Lesbók Morgunblaðsins - 15.03.1959, Blaðsíða 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
133

Grenitoppar ofan við Múlakot í Fljótshlíð. Horft yfir Gunnarshólma og Stóri
Dimon i baksýn. Skyldi Jónas Hallgrímsson hafa séð þetta fyrir þegar hann
orti „Fagur er dalur og fyllist skógi“.
1940, fór að byrja fjörsprettinn,
fylgdist skógræktin vel með undir
forustu nýrra manna. Hún varð í
engu eftirbátur. Síðan hefir skóg-
ræktin með hverju líðandi ári sótt
á. Sú sókn mun áreiðanlega hald-
ast næstu áratugina, því nú er
fullur byr í segl skógræktarinnar,
þar sem almenningur styður hana
sem hjartans mál, með fullri trú
að allt rætist, sem bjartsýnustu
menn hefir dreymt um, og meira
til.
Þetta er nú byggt á staðreynd-
um. Hin nýa skógrækt hefir sann-
að gagn sitt og nytsemi. Á næstu
árum mun þetta sannast enn bet-
ur, svo engin vantrú á þetta mikla
þjóðnytjaverk verður þá lengur til.
Henni er þokað brott.
— ★ —
Eg hefi hér rakið í stórum drátt-
um hvernig skógræktin nýa var
endurvakin, og hvernig þokar á-
fram. Fyrst aðeins sem ljóð eða orð
og hugsjón. Svo eins og staðreynd
í mikilli sigurgöngu. Það þarf ekki
lengur að vitna í Hallormsstað eða
Atlavík til þess að gefa mönnum
trú. Alls staðar, þar sem manns-
höndin hefir hjálpað sézt árangur-
inn; sums staðar meiri, annars
staðar minni. Hefði nokkrum dottið
í hug að mestur hluti Heiðmerkur
yrði vaxinn skóglendi á tíu árum?
Engum. Hinir allra bjartsýnustu
tóku á 30—50 árum. Þá verða mörg
skjólbeztu svæðin í Heiðmörk gró-
in stórskógi.
Sá árangur, sem þegar hefir
náðst í skógræktinni, er heróp til
okkar kynslóðar að herða sóknina.
Gera enn meira og betur. Stækka
verkefnin. Herða sigurhuginn. Við
eygjum ekki lengur sem fjarlægt
takmark að klæða landið skógi.
Því gæti að miklu leyti orðið náð
árið 2000. Strax á næsta áratug fer
nytjaviður að komast í gagnið, og
fjölgar þá og stækkar óðfluga. Eft-
ir ein 20 ár verður skógviður orð-
in tekjulind á stærstu skógsvæð-
unum.
Hinn beini arður verður þó varla'
aðalatriðið í sigri skógræktarinnar
fyrst í stað, heldur hitt, að skóg-
ræktin verður ein bezta og öflug-
asta jarðarbót framtíðarinnar.
Land, sem áður var bert og örfoka,
getur á tiltölulega stuttum tíma
orðið nýtt, frítt og gagnlegt land
með sviphýrum skógarlundum,
sem svo vaxa að mestu sjálfsánir og
fyrirhafnarlítið.
í skógræktinni er ævintýrið þeg-
ar orðið að veruleika. Verkefnið er
hins vegar svo víðfeðma og stórt,
að þar er rúm og þörf fyrir alla
landsbúa, hvern einasta ungan og
gamlan. Hönd í hönd skulum við
ótrauð fylgjast að í sigurgöngu tím-
ans, að fullum sigri skógræktar-
innar. Þá munum við sjá og reyna
sannleikann í skáldsýn Hannesar
Hafsteins; að menningin vex í
lundi nýrra skóga.
Arngr. Fr. Bjarnason.
Málmar
á sjávarbotni
FYRIR hér um bil 75 árum fundu
menn einkennilega hnöttótta steina á
sjávarbotni. Vísindamenn kalla þá
köggla (nodules). Þessir steinar eru
dökkbrúnir að lit og hafa myndazt
þannig, að allskonar málmefni úr sjón-
um hafa hlaðizt utan á eldfjallaglerj-
ung, leirmola og jafnvel hákarlstennur,
sem liggja á sjávarbotni. Rannsókn
hefir farið fram á slíkum smáhnull-
ungum, sem slæddir hafa verið upp á
sunnanverðu Kyrrahafi, og reyndust
vera í þeim 25% mangan, 15% járn og
auk þess nikkel, kopar, kobalt og ýms-
ir sjaldgæfir málmar.
Talið er að svo mikið sé af þessum
kögglum sums staðar á sjávarbotni, að
af hverri fersjómílu væri hægt að fá
málma, er væri 1.500.000 dollara virði.
Staðið hefir á því, að menn hafa ekki
fundið heppilegar aðferðir til þess að
vinna málmana úr hnullungunum, en
eftir því sem vísindamenn við háskól-
ann í Kaliforníu segja nú, þá er sá
vandi leystúr. Má því búast við því að
innan skamms verði farið að slæða upp
bessa málmhnullunga í stórum stíl.