Lesbók Morgunblaðsins - 28.02.1960, Qupperneq 15

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
115
á 14 ára telpu í sjúkrahúsi í Los
Angeles. Læknirinn, dr Milton J.
Marmer, dáleiddi sjúklinginn
nokkrum dögum áður, til þess að
vera viss um að hægt væri að koma
henni í djúpan dásvefn. Svo dá-
leiddi hann hana aftur, áður en
uppskurðurinn hófst, og til vonar
og vara gaf hann henni örlítið af
deyfilyfi, svo sem tíunda hluta þess
sem venjulegt er. Uppskurðurinn
var vandasamur og hættulegur og
stóð í fimm klukkustundir. Ein-
hvern tíma meðan á þessu stóð,
vildi Marmer fá að vita hvort
hann hefði fullkomið vald yfir
sjúklingnum. Hann sagði: „Heyr-
irðu til mín?“ Og sjúklingurinn
kinkaði kolli og opnaði augun. Svo
skipaði hann henni að sofa, og hún
svaf þar til aðgerðinni var lokið.
Dáleiðsla hefir komið að miklu
gagni þar sem brunasjúklingar
eiga í hlut. Skifta þarf um um-
búðir á þeim daglega, en það er
svo sársaukafullt, að sjúklingarnir
þola það ekki nema þeim sé gefinn
vænn skammtur af deyfilyfi. Þessu
fylgir aftur sú hætta, að þeir venj-
ist á deyfilyf. Nú eru þessir sjúkl-
ingar dáleiddir þegar skift er um
umbúðir, og þeir finna ekkert til.
Læknar hafa og tekið eftir því, að
sár þeirra gróa betur, ef dáleiðslu
er beitt. Sjúklingur einn, sem var
svo aðframkominn, að hann hafði
alveg misst matarlyst og var að
veslast upp, var dáleiddur og hon-
um sagt að hann yrði mjög hungr-
aður er hann vaknaði. Árangurinn
varð sá, að hann heimtaði mat sinn
og át síðan reglulega, en við það
fóru sárin að gróa og hann var
albata þremur mánuðum seinna.
Dáleiðsla er notuð til að lina
þjáningar við barnsburð, beinbrot
og tanndrátt. Hún er einnig notuð
til þess að venja menn af reyking-
um. En þar er þó sá hængur á, að
áhrif hennar endast ekki nema
vissan tíma, og ef dáleiðing er
margendurtekin, fara áhrif dá-
valdsins yfir sjúklingnum sí-
minnkandi.
— ★ —
Ýmsir dáleiðendur, sem hafa
ekki læknisþekkingu og þekkja
ekkert til sálfræði, hafa unnið ó-
gagn með dáleiðslum sínum.
Fyrir eitthvað þremur árum
kom út í Bandaríkjunum bók, sem
hét „The Search for Bridey
Murphy“. Hún var rituð af dáleið-
anda og var frásögn ungrar írskrar
stúlku um fyrra tilverustig sitt hér
á jörð. Bókin átti að vera áróður
fyrir kenningunni um endurholdg-
un, og hún rann út. En hún leictdi
líka til þess, að hópar manna hing-
að og þangað stofnuðu til dáleiðslu-
funda, og þar komu fram hinar
furðulegustu „endurminningar'*
manna frá fyrri tilvist hér á jörð.
Læknum og sálfræðingum var illa
við þetta, því að þeir óttuðust að
það mundi koma óorði á dáleiðsl-
una.
— ★ —
Þrátt fyrir langa reynslu og at-
huganir, vita menn þó enn heldur
lítið um dáleiðslu, og eru enn
engu nær um hvers eðlis hún er.
Það eitt vita menn, að þarna er
um að ræða sérstakan kraft, og að
hann getur verið furðu öflugur.
Upphaflega var haldið að dá-
leiðslan næði aðeins til manna, en
nú hefir komið í ljós að hægt er að
dáleiða flest dýr, sem hafa fjölþætt
taugakerfi. Menn komust að því af
tilviljun, að hægt er að dáleiða
hænur á þann hátt, að leggja þær
flatar á fjöl og draga feitt krítar-
stryk beint fram af nefinu á þeim.
Þá er það og alkunnur leikur, að
dáleiða kanínur á þann hátt, að
leggja þær á bakið og strjúka svo
kviðinn á þeim. Með þessu móti
má svæfa þær svo djúpu dái, að
þær finni ekkert til og bregði sér
ekki við þótt þær sé ristar á hol.
Einnig er hægt að dáleiða fljóta-
krabba, ketti, hunda og apa.
Þetta bendir til þess að dáleiðsl-
an standi að nokkru leyti í sam-
bandi við taugakerfið, og að starf-
semi heilans sé þá beint í eina sér-
staka átt. Þó er þetta engin skýr-
ing, enn sem komið er, og eigi
lausn á því hvernig á því stendur
að dáleiddir menn verða alveg á
valdi dávaldsins. Hin líkamlegu
áhrif geta verið hin sömu hjá dýr-
um og mönnum, en auk þess virð-
ist dáleiddur maður verða samsála
við dávaldinn. Hugsanir dávalds-
ins koma fram í huga hins dá-
leidda og verða þar allsráðandi.
Hvað sem dávaldurinn lætur sér
til hugar koma, verður að raun-
veruleika í hug hins dáleidda. Er
þá komið að því, sem dr. Helgi
Pjeturss helt fram, að dáleiðsla
væri afbrigði nokkurt vanalegs
svefns.
Fordœmi
foreldra
BANDARÍSKA krabbameinsfélagið
lætur fara fram athuganir á reyking-
um unglinga, til þess að reyna að fá
úr því skorið, hvort reykingar muni
valda krabbameini í lungum En í sam-
bandi við það hefir ýmislegt annað
komið í ljós.
í Portland í Oregeon var tekin
skýrsla af 21.980 nemendum í skólum,
og kom þá í ljós, að fjórði hver piltur
og áttunda hver stúlka reyktu dag-
lega. Að langmestu leyti voru þessir
unglingar komnir frá heimilum, þar
sem foreldrarnir reyktu. Þeir, sem ekki
reyktu, voru að mestu komnir frá
heimilum þar sem hvorugt foreldr-
anna reykti.
Við nánari athugun kom í ljós, að
strákarnir höfðu tekið upp á því að
reykja til þess að líkjast pabba sínum,
en stelpurnar til þess að líkjast
mömmu sinni.