Lesbók Morgunblaðsins - 17.05.1959, Page 12

260
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
upp úr kristinnrétti eða öðrum
hégóma kristinna manna, kom
honum þó þessi afstaða Kjalvarar
vel. — Þegar Oddur Hallkelsson á
Kiðjabergi, Mosfellingur og frændi
Gizurar hvíta og Geirs goða í Hlíð,
bað Hallgerðar Oddsdóttur til
handa Hallbirni syni sínum, var
hún honum föstnuð.
En áður þessar festar færu fram,
hafði Hallgerður fengið spurnir af
því, hvað í vændum væri „og knú-
ið Snæbjörn til að heita sér því, að
nema sig á brott og sigla með sig
af landinu“. Þetta eru áætlanir
skáldsins. Hann lætur og ráðagerð
þeirra vera þá, að nema Gunn-
bjarnarsker. Þau gerðu sér í hug-
arlund, að undir hinum bröttu
tindum er sáust upp úr sænum í
mikilli fjarlægð, hlytu að vera
grænar hlíðar og undirlendi. Þetta
kölluðu þau í framtíðaráætlunum
sínum kveldroðaland. En ógern-
ingur var að fara þessa för undir
veturinn. Þetta varð að bíða næsta
sumars.
Brúðkaup Hallbjarnar Oddsson-
ar og Hallgerðar Tungu-Oddsdótt-
ur stóð að Breiðabólsstað um
haustið. Hallgerður fær því til
vegar komið, að þau voru með föð-
ur hennar hinn næsta vetur. „Ó-
ástúðlegt var með þeim hjónum“.
Og dregur skáldið ekki dul á, að
Hallbirni hafi orðið ljóst, hvað olli
því, að hann fékk enga blíðu af
konu sinni. Þá segir Landnáma svo
frá:
„Hallbjörn bjó för sína um vorið að
fardögum; en er hann var að búnaði,
fór Oddur frá húsi til laugar í Reykja-
holt; þar voru sauðahús hans; vildi
hann eigi vera við, er Hallbjörn færi,
því að hann grunaði, hvort Hallgerður
mundi fara vilja með honum. Oddur
hafði jafnan bætt um með þeim. Þá
er Hallbjörn hafði lagt á hesta þeirra,
gekk hann til dyngju, og sat Hallgerð-
ur á palli og kemdi sér; hárið féll um
alla hana og niður á gólfið; hún hefir
kvenna best verið hærð á Islandi með
Hallgerði langbrók. Hallbjörn bað
hana upp standa og fara; hún sat og
þagði; þá tók hann til hennar, og lyft-
ist hún ekki; þrisvar fór svo; Hallbjörn
nam staðar fyrir henni og kvað:
Ölkarma lætr arman
eik, firrumk þat, leika,
Lofn fyrir lesnis stafni
línbörvar mik sínum:
Bíða mun ek af brúði
(böl görir mik fölvan;
snertr mér harmr í hjarta
hrót) aldrigi bótir.
Eftir það snarar hann hárit um hönd
sér og vildi kippa henni af pallinum,
en hon sat ok veikst ekki. Eftir það
brá hann sverði og hjó af henni höfuð-
ið; gekk þá út og reið í brott.
Tungu-Oddur lét segja Snæbirni
þessi tíðindi. Snæbjörn reið eftir þeim
við tólfta mann. Þeir náðu þeim Hall-
birni „við hæðir þær, er síðan heita
Hallbjarnarvörður; þeir Hallbjörn
fóru á hæðina og vörðust það&i. Þar
fellu 3 menn af Snæbirni og báðir
förunautar Hallbjarnar. Snæbjörn hjó
þá fót af Hallbirni í ristarlið; þá
hnekkti hann á hina syðri hæðina og
vó þar tvo menn af Snæbirni, og þar
fell Hallbjörn".
Eigi sést, að nokkur málatilbún-
aður hafi verið hafður fram á
hendur Snæbirni eða öðrum eftir
víg Hallbjörns, enda ekki þess að
vænta, þar sem hann hafði vegið
sér til óhelgi og auk þess unnið
hið versta níðingsverk.
Þessir atburðir breyttu ekki
þeirri ætlun Snæbjarnar, að leita
Gunnbjarnarskerja og nema þau.
Fráleitt voru þeir heldur til þess
fallnir, og sennilega hefir Snæ-
björn verið búinn að ráða marga
menn á skipið til þessarar farar.
Skip það, sem Snæbjörn átti í
Grímsárási, segir Landnáma,
„kaupir hálft Hrólfur hinn rauð-
sendski; þeir voru XII hvárir. Með
Snæbirni voru þeir Þorkell og
Sumarliði synir Þorgeirs rauðs,
Einarssonar Stafhyltings. Snæ-
björn tók við Þoroddi úr Þingnesi
fóstra sínum og konu hans; en
Hrólfur tók við Styrbirni; er þetta
kvað eftir draum sinn:
Bana sé eg okkam
beggja tveggja
allt ömurlegt
útnorður í haf,
frost og kulda
feikn hverskonar;
veit eg af slíku
Snæbjörn veginn.
Orðin „okkarn beggja“ virðast
eiga við Styrbjörn og Hrólf, og
vísan vera kveðin til Hrólfs. Vísan
virðist hvorki vera kveðin heima
á íslandi né á Grænlandi, heldur
eftir harða drauma Styrbjarnar á
leiðinni til Grænlands. Að Snæ-
björn tekur fósturforeldra sína,
aldurhnigna, með sér, bendir á, að
hann ætli að nema land á Gunn-
bjarnarskerjum og setjast þar að.
Nú er vissulega mál til komið,
að skáldið sjálft fái orðið, enda
hefst nú hin heimssögulega sigling
og fundur fyrsta landsins 1 Vestur-
heimi:
„í lok þess mánaðar, er sólmánuður
nefnist, sigldi Snæbjörn galti frá Vest-
fjörðum útnorður í haf. Hann fór i
landaleitan. Ferðin var löngu ráðin. En
sökum þess, að Galti vissi eigi ráða-
brugg örlaganornanna, drógst ferðin
lengur en hann hafði ætlað, og varð
nokkuð á annan veg, en hann hafði
fyrirhugað. Þannig siglum við öll til
okkar kveldroðalands.
Vel fór á með þeim Hrólfi. Þeir
höfðu ráðið á skipið jafnmargt manna
og voru við tólfta mann hvor. Var
þetta hið fríðasta lið, hraustir og djarf-
ir ungir menn, fullir eftirvæntingar og
forvitnaði mjög að kanna veröldina.
Þetta voru niðjar herskárra heiðingja,
víkinganna úr Suðureyjum, blandaðir
Piktum og listelskum Keltum. Rangt
er að kalla þá Norðmenn, og eigi geta
þeir kallast Skotar né írar, heldur að-
eins íslendingar, brot af nýrri þjóð,
sem á íslandi hafði skapazt. Og á ís-
landi voru þeir fæddir og uppaldir. Is-
lenzkir menn voru þetta með kostum
og göllum margra kynþátta.
Snæbjörn galti stóð við stýrið og
hafði blásandi byr af suðaustri. Hann
sigldi út frá Djúpi, og miðaði stefnu
sína við afstöðu nokkurra fjalla á
Vestfjörðum norðanverðum, til þeirrar
áttar, er Gunnbjarnarsker voru, þegar
þau sáust þaðan..,.