Lesbók Morgunblaðsins - 01.09.1957, Blaðsíða 6

426
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Úr lífi alþýðunnar:
FERÐALAG FYRIR HÁLFRI ÖLD
AÐ var seint í júlí 1907 að við
lögðum tveir á stað frá Reykja-
vík og var förinni heitið austur í
Skaftártungu til þess að sjá um brú-
arsmíð á Hólmsá og Eldvatni. Við
höfðum þrjá hesta og átti ég einn
þeirra sjálfur, hinir voru svokallaðir
Landsjóðsjálkar. Með mér var Ólafur
Jónsson frá Hunkubökkum á Síðu, reið
hann öðrum landsjóðshestinum, en
hinum beittum við fyrir vagn. Hestar
þessir voru mjög illa útlítandi, enda
höfðu þeir verið notaðir miskunnar-
laust við vegavinnu allt vorið. Á vagn-
inum var ekki nema svo sem 60—70
kg. þungi, og hefði hann því átt að
vera auðveldur í drætti.
Við lögðum á stað kl. 9 að morgni,
en þegar við komum í Ártúnsbrekk-
una gafst vagnhesturinn upp við að
draga, svo að við urðum að ganga á
eftir vagninum og ýta á hann upp
alla brekkuna. Þannig byrjaði þá
íerðalagið.
Ekki fórum við lengra en að Kol-
viðarhóli þennan dag og gistum þar
um nóttina. Sögðum við Sigurði bónda
Daníelssyni frá því að vagnhestur okk-
ar væri ónýtur að draga upp í móti,
svo að hann léði okkur vagnhest upp
á háheiði, og gekk það vel. En þegar
í Kamba kom reyndist sá rauði, sem
fyrir vagninum var, ekki betri ofan i
móti en upp brekkur, því að hann
gat ekki staðið á móti vagninum. Varð
það þá fangaráð okkar að við tókum
allan farangurinn af vagninum, spyrnt-
um hann saman og hengdum hann
þverbaka í hnakkana á reiðskjótum
okkar. Við þetta komumst við niður
á jafnsléttu og náðum að Þjórsártúni
um lágnættið.
Þaðan var svo lagt á stað kl. 9 að
morgni og komum við austur að Ytri-
Rangá um nónbilið og áðum þar góða
stund áður en við legðum í ána, því
að þá var hún óbrúuð. Nokkuð var
áin djúp og þegar út í hana miðja
kom, hætti sá rauði að draga og vildi
sig hvergi hreyfa. Við urðum því að
fara af baki niður í ána, tókum farang-
txrinn úr vagninum og hengdum hann
á reiðhestana. Teymdi Jón svo hestana
austur yfir ána, en ég hélt í rauð á
meðan. Þegar Jón kom aftur ætluðum
við að ýta á eftir vagninum til lands,
en vöruðum okkur ekki á því, að hjól-
in voru laus undir yagnkassanum að-
eins fest þannig að naglar gengu nið-
ur úr vagnkassanum í gegnum göt á
öxlinum. Bæði var nú að vatnið náði
upp á vagnkassann og hafði lyft hon-
um þegar farangurinn var af honum
tek;nn, og um leið og við ýttum á,
lyftist hann eitthvað meira. En það
varð nóg til þess að naglarnir skruppu
upp úr götunum á öxlinum, hjólin losn-
uðu og bárust niður á undan straumi.
Eg batt um mig mjóan kaðal og
hafði annan lausan á handleggnum.
Síðan öslaði ég á eftir vagnhjólunum
og dýpkaði þá mjög. Þó tókst mér að
ná í hjólin og binda kaðalinn um
einn hjólgeislann. Óð ég svo í land og
síðan tókst okkur með miklum erfiðis-
munum að draga hjólin að landi. Varð
að öllu þessu mikil töf og náðum við
ekki að Varmadal fyr en um miðnætti,
en sá bær er skammt fyrir austan ána.
Var þá heldur beygur í okkur við til-
hugsunina um að eiga eftir að fara
yfir mörg og vond straumvötn.
Næsta dag var haldið austur að
Eystri-Rangá. Þar tókum við allan far-
angur af vagninum og reiddum hann
á reiðhestunum yfir ána. Gekk svo
allt slysalaust þar yfir og komumst
við að Garðsvika. Ég tjáði bóndanum
þar vandræði okkar og spurði hvort
hann gæti ekki léð okkur vagnhest.
En það gat hann ekki, sláttur stóð sem
hæst og hann hafði nóg fyrir alla sína
hesta að gera. Bóndi vildi þó gjarna
verða okkur að liði. Hann kom nú með
segldúk, eitthvað 1,5x1 metra, og 6
þumlunga borð og sagði:
„Smíðaðu þér bát úr þessu. Hér eru
naglar, og tjara til að bera á sam-
skeyti“.
Ég þakkaði honum kærlega fyrir og
héldum við svo austur að Þverá. Þar
tókum við til við smíðina, gerðum
okkur þríhyrndan fleka, negldum segl-
ið utan á og mökuðum öll samskeyti
í tjöru, svo að ferjan varð vatnsheld.
Festum við svo kaðli í þetta og bund-
um hann við aktýgin á rauð, hlóðum
ivo allt að 50 kg. á ferjuna, og dró
rauður hana síðan slysalaust yfir ána.
Svo var farið yfir aftur að sækja
vagninn, en þótt hann væri léttur,
urðum við að vaða og ýta á eftir hon-
um. Náðum við svo að næsta bæ um
kvöldið og gistum þar.
Morguninn eftir var haldið snemma
á stað. Þennan dag urðum við að fara
yfir Affallið og Markarfljót og kom
flekinn þá í góðar þarfir, svo að okk-
ur gekk slysalaust yfir þessi vatns-
föll. Náðum við að Seljalandi um
kvöldið og gistum þar. Höfðum við þá
verið fjóra daga á ferð síðan við lögð-
um upp frá Reykjavík.
Fimmta daginn fórum við hægt og
bítandi austur með Eyafjöllum og gist-
um næstu nótt í Drangshlíðardal hjá
Jóni Bárðarsyni frænda mínum.
Nú var versta vatnsfallið fram imd-
an, Jökulsá á Sólheimasandi. Ég bað
Jón að fylgja okkur austur yfir ána og
var það auðsótt. Hann beitti einum af
sínum hestum fyrir vagninn og gátum
við farið greitt austur sandana. Nokk-
ur vöxtur var í Jökulsá, en Jón fann
gott brot á henni og gekk ferðin að
óskum austur yfir. Þar kvöddum við
Jón með kærum þökkum fyrir hjálp-
ina.
Arnar fyrir austan Pétursey voru
allvatnsmiklar, og þurftum við því að
grípa til flekans. En þá skeði það
óhapp, að hann rakst á stein og seglið
rifnaði. Þar með var þetta góða farar-
tæki úr sögunni. En austur yfir kom-
umst við. Þá var Steigarháls fram und-
an> hár og brattur svo að rauð var
alls ekki treystandi til þess að koma
vagninum þar upp. Heiðmundur á Göt-
um reyndist okkur þá sá drengur að
ljá okkur vagnhest upp brekkurnar og
upp á háhálsinn, þar sem fór að halla
austur af. Náðum við svo til Víkur
um kvöldið og gistum þar hjá Hall-
dóri Jónssyni bónda og kaupmanni.
Ég afréð að fara ekki lengra með vagn-
inn og fékk nú léðan klyfsöðul og
koffort.
Segir nú ekki af ferðum okkar héð-
an af. Við komumst klakklaust yfir
Múlakvísl og Sandvötnin, þótt mikið
væri í þeim^ og náðum að Hólmsá