Lesbók Morgunblaðsins - 25.05.1958, Blaðsíða 15

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
279
Þegar þangað kom tók Cipriani
prófessor þegar eftir því, að þar
voru miklir sorphaugar, þar sem
öllum úrgangi hafði verið fleygt
öld eftir öld. Það hefir jafnan verið
keppikefli fornfræðinga að komast
í slíka sorphauga, því að í þeim
geymast ótal upplýsingar um lifn-
aðarháttu þeirra, er sorphaugana
hafa hlaðið, um mataræði þeirra,
matreiðslu, veiðar o. s. frv.
Cipriani prófessor gróf í einn
slíkan sorphaug, sem var 15 feta
hár og 330 fet að ummáli, og fann
þar margt fróðlegt.
Efst í haugnum voru ýmsir grip*
ir komnir frá Evrópu, sennilega úr
skipum, sem strandað hafa við ey-
arnar. Þar voru tóbakspípur,
flöskubrot, byssukúlur og járnmol-
ar. Þetta náði um sex þumlunga
niður í hauginn og sýnir það, að
haugurinn hefir ekki hækkað nema
um eitt fet seinustu hundrað árin.
Þar fyrir neðan hurfu þessir
gripir alveg, en þar fundust þó
tóbakspípur af annari gerð, búnar
til úr krabbaklóm. Og þessar píp-
ur voru alls staðar í haugnum, al-
veg niður í botn. Sams konar pípur
nota karlar og konur þarna á ey-
unum enn í dag að reykja í þeira
ilmandi blöð, sem þeir finna í
frumskóginum. En haugurinn sýn-
ir, að þeir hafa snemma komizt upp
á að reykja.
Um þrjú fet frá botni haugsins
fundust elztu leirkerabrot, og
sýndu að um það leyti höfðu Ong-
es fyrst komizt upp a að gera leir-
ker. Þar fyrir ofan var haugurinn
tiltölulega laus í sér og mestmegn-
is skeljabrot. En þar fyrir neðan
var allt komið í harða hellu, vegna
þess að þar var mikið af ösku. —
Skeliarnar, sem fundust þar, voru
sýnilega eldbornar og sýna að bá
hafa Onges steikt skelfiskinn þann-
ig, að láta skeljarnar beint á eldinn.
En eftir að þeir fundu upp á því
að gera sér leirker, hafa þeir opn-
að skeljarnar og soðið skelfiskinn
í pottum.
Greftrunarsiðir hafa haldizt
þarna óbreyttir framan úr forn-
eskju. Það er venja að grafa dauð-
an mann inni, undir fleti sínu.
Seinna eru beinin svo tekin upp,
hreinsuð og skreytt. Enn í dag
ganga ekkjur með kjálkana af
manni sínum í festi um hálsinn,
til þess að sýna hve mjög hans er
saknað.
Eins og áður er getið eru Onges
dvergar að vexti, en þeir samsvara
sér mjög vel. Ekki ganga þeir í
fötum, en þó er engu líkara en að
margir þeirra sé klæddir í skraut-
legan klæðnað, því að þeir eru
hörundsflúraðir frá hvirfli til ilja.
Er talsverður listarbragur á þessu
flúri og margir litir bornir í. Lík-
amar manna og kvenna eru alveg
hárlausir, nema á höfðinu, þar vex
um þumlungslangt hár. Sumir raka
höfuð sitt, eða nokkurn hluta þess,
og nota til þess tinnuflísar með
hvössum eggjum.
Mataræði er fábrotið. Þeir hafa
aldrei komizt upp á að rækta neitt.
Kjöt fá þeir að villisvínum sem
munu vera afkomendur svína, er
synt hafa 1 land einhvern tíma frá
strönduðu skipi. Svínin eru nú
skotin með örvum. Annars lifa þeir
á fiski og skelfiski og ætijurtum,
sem þeir finna í skógunum. Ekki
hafa þeir enn lært að kveikja eld.
Eldinn munu þeir upphaflega hafa
handsamað þegar elding kveikti í
timbri, og síðan hafa þeir haldið
honum við. Það er heilög skylda
kvennanna að vaka yfir eldinum
og sjá um að hann deyi aldrei.
GEF MÉR TRÚ
Mér er hvimleitt myrkrið rauða,
mannlegt ráð er ónóg hlíf.
Guð, sem ræður gröf og dauða,
gef mér trúna á annað líf.
(Eirikur Einarsson frá Hæli)
Vinnan búin
ÞAÐ var hérna á árunum að bæar-
stjórnarkosningar fóru fram í smáborg
nokkurri í Tennessee í Bandaríkjun-
um. Þar er mikið af Svertingjum, en
aðeins einn þeirra kaus demókrata. En
nú vildi svo til að demókratar sigruðu,
og þegar nýa bæarstjórnin kom sam-
an, þótti henni svo sem sjálfsagt að
launa Svertingjanum fylgið. Og svo
var sett upp ný stofnun, sem kallaðist
götuhreinsun, en hafði ekki þekkst þar
áður. Tveir menn skyldu ráðnir til þess
-arar stofnunar, forstjóri og starfsmað-
ur. Auðvitað fekk hvítur maður for-
stjórastöðuna, en Svertinginn fekk
hina í viðurkenningarskyni.
Honum þótti vænt um þetta, því að
hann helt, eins og svo margur annar,
að opinberri stöðu fylgdi upphefð og
há laun, en lítil vinna. Samt sem áður
kom hann með skóflu með sér næsta
mánudag, er hann kom til starfa.
En forstjórinn leit allt öðrum aug-
um á það en hann, hverjar skyldur
hann hefði tekið á sig við bæarfélagið.
Hann skipaði honum að hreinsa burt
sorphauga, sem voru á almannafæri.
Og meðan Svertinginn var að því, hafði
forstjórinn uppgötvað marga aðra
slíka sorphauga, sem hann áleit nauð-
synlegt að koma burtu.
Það var því komið undir kvöld er
Svertinginn gat loksins kastað mestu
mæðinni, rétt úr sér og skoðað blöðr-
urnar, sem hann hafði fengið í lófana.
Síðan þerraði hann svitann af enni sér
og mælti við forstjórann:
— Mér þætti gaman að vita hvort
þú hefir ekkert annað að gera en segja
mér fyrir verkum.
— Néi, eg á ekkert annað að gera —
aðeins sjá um að þi' hafir nóg að starfa.
— Úr því að svo er, mælti Sverting-
inn með hægð, þá gleður það þig sjálf-
sagt að vita, að þú hefir ekkert að gera
á morgun.
STÆRÐ NEVTRÓNA
VÍSINDAMENN hjá Stanford-háskól-
anum hafa tilkynnt, að sér hafi tekizt
að mæla stærð nevrónanna, sem eru
ósýnilegar berum augum. Segja þeir að
þær sé svo smáar, að væri þeim raðað
saman, mundi þurfa 10 triljónir þeirra
(10.000.000.000.000) til þess að fylla
þumlung.