Lesbók Morgunblaðsins - 01.05.1955, Qupperneq 11

^ LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
/—— "
247
Andatréð og vegurinn þar sem flest
slysin urðu.
færa guðinum fórnir. Einu sinni
valt eitt af farartækjum þessum á
sléttum og beinum veginum rétt
hjá trénu og vagnstjórinn og tveir
menn aðrir biðu bana samstundis.
Mörg önnur óhöpp höfðu komið
fyrir á veginum og ég fór því að
tala um það við menn mína, að
þetta hlyti að vera trassaskap að
kenna, ekki væri gengið nógu
vandlega frá trjábolunum á sleð-
anum.
Þá sagði einn þeirra (Svertingi)
að ég skyldi tala varlega og ég
skyldi fara varlega. Hann benti
mér á hve mörg slys hefði orðið
þarna hjá trénu. í september 1952
hefði hvolft þarna bíl umsjónar-
mannsins. í janúar 1953 hefði einn
af verkfræðingum stjórnarinnar
lent í árekstri rétt hjá trénu og hann
hefði orðið að liggja sex mánuði i
sjúkrahúsi. Og í maí 1953 hefði
aðalgjaldkeri hafnarinnar hvolft
bíl undiir sér rétt hjá trénu. Hann
bað mig því að fara varlega og þó
ég fórnaði guðinum ekki neinu, þá
skyldi ég þó samt vera viðstaddur
LEÐURVÖRUR
Fjölþættasta framleiðsla úr dýraríkinu
SAMKVÆMT gamalli málveniu
hér á landi var leður annaðhvort
húð af hrossi eða nautgrip (sbr.
leðurskór). En nú hefir nafnið leð-
ur og leðurvörur færst yfir á allt
það, sem sútað er, enda þótt hrá-
varan eigi sér ýmis nöfn, svo sem
skinn, há, húð, svörður, skrápur,
roð eða hamur. En leðurtegundirn-
ar eru mjög margbreytilegar, eftir
því hver hráefnin eru, því að þau
eru harla ólík. Það er t. d. ekki lít-
ill munur á sverði af rostung, sem
er allt að tveggja þumlunga þykk-
ur, og fiskroðinu, sem er næfur-
þunnt. Þá er og nokkur munur á
hrosshá og músarskinni, hákarls-
einhverja fórnarhátíð, sem þar færi
fram.
Mér var kunnugt um öll þessi
slys og fleiri, en ég lagði engan
trúnað á að þau væri anda trésins
að kenna. Ég hefi stýrt bíl í 25 ár
á misjöfnum vegum og aldrei kom-
ið neitt óhapp fyrir mig, svo að ég
var ekki smeikur.
Svo var það í júlí 1953 að ég var
á leið til Tarkwa og ók hratt. Og
á beinum veginum hjá óhappatrénu
skrikaði bíllinn, ég missti stjórn á
honum og hann hentist með mig út
af veginum og langt inn í kjarrið.
Til allrar hamingju varð ekkert tré
á leið minni, því að þá hefði ég
drepið mig. En bíllinn sat fastur í
lágskóginum og það var tveggja
tíma verk að höggva braut að hon-
um svo að hægt væri að ná hon-
um. Og ég sá glöggt á svip mann-
anna, sem unnu að þessu að þeir
hugsuðu sem svo: „Hvað sögðum
við þér?“
skráp og fuglsham, lambskinni og
hamleðri af fíl eða flóðhesti. Og
þannig mætti lengi telja. En eins
og hráefnið er margbreytilegt, svo
eru og vörurnar, sem úr því eru
gerðar.
Menn ætla að leður og skinn sé
eitt af fvrstu hráefnum úr náttúr-
unnar ríki, sem menn hagnýttu sér,
og megi því teljast með elztu iðn-
vörum. Upphaflega lifðu menn
á veiðum og átu hrátt. En þeir
hafa fljótt komizt að því að skinn-
in gátu skýlt sér, alveg eins og
veiðidýrunum. Fyrsti fatnaður
manna var úr skinnum, og frum-
stæðustu þjóðflokkar jarðarinnar
þekkja enn í dag ekki annað efni
til fatnaðar, en skinn. Seinna kom-
ust menn svo upp á að gera sér
tjöld úr skinnunum, og þá þurftu
þeir ekki lengur að hafast við í
trjám, hellum eða holum. Fyrstu
hús mannanna voru því einnig úr
skinni.
Nú er svo komið að ógerningur
væri að reyna að telja upp allar
þær vörur, sem gerðar eru úr
leðri. Það er notað til þess að gera
úr því dyratjöld, hárspennur, belti
og peningabuddur. Það er notað í
reimarnar, sem tengja vinnuvélar
við orkuvélar, en það er einnig not-
að í hnappa á drengjaföt. Það er
notað til þess að fóðra innan bíla
og það er notað til þess að fóðra
húsgögn. Það er notað í hinar
skrautlegustu handtöskur kvenna
og í allskonar skófatnað. Það er
notað til bókbands og úr því eru
gerðir fótknettir, ferðatöskur og
bréfatöskur. Það er notað í ólar,
sem rakhnífar eru hvattir á og