Lesbók Morgunblaðsins - 25.05.1958, Blaðsíða 11

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
m
Stsini Guðmundsson, Valdastöðumt
Sögur Jóns í Hvammi
JÓN ÞORLEIFSSON bjó í
Hvammi í Kjós og andaðist þar um
1890. Ekki er mér kunnugt um ætt
hans né uppruna. Áður en hann
fluttist að Hvammi hafði hann bú-
ið á tveimur jörðum, Fellsenda í
Þingvallasveit og Eyum í Kjós.
Man eg vel eftir honum meðan
hann bjó í Hvammi. Hann var tal-
inn greindur maður, nokkuð bráð-
lyndur, en fljótur til sátta og mjög
mannlundaður. Hann var ágætur
nágranni, og stórgjöfuil, ef svo bar
undir.
Jón hafði mikið gaman af að
segja ýmsar sögur, og snérust þær
flestar um hann sjálfan, eða í sam-
bandi við hann. En allt var þetta
græskulaust gaman. Nokkrar sagn
þessu skyni, því að hann breiðist
út með feikna hraða, og hefir lang-
ar rætur, sem fléttast saman og
binda sand og leir svo óhagganlegt
er. —
En landspjöll sjávarins halda
áfram jafnt og þétt á hverri
klukkustund og hverjum degi Sjór-
inn bryður strendur Englands og
ógnar nú jafnvel hinum ágætu
aKurlendum hjá Fenland. Þetta er
áhyggjumál, því að engin örugg
vörn er fundin.
Fram að þessu hefir Bretland
ráðið á höfunum. Það er náttúr-
lega ágætt, en hitt er ekki minna
um vert, að það ráði við sjóinn hjá
sínum eigin ströndum, því að ann-
ars kann að fara svo, að hann ráði
niðurlögum Bretlands
(Úr „Bristol Evening Bost“J
ir hefi eg fest á blað, sem eg heyrði
hafðar eftir honum, þegar eg vai
ungur. Þó mun ýmislegt glatað aí
því tagi. Skulu hér tilfærðar nokkr-
ar sögur hans.
Forustusauður Jóns
Þegar Jón bjó í Fellsenda, átti
hann nokkra sauði, þar á meðal
svartan forustusauð. Um forustu-
hæfileika Svarts, sagði Jón eftir-
farandi sögu:
Eitt sinn snemma vetrar gerði
allmikinn snjó. Var Jón þá ekki
farinn að gefa sauðunum, og voru
þeir úti á Fremrahálsi, sem er
fremsti bær í Kjós. Er töluvert löng
bæarleið þar í milli. Áður en Jói
fór að heiman til þess að sækja
sauðina, mokaði hann upp brunn-
inn á Fellsenda, sem íenntur var í
kaf, en var aðalvatnsbólið þar þá.
Taldi Jón tröppurnar áður en hann
lagði á stað, en þær -eyndust vera
18 ofan að vatni. Segir ekki af ferð-
um .Tóns fyr en hann leggur á stað
aftur frá Fremrahálsi. Þegar hann
kemur nokkuð þar austur fyrir
reyndist snjórinn svo djúpur að
sauðirnir haka ekki sem kallað er.
Hvað haldið þið að Svartur geri
þá? segir Jón er hann sagði frá
þessum atburði. Jú, hann var ekki
aldeilis ráðalaus, frekar en áður
þegar á hann var treyst. Hann
stingur sér undir fönnina og allur
aópurinn á eftir; og auðvitað eg
líka.
En hvar haldið þið að Svartur
komi svo upp? Einmitt í neðstu
tröppu á Fellsenda-brunninum. En
það var sú 18. eins og fyr segir.
Steini Guðmundsson
Járnstykkið
Þegar Jón gróf brunninn á Fells-
enda, fann hann járnbút nokkurn.
Fór hann með hann til Finns á
Meðalfelli, en hann var talinn smið
-ur góður. Var Finnur afi Ellerts,
sem nú býr á Meðalfelli. Bað Jón
Finn að smíða ljá úr járnstykki
þessu, hvað Finnur gerði. Þegar Jón
fór að segja frá þessum undra ljá,
sagði hann: Eg gerði það svona að
brýna. En ekki þurfti eg þess, svo
beit ljárinn vel.
Fóðurtilraumr juns
Jón átti fallegt fé, enda þótt hann
hefði nokkuð annað gjafaiag á því
en almennt gerðist. Þegar fé hans
stóð inni að vetrarlagi, hagaði hann
gjöf þannig, að fyrsta daginn gaf
hann fénu eins mikið og það gat
í sig látið. Annan daginn % gjöf og
þriðja daginn ekkert. Og þannig
endurtók þetta sig.
Lömbin
Eitt sinn að vorlagi missti Jón á
frá nýfæddu lambi. Nú voru góð
ráð dýr. Fann Jón þó fljótt ráð til
&ð halda lífi í lambinu Náði hann
( steindepil og vandi iambið undir
hann og hann mjólkaði á við meðal
tvævetlu.