Lesbók Morgunblaðsins - 20.05.1956, Blaðsíða 14

f 290 -
^ LE«BÖK MORGTJNBLAÐSINS
Sm’ásagan:
Flótti úr fangabúðum
HÉR segir rússneskur stúdent, Ivan Timoschenko, frá því hvernig
honum tókst að flýja úr fangabúðum í Rússlandi og komast til Ame-
ríku. Frásögnin birtist í „Man-to-Man Magazine“ í New York.
r FG var 26 ára og það var fjórða árið
| S-J mitt í læknaháskólanum. Þá var ég
( tekinn fastur og gefið að sök að
| ég hefði gagnrýnt stjómarfarið í Rúss-
í landi. Síðan sætti ég inni venjulegu
I meðferð fanga, þrotlausum yfirheyrsl-
l um og pyndingum. Að því loknu var
l ég sendur til skógarhöggsstöðva, lengst
( inni í frumskógi.
( Aðbúðinni þarna er ekki hægt að
| lýsa, eins og hún var. Vinnutíminn var
I langur og við vorum barðir áfram með
| sviptun. Engin rúmföt voru í svefn-
| skálunum, en þar var allt fullt af
\ óværð. Maturinn var bæði lítill og
| viðbjóðslegur, og þarna var hvorki bað
^ né salerm. Allir hugsuðu því um það
{ eitt að strjúka, en það virtist alveg
( vonlaust. Margir reyndu það og mis-
( tókst, því að jafnvel þótt varðmenn-
( irnii- skeyttu lítt um eftirlit og gerðu
í aldrei gangskör að þ'ví að elta flótta-
• menn, þá var lítil undankomu von.
( Strokumenn áttu það á hættu að villast
[ i skóginum þangað til hungur og þreyta
[ bugaði þá, eða þá að rekast á skógar-
[ höggsmenn, sem voru vísir til að svíkja
( þá. Til þess lágu þrjár ástæður: Sumir
[ vildu sýna trúnað sinn við stjórnina,
[ aðrir voru hræddir við refsingar fyrir
( afi veita strokumanni bjargir, og enn
( aðrir gengust fyrir verðlaunum, sem
[ veitt voru fyrir að vísa á strokumenn.
( Verðlaunin voru 100 rúblur, og það er
[ ekki lítið fé fyrir fátækan skógarhöggs-
( mann.
( En lifið í fangabúðunum var svo
( óþolandi, að ég ákvað að strjúka. Um
( miðja nótt laumaðist ég á stað og í
( fjóra daga og fjórar nætur var ég að
( villast í skóginum. Var ég þa kominn
( að niðurfalli af hungri og þr<‘ytu.
( Fimmta morguninn bar mig að kofa
( ekogarhöggsmanns og þó*t ég byggi-t
( vjð því að þar með væri flótta mínum
[ lokið. drógst eg heim að kofanum, g«rði
( þ°r tmrt við nug eg bað um mat og
^ gistmgu.
Húsbóndinn — við skulum kalla
hann Jan — og kona hans spurðu mig
engra spurninga. Konan setti fyrir mig
mat og ég reif hann græðgislega í mig.
Og svo sagði ég þeim frá högum mín-
um. Meðan á því stóð heyrðist vein úr
næsta herbergi og konan flýtti sér
þangað.
„Dóttir okkar er mjög veik,“ sagði
Jan. „Hún er aðeins sex ára og liggur
nú fyrir dauðanum. Hér er enginn
læknir.“
„Lofaðu mér að líta á hana,“ sagði
ég og stóð á fætur. Við gengum inn í
hitt herbergið. Þar lá barnið og bylti
sér í sótthita. Ég komst fljótt að raun
um að hún var með barnaveiki. En
hér voru engin áhöld og engin meðul
til að lækna. Ég fekk sódaduft hjá
konunni og le-ysti það upp í vatni. Svo
fekk ég hjá henni léreftspjötlu, vafði
henni um skeiðarskaft, og með þessu
áhaldi þvoði ég háls barnsins upp úr
upplausninni. Barninu létti þegar og
andardrátturinn var ekki jafn erfiður
og áður.
„Nú getur hún kyngt,“ sagði ég við
móður hennar. „Gefið' henni nú heitt
kjötseiði, egg og mjólk, svo að hún
styrkist. Ég ætla nú að sofna, en það
þarf að skola hálsinn á henni á hálf-
tíma fresti og þið skuluð vckja mig til
þess að gera það.“
Þremur dögum seinna var litla stúlk-
an úr allri hættu og forcldrarnjr mér
þakklátari cn orð fá lýst.
„Eftir þetta getum við ekki úthýst
þér,“ sagði Jan. „Og þér er óhætt. að
vera hér hjá okkur nokkurn tíma.“
Mér þótti ósegjanlega vænt um þetta,
og næstu daga hjálpaði ég svo Jan til
að fella skóg, saga trcn niður í hæfi-
legar lengdir, mei’kja þau fangamarki
h.ans og velta þeim svo út í ána.
Svo var það einn morgun að Jan
lagði frá ser öxina og starðx á mig um
hríð
„Iwan,“ sagði hann svo. „Þessi a
rennur um Pólland. Getur það ekki
hjálpað þér?“
„Ég á ættingja í Varsjá, og ef ég
kæmist þangað, mundu þeir hjálpa mér
að komast til Frakklands," sagði ég.
„Þá verður þú að komast til Var-
sjá,“ sagði Jan.
„En hvernig á ég að komast þangað?"
spurði ég.
„í trjábol," sagði hann. „Mér datt
þetta í hug rétt í þessu.“’
Svo skýrði hann mér frá hugmynd
sinni, og því næst hófumst við handa.
Jan var snillingur í að beita öxinni.
Og eftir tvo daga höfðum við gert mér
fylgsni í sextán feta löngum trjábol.
Það var sex feta löng og tveggja feta
djúp hola. Við höfðum flegið börkinn
af í heilu lagi, og svo mátti hvolfa
honum yfir fylgsnið. En til þess að trjá-
bolurinn heldist á „réttum kili“, hjugg-
um við stóra rauf í hann að neðan og
rákum þar í þunga steina. Við smíðuð-
um einnig litla tvíblaða ár, sem ég átti
að hafa hjá mér. Ætlunin var sú, að
um nætur gæti ég lyft af berkinum og
róið.
Svo kom Jan með ullarábreiður og
mat. Ég lagðist endlangur í grófina,
Jan lagði börkinn yfir og hratt svo
trjábolnum á flot. Og nú hófst þessi
undarlega sigling.
Meðfram ánni voru margir skógar-
höggsmenn. Þeir merktu viðu sína og
hrundu þeim svo út á ána. Það var því
mikið timburrek í ánni, og trjábolur-
inn minn var alltaf að rekast á aðra
trjáboli, og í hvert skipti varð af mikill
hnykkur. En bolurinn minn valt ekki,
og það átti ég að þakka hugkvæmni
Jans, að setja í hann kjalfestu.
Það var komið fram undir kvöld, er
ég lagði á stað. Jan hafði borað nókkur
göt á böi-kinn, svo að ég skyldi hafa
nóg andrúmsloft og geta séð skil dags
og nætur. Þegar dimmt var orðið, ýtti
ég berkinum gætilega frá og fór að róa.
Mér miðaði vel, því að straumurinn
létti undir, en í hvert skipti sem ég sá
Ijós í landi, faldi ég mig. Þetta gekk
alla nóttina, ýmist reiú ég eða lá í leyni.
Um morguninn fekk ég mcr matarbita,
lagðist svo út af, dró börkinn yfir mig
og sofnaði. Ég hrökk upp við manna-
mál.
„Rubin!" kallaði einhver. „Það eru
fúaraftar hér á meðal. Þessi trjábolur
hérna er allur með götum í miðju.
Láttu á!“
I satna bili heyrði eg brest yftr tuer
og breddstaÞjr íleytarahs kemur i gegn
um börkinn og lendir rétt við vaijgann