar sjást hin fallegu tré. Minnist þess að það er markmiðið að eftir
hundrað ár verði hér nytjaskógar er þekja 30.000 hektara svæði. Allir verða
að hjálpast að því á einn eða annan hátt, að svo verði. (Ljósm. Ól. K. M.)
r eiginleikum guðdómsins: hugsun
og rúm. Hver eiginleiki er aftur
heimur af ummyndunum. Vit og
vilji eru ummyndanir eiginleikans
hugsun. Kyrrstaða og hreyfing eru
ummyndanir eiginleikans víðátta
eða rúm. Ummyndanir eru ekki í
neinu sambandi við ummyndanir
annarra eiginleika, nema hvað þær
eiga allar sameiginleg upptök í
hinum innsta veruleika.
Gunnar Dal.
FÆRT A SÆNGINA
Þegar það fréttist að einhvers staðar
væri fjölgað, var það alsiða að grann-
konur og vinkonur hennar komu í hóp-
um til sængurkonunnar til þess að færa
henni á sængina, sem kallað var. Þær
færðu henni brauð, kjöt, smjör, magál,
sperðil og allskonar handhægan mat,
sem nöfnum tjáir að nefna, allt soðið
og tilbúið. Þetta var gert til þess að
konan þyrfti ekki að svelta, á meðan
hún lægi á sæng. Var þetta fallegur
siður, sem oft kom sér vel þegar fá-
tæklingar áttu í hlut. Helzt þessi siður
á Suðurlandi fram undir seinustu alda-
mót.
FYRSTA SKIP-
BROTSMANNASKÝLIÐ
Á þessu sumri eru 50 ár síðan fyrsta
skipbrotsmannaskýlið var reist hér á
landi. Það gerði Ditlev Thomsen kaup-
maður 1904. Árið áður brutu þýzkir sjó-
menn skip sitt við Skeiðarársand, kom-
ust á land en urðu úti vegna þess að
þar var ekkert afdrep. Nú var skýlið
reist á þessum slóðum. Voru þar rúm
og sængurfatnaður fyrir 14 manns, mat-
væli, skriffæri, ýmiskonar verkfæri og
smíðatól. Þar var og tjörutúnna til
þess að skipbrotsmenn, er þangað
kæmi, gæti kveikt bál.
MANSÖNGVAR
SIGURÐAR BREIÐFJÖRÐS
Flestar rímur Sigurðar voru orktar
{ fyrir einhvern ákveðinn mann eða
konu, sem þá ræður efnisvalinu að
mestu leyti. Getur þessa oft í man-
söngvum. Sigurður þiggur að jafnaði
einhvern greiða eða lítils háttar þókn-
un fyrir, en er um leið meira en góðu
hófi gegnir háður þeim, sem rímurnar
á að fá.....Nokkur áhrif hefir það
á val bragarhátta og efni mansöngva,
fyrir hvern hann kveður, ekki síst ef
Sigurður er þeim skuldugur eða háð-
ur, sem fyrir er kveðið. Rímur af
Aristomenes kveður hann eins og Núma
rímur undir dýrum brögum, af því að
Árni Thorlacíus, sem þær eru orktar
fyrir, vill svo vera láta. Mansöngvar
Gunnars rímna fjalla um almenn efni,
af því að Kristján sýslumaður hefir
bannað Sigurði að kveða um ástir
o. s. frv. Þegar Sigurður yrkir fyrir
konur, eru hættir einfaldir, lítið af
bardagalýsingum og mansöngvar fjalls
um ástir (Rímur af Gústaf og Valvesi,
Rímur af Ásmundi og Rósu). Mest
áhrif hefir þó sagan sem kveðið er
út af. Sigurði tekst bezt með ástasögur,
þar sem efnið kveikir í lyriskum til-
finningum hans. Þá færist léttleiki yfir
alla frásögnina. Aðeins þar, sem svo
stendur á, skygnist hann stöku sinn-
um inn í sálir persónu sinna og nýtur
lífsins með þeim. (Sveinbjörn Sigur-
jónsson).