Lesbók Morgunblaðsins - 02.02.1958, Blaðsíða 13

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
45
Bertrand Russel;
Nauðsynlegra að kunna að lifa á jörðinni
heldur en að komast til tunglsins
SPUTNIKARNIR tveir hafa vakið
furðu meðal almennings, en vís-
indamönnum hefir lengi verið það
ljóst, að hægt er að senda slíka
gerfihnetti upp í háloftin.
Tvennt er það, sem einkum hef-
ir gætt meðal almennings á Vest-
urlöndum: hrifningar út af þessu
tæknilega afreki, og í öðru lagi
ótta við það hve langt Rússar eru
komnir í tæknilegum vísindum.
Heimurinn er tvískiptur eins og
endranær. Annars vegar er heim-
ur viðurkenndrar þekkingar. sem
ekki er hægt að brjóta í bág við
nema illa fari. Hins vegar er gjör-
ólíkur heimur, heimur þekkingar,
sem vér viljum ekki kannast við
nema í draumsýnum.
Hin undarlega afleiðing þessa er
sú, að það er meiri sannleikur í
skáldskap, er menn telja ímyndun
eina, heldur en því starfi, sem
þykist byggja á staðreyndum.
hann þegar eg sá hann seinast, og
seldi sælgæti. Eg kom inn í ,sjoppuna“
til hans, en eg minntist ekkert á það,
sem eg hafði frétt á Lipelipe. Eg veit
ekki einu sinni hvort honum er kunn-
ugt um að þeir kalla hann þar „Mann-
inn sem talar við vindinn". Honum
hefði líklega staðið á sama. Nú hafði
hann ekki lengur þennan einkennilega
augnasvip, augun voru sljó og svip-
laus.
Honum var ekki kunnugt um það,
að hann hafði aftur rétt við virðingu
hvítra manna á Lipelipe.
Maðurinn, sem keypti af honum, átti
þar náðuga daga. Eg fekk alltaf full-
fermi af góðum vörum hjá honum,
þangað til eg fór til Nýu Gíneu.
Bertrand Russel.
Eitt dæmi uih þetta er vísinda-
legt hugarflug, sem menn segja að
sé ekkert annað en draumórar ætl-
aðir unglingum til skemmtunar.
En vér neyðumst nú samt til þess
smám saman að viðurkenna að
þetta sé viturleg hugboð — mikiu
viturlegri en bollaleggingar stjórn-
málamannanna. Vér skulum leggja
fyrir oss þessa spurningu: Hvers
getum vér í alvöru vænzt af geim-
ferðum, sem nýasta tækni hefir nú
gert framkvæmanlegar?
Það er þegar ljóst að hægt er
að senda rákettu til tunglsins, ef
menn halda að það svari kostnaði.
Það er enn eigi víst hvort hægt
er að koma þessari rákettu til jarð-
ar aftur, en ekki er ólíklegt að ráð
finnist til þess áður en langt um
líður.
En þá kemur sú spurning óum-
flýanlega, hvort menn muni geta
lifað á tunglinu. Mér virðist það
alveg augljóst, að um ófyrirsjáan-
lega framtíð verði það ekki unnt
fyrir menn að lifa á tunglinu nema
nokkra daga í mesta lagi.
Þeir yrði að hafa með sér áhöld
til að framleiða andrúmsloft handa
sér, og þeir yrði að vera í ógurleg-
um brynjum, svo að þeir missi ekki
frá sér andrúmsloftið. Þeir yrði að
flytja með sér matvæli og drykk.
Að vísu gæti þeir verið þar nógu
lengi til þess að rejpa „hamar og
sigð“ eða „stars and stripes" á
einhverjum útkulnuðum eldgíg. En
eg hygg að þeir mundu ekki geta
komið meira í verk.
Sama máli er að gegna um aðra
hnetti. Á Marz er ekki andrúms-
loft, eða þá að minnsta kosti af
mjög skornum skammti, og mundi
ekki nægja mönnum fremur en
loftið á tunglinu. Um Venus er
gufuhvolf, en í því eru aðallega
lofttegundir, sem eru banvænar
fyrir menn. Merkúr er alltof heit-
ur, en á hinum jarðstjörnunum allt
of kalt.
Enginn getur um það sagt hverju
vísindin kunna að geta afrekað, en
erfiðleikarnir við landnám á öðr-
um hnöttum eru mörgum sinnum
meiri en að senda rákettur til þess-
ara fjarlægu staða. Eg er hræddur
um að vér verðum að sætta oss við
það enn um nokkrar aldir að jörð-
in sé eini hæfilegi bústaður fyrir
mannlegar verur.
Ef þetta er rétt, sem eg tel ef-
laust, þá kemur mjög alvarleg