Lesbók Morgunblaðsins - 29.04.1956, Qupperneq 11

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
rAw
m
að veiðiinaðurinn nái sér í kjöt.
Þangað til farið er að frjósa og á
meðan kjöt skemmist, ef það er
geymt, lifir hann aðallega á fuglum
og fiski.
Þótt nógur sé forði í kofa veiði-
mannsins líður hann samt oft hung-
ur á ferðum sínum út frá kofanum,
því hann er venjulega á þeim
ferðum 6 til 7 daga. Til þess tíma
hefir hann nægar vistir, en svo vill
það oft til, að hann verður veður-
tepptur, eða einhverjar tafir koma
fyrir, og þá sveltur hann stundum
heilu hungri. Það kemur jafnvel
fyrir, að hann er 20—28 daga í
burtu frá kofa sínum, nær þá viku-
forðinn skammt, og verður hann
að leggja sér allt til munns, er
tönn á festir og borða alls konar
tegundir af kjöti til dæmis vatns-
rottur. Venst hann á að borða kjöt-
ið af þeim og þykir sælgæti. Sama
er að segja um kjöt af bjór, íkorn-
um og fleiri dýrum.
Þótt veiðimaðurinn geri sér gott
af flestu, koma samt tímar þegar
enga björg er að fá, og hann verð-
ur því að svelta. Gengur það stund-
um svo langt, að hann verður að
grafa í snjónum til þess að rífa upp
mosa, sem hann sýður og leggur
sér til munns. Sumir veiðimenn
hafa getað étið börk af espitrjám
og haldið með því holdum og kröft-
um. Margir hafa lifað tímum sam-
an á mosa og lýsi. Er það furða,
hversu venjast má misjöfnu.
Veiðimenn, sem kunna að haga
skynsamlega fæðu sinni, verða
sjaldan veikir, þótt þeir hafi stund-
um litlar vistir og verði að lifa
á mosa, berki o.s,frv. Þá er það
ekki lítils virði að kunna sór hóf,
þegar vistir eru nógar og haga
fæðunni skynsamlega. Það er alveg
eins skaðlegt að neyta of mikils
eins og hitt að hafa of lítið. Skyr-
bjúg fá þeir veíðimenn einir, sem
matvandir eru og vilja elcki leggja
sér til munns hvaða kjöttegund sem
Sál orkustöB
NORÐAN í Pyreneafjöllum, í hér-
aði því er nefnist Cerdagne, er
vígi, sem heitir Mount-Louis. Það
var reist árið 1676, á dögum Loð-
víks 14. og er enn svo að segja
óbreytt eftir nær 300 ár. Utan við
virkisveggina er síki og yfir það
er farið á vindubrú, sem er jafn
gömul virkinu. En í þessum fornfá-
lega stað hefir nú verið komið imp
einhverri merkilegustu orkustöð í
álfunni, og orkan er hiti sólar-
innar.
Virkið stendur þar sem mjög er
skýlt fyrir öllum vindum, og þar
eru aldrei færri en 200 sólskins-
dagar á ári, og stundum 300.
Forstöðumaðurinn þama er pró-
fessor Felix Trombe, og aðstoðar-
maður hans Marc Foex. Þeir byrj-
uðu á því árið 1946 að koma sér upp
sólorkustöð hiá Meudon stjömu-
rannsóknastöðinni skammt frá
París, og var tilgangurinn sá, að
vinna úr jörðu málma, sem þurfa
miög hátt hitastig til þess að
bráðna. Með sólorkunni þóttust
Flati sjpe?illinn
þeir mundu fá nægan hita, og ekki
var hætt við því að málmarnir
skemmdust af aðkomnum efnum,
eins og vill verða í bræðsluofnum.
En þama revndist ekld heppileg-
ur staður. Sólskinsstundimar voru
of fáar og þeir höfðu líka lélegan
útbúnað, ekki annað en holspegla,
sem á stríðsárunum höfðu verið nct
er, eða þeir, sem alls ekki neyta
jurtafæðu. Ef þeir drykkju sevði
af espiviðarberki eða neyttu jurta-
fæðu, berja eða róta, yrði þeim
aldrei misdægurt.
Árið 1923 þekkti ég mann, sem
alveg afsagði að éta tófukjöt eða
annað villidýrakjöt, sem kostur var
á. Hann lifði því alveg á brauð-
mat og niðursoðnum mat. Eftir
nokkurn tíma, fór hann að kvarta
um, að tennurnar í sér væru að
losna og gómarnir að verða við-
kvæmir og aumir. Ég sagði honum
að drekka seyði af espiviðarberki
og ná í mosa og sjóða hann og
borða. Ég sagði, að hann væri að fá
skyrbjúg. Maðurinn fór að ráðum
mínum. Skömmu síðar skaut ég
hreindýr, og hafði hann þá betri
fæðu. Veit ég ekki, hvort það var
barkarseyðið eða kjötið, sem lækn-
aði hann, en honum batnaði, lík-
lega hefir það verið hvort tveggja.
Þótt veiðimaðurinn sé úti í
óbyggðinni, getur hann ekki æfin-
lega veitt klaufdýr. Skvnsamur
veiðimaður eltir ekki dýr, sem
hann hefir fælt eða hrætt, til þess
að drepa það sér til matar. því
kiöt af því dýri, sem hrætt er, er
alls ekki gott. Ég hygg, að sama
sé að segia um tamda skepnu. Verði
hún hrædd, áður en henni er slátr-
að, verður kiötið af henni ekki góð
fæða eða hoIL Meira.