Lesbók Morgunblaðsins - 25.05.1958, Blaðsíða 12

276
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Eitt vor, er Jón bjó í Eyum, viðr-
aði heldur illa og var mjög úrfella-
samt. Þó tók út yfir einn dag. Var
Jón á ferli þann dag allan til þess
að huga að lambfénu. Fann hann
mörg lömb illa á sig komin af kulda
og vosbúð. Safnaði Jón þeim undir
peysu sína og helt svo heim. Þegar
Jón fór að tína þau undan peys-
unni töldust þau vera 30 sem hann
hafði bjargað þannig frá bráðum
bana þennan illviðrisdag.
Hvammsklettar
Norðan í Reynivallahálsi eru all-
slæmir klettar, sem kallaðir eru
Hvammsklettar. Komst Jón eitt
sinn í hann krappan, er hann var
að reyna að ná kindum úr þessum
klettum. Var hann svo nauðuglega
staddur, að hann hekk aðeins á litla
fingri. Jón sá að vísu, að hér var
nokkur hætta á ferðum en tók þó
öllu með mestu ró. Þarna festir
hann blund sem snöggvast, en er
hann vaknar, er hann svo styrkur,
að hann gat gengið um klettana
eins og gólfið heima hjá sér. Slíkur
var sálarstyrkur Jóns.
Veðurofsinn í Hvammi
Kunnugum er það vitað, að sér-
staklega er veðrasamt í Hvammi,
og þá helzt í sunnan- og suðaustan-
átt. Eru nokkrai sagnir um það,
sem hafðar eru eftir Jóni. Eitt sinn
sem oftar ætlaði Jón að sækja vatn
Lagði hann á stað með tvær nýar
tréfötur, eins og þá var algengast,
að fötur væru smíðaðar úr tré. Seg-
ir nú ekki af ferðum Jóns, fyr en
á heimleið, og er hann þá með full-
ai föturnar. Kemur þá ein af þess-
um ofsasterku vindkviðum. Skiptir
það engum togum, að Jón tekst á
loft með báðar föturnar, og veit
iiann ekki fyr, en hann er kominn
uppundir sólina. Fer hann þá að
Jælcka aftur smám saman, en þegar
hann keraur niður aftur, er önnur
fatan dottin í stafi, sú, sem að sól-
inni snéri, en hin fleytifull upp á
barma.
Reiðhestur Jóns
í annað sinn fór Jón út til þess
að gefa fé sínu. Átti hann reiðhest
sinn geymdan í húsi þar nærri.
Lætur hann hestinn út, og ætlar
honum að ná sér í vatn á meðan
hann gefur fénu. En þegar hestur-
inn kemur út, kemur ein af þessum
sterku vindkviðum og tekur hún
hestinn umsvifalaust á loft, og varð
hér engum vörnum við komið. Fór
nú Jón í rólegheitum að gefa fénu,
en þegar hann er búinn að því, og
fer að huga að hesti sínum, þá er
hann á sveimi rétt fyrir ofan fjár-
húsburstina. Var Jón með vatns-
grind með sér, eins og þær tíðkuð-
ust í þá daga og eldra fólk þekkti
þá vel. Fer nú Jón með vatnsgrind-
ina upp á fjárhúsmæninn og kræk-
ii henni yfir makka hestsins, og
nær honum þannig niður.
Smiðjubruni
Eitt sinn að sumariagi kviknaði
í smiðju hjá Jóni, en hann var úti
á engum, er þetta bar við. Fólk.
sem heima var, og af næsta bæ,
Hvammsvík, bjargaði því sem
bjargað varð, og var það búið er
Jón kom heim. Varð Jón svo reiður
er hann kom heim, að hann ætlaði
að vaða berfættur inn í eldinn og
varð að leggja hendur á hann. En
þá vantaði nógan arfa til þess að
þekja hann með, eins og hann hafði
verið búinn að biðja konu sína að
gera, þegar hann yrði mikið reiður.
Daginn eftir að þetta var, gaf hann
þeim stórgjafir, sem hjálpuðu við
björgunina. Slíkur var Jón.
Endalok Jóns
Endalok Jóns urðu þau, að hann
dó úr lungnabólgu. Það var á laug-
ardagskveldi, að vetrarlagi, að
hanr kom utan úr heygarði frá því
að láta í kýrmeisana. Var hann þá
blautur og hálfilla til reika, sökum
þess að blautt var úti. Þegar hann
kom inn, var kona hans að strjúka
af gólfi. Mæltist hún til þess að
Jón tæki af sér vosklæði áður en
hann færi inn. Jóni rann í skap,
og fannst þetta óþarfi. Snýr hann
við, fer út í heygarð, og leggst þar
fyrir og liggur þar fram á vöku.
Enn er hann kom inn, var hann
altekinn, hafði þá ofkælzt um
kveldið og var búinn að fá lungna-
bólgu. Andaðist hann eftir fáa daga.
Þannig lauk ævi Jóns.
Ýmsar fleiri sagnir eru víst til
eftir Jóni, en eru nú þegar ekki svo
vel kunnar, að hægt sé að hafa þær
eftir Og verður því ekki fleira til-
fært af því tagi að þessu sinni.
Upp var kveiktur eldur að morgni,
en enginn hélt við glóðinni,
er dó og gleymdist sem dagroðinn
horfni,
dó svo fljótt hjá þjóðinni.
Aldrei verður skýrður né skilinn
sá skaði, að glóðin dvínaði,
glóðin björt ,sem átti þann ylinn,
er olli að byggðum hlýnaði.
Svalt var líf á söndum auðum,
sífellt næddi um skáldið ungt.
Af guðsneistanum gengu dauðum
gálaus samtíð og bölið þungt.
Deyr hinn viðkvæmi garða-gróður,
sem gerast engir til að hlúa.
Eins visnar margur vísir góður,
sem vinahendur ei að búa.
G. S. HAFDAL