Lesbók Morgunblaðsins - 08.12.1963, Blaðsíða 11

- SIGGI SIXPENSARI -
— Þú lig-gur þarna og lætur þig dreyma, bíður bara eftir því að þér sé sinnt. Þú veizt ekkert
um það, sem gerist í lieiminum!
— Víst veit ég hvaS gerist í heiminum. Ég 'skil bara ekkert af því!
A erlendum bókamarkadi
Weltburgetum und Nationalstaat.
Fr. Meinecke. Múnchen: Olden-
burg 1963. (Werke, Band V.).
Síðasta bindið í ritsafni eins
Iremsta sagnfræðings þjóðverja.
Weltgeschichte der Gegenwart. Felix
von Schroeder. 2 Bande. Bern:
Francke 1962.
tetta er nokkurskonar framhald á
,3istoria Mundi“, þægileg handbók.
Italian Sketches. Maurice Rowdon.
Gollanz, 21s. 1963.
Höfundurinn hefur búið á Ítalíu,
Fyrstu frímerkin, sem gef
in eru út í tilefni af Olym-
piuleikjunum, sem haldnir
verða í Tokio á næsta ári,
eru þegar komin út. Gera
má ráð fyrir að í vetur og
næsta vor verði gefið út all
mikið af Olympiufrímerkj-
um.
En það er ekki nóg að
hugsa um óútkomin frímerki
Nú fer að verða hver síðast
ur að ná í mörg eldri Olym
piufrímerki á skaplegu ver-
ði og þá sérstaklega þau,
sem gefin voru út í sam-
bandi við leikina í Róm
1960 Meðal hinna beztu
eru talin þau grísku og ítöl-
sku og ekki má heldur gley
ma settinu, sem San Mar-
ino gaf út, öll þessi frímerki
eru enn fáanleg á viðráðan-
legu verði, en gert er ráð
fyrir að þau hækki fljót-
lega úr þessu.
og dregur upp myndir úr daglegu
lífi þjóðarinnar, minnir aðeins á
ferðalýsingar D. H. Lawrence.
Land of Tempest. Travels in Pata-
gonía. Eric Shipton. Hodder &
Stoughton, 25s. 1963.
Ferðabók um Patagóníu, rituð af
frægum fjallamanni og ferðalang.
The Discovery of Australia. Andrew
Sharp. Oxf. Univ. Press, 50s. 1963.
Höfundur álitur að Ástralía hafi
fyrt fundizt 1606, og að það hafi
verið hollenzkir sæfarar á skipinu
Duyfken. Landnámssaga Ástralíu er
Þann 5. nóvember verða
gefin út fimm ný norsk frí-
merki.' Verðgildi: 30, 55 og
85 aurar, með mynd af fiski
og kornaxi og 65 og 80 aur-
ar með mynd af gamalli
norskri kirkju. Frímerkin
eru teiknuð af professor
Arne Holm, þeim sama, sem
teiknaði Evrópumerkin í ár.
síðan rakin fram á miðja 19. öld.
Ágætt rit.
The International Who’s Who 1963
—’64. Europa Publ. Ltd. £ 6.10s.
Nauðsynleg handbók.
Merchants Make History. Ernst
Samhaber. Harrap, 30s. 1963.
Læsileg bók. Saga verzlunar frá
dögum föníka fram á okkar daga.
Seíect Letters of Voltairc. Transl.
and ed by Theodore Bestman. Nel-
son, 30s. 1963.
Voltaire lét eftir sig um 20.000 bréf,
úrval þeirra er að finna í þessari
bók.
The Rise of the West. William H.
McNeill. London Office, 6A Bed-
ford Square W.C. 1.
Höf. setur fram skoðanir andstæðar
Toynbee og Spengler, bókin er &40
síður með 300 myndum. Athyglis-
verð bók.
Europáische Wandteppiche. Dora
Heinz. Braunschweig: Klinkhardt &
Biermann 1963.
Samanburður á veggteppum og mál-
verkum. Aðaláherzlan lögð á verk
þeirra, sem gerðu frumuppdrættina,
málara og teiknara.
Das Buch der heiligen Gesánge der
Ostkirche. E. Benz, H. Thurn u. C.
Floros. Hamburg: Furche-Verl.
1962.
Safn sálma og bæna austur róm-
verzku kirkjunnar í þýzkri þýð-
ingu, bókinni fylgir hljómplata með
upptökum af grískum og rússnesk-
um sálma- og bænasöng.
II. C. Andersens Köbenliavn. R.
Broby-Johansen. Gyldendal 1963.
Bækur R. Broby-Johansen um
Kaupmannahöfn eru mjög vin-
sælar, og þessi bók verður það einn-
ig. Hann fylgist með gamla mann-
inum um borgina í þessari bók.
Ægyptisk Kunst. A & B. Forman.
Fremad 1963.
Listaverkamyndir úr Kairo safninu,
sem er fullkomnast safn í egypskri
list í heimi.
Jóhann Hannesson:
ÞANKARÚNIR
HOMO VERUS
Otrúlegt, en þó satt, fyrirsögnin þýðir sannur maður. Ætla
mætti af blöðum vorum, útvarpi og samtölum manna á
meðal að önnur mál stæðu hjarta manna nær: „Hver skyldi
vera hinn snjallasti svindlari? Hver skyldi ná mestu af náunga
sínum fyrir ekki neitt án þess að flækjast í neti laganna? Og
hvernig verða þær listir lærðar?“
Einn og einn maður spyr þó um sannleikann. Til eru þeir,
sem vilja verða sannir menn ef takast mætti án ófriðar við
lygina og svindlið. Ekki ætti að þurfa að segja oss hvað sann-
leikur er — til hvers er öll vor menntun? Fræðsla vor hvílir á
sannleikshugtaki, hinu intellektrúalistiska, þar sem sannleikur-
inn er-sama sem adequatio rei et intellectus. Sá sem ekki stenzt
þær kröfur — með hæfilegum afslætti, stenzt ekki próf. Minna
má á önnur sannleikshugtök, svo sem vísindanna (scientiae)
lífsvizkunnar eða spekinnar (sapientiae), hið pathetiska sann-
leikshugtak, hið díalektiska, og síðast en ekki sízt, abstract-
sannleikann, svo félegur sem hann er.
Nú gerir það engann að sönnum manni að glíma hugrænt
við þessi hugtök án tillits til staðar, stundar og eigin stöðu í
heiminum. Menn geta verið á leiðinni til að verða sannir menn
án þess að gera sér vitsmunalega grein fyrir þeim! Þeir geta
verið í samræmi við þá lífsáætlun, sem leiðir þá inn í sann-
leikann, þótt þeir séu ekki lærðir í þekkingarfræði.
rrtvennt er erfitt að færa sönnur sönnur á: Annað er sannleik-
■■■ ur sé til, hitt að sannleikur sé lygi æðri. Hið fyrra vita þeir,
sem lesið hafa Nietzsche og skylda höfunda, hið siðara kannast
allir við, sem fylgjast með pólitík og vita af hve mikilli snilld
saman má tvinna sönnu og ósönnu eftir því sem á við lýð, sem
spyr eftir þægindum og ánægju, en lætur æðri verðmæti lönd
og leið. Svo vel vaxin, prúðbúin og ilmandi er einatt lygin að
menn lifa glaðir í hennar ríki og undir hennar valdi og vilja
þaðan hvergi fara. Að taka lífslygina frá tækifærissinnuðum
elskhugum hennar er að taka frá þeim hamingju þeirra, undir-
stöðu tilverunnar og jafnvel lífið sjálft, sbr. Ibsen. Geri nú
einhver þetta í þjónustu sannleikans, þá verður bæði þjónninn
— og enn meir þó sannleikurinn — ægilegur og fráhrindandi,
enda stendur oss ótti af honum, og þessi ótti veldur því að
menn hverfa aftur og aftur frá því að leggja upp í þá erfiðu
göngu, sem leiðir þá inn í sannleikann.
Er þá nokkurt vit í að lðita sannleikans þegar lygin hefir
upp á að bjóða unaðssemdalíf í veröldinni með sætleik og þægi-
legum ilm ásamt ægilegu valdi og mikilli mælsku? Og hins
vegar stendur sannleikurinn hár og fjarlægur, harður og frá-
hrindandi — og að því er virðist, jafnvel drembilegur, þar sem
lygin er hvers manns hugljúfi.
¥¥ér ber að hugleiða reynslu margra manna: Skyndilega hefir
lygin afhjúpað sig sem „Satans táldræg sjónhverfing" og
allur yndisleikur hennar orðið að engu. Hins vegar lifum vér
af sólinni, þótt hún sé hátt uppi, heit og fjarlæg, og það jafnt
þótt vér séum ekki sjálfir neinar sólir. í sögu mannkynsins er
greint frá einum sönnum manni — og mörgum, sem að mark-
inu stefndu og ætla má að hafi náð því. Hinn eini sanni sagði
ekki abstract: Sannleikurinn mun gjöra yður frjálsan, heldur
concret: Ef þér standið stöðugir í orði mínu, þá eruð þér sann-
arlega lærisveinar mínir og munuð þekkja sannleikann, og
sannleikurinn mun gjöra yður frjálsa. Með þessu er boðið upp
á tilraun (ekki töfraformúlu) til þess að tileinka sér sérstaka
gerð þekkingar, samfélagsþekkingu, sem gerir þá kröfu til
mannsins að hann standi stöðugur í henni, og það verður að-
eins gert með því að velja. Milli hvers ber hér að velja? Milli
lyginnar annars vegar og hins vegar trúmennsku við sannleik-
ann í kærleikanum. Hin síðari leið mun gera menn fljálsa og
sanna menn.
K. S. Stanislavsky (1863-1963). Mos-
cow 1963.
Bók hclguð hundrað ára afmæli
þessa fræga rússneska leikara. í
henni er að finna samsafn minninga
um S., bréf, greinar og sögur um
hann og ágætt myndasafn, margir
frægir listamenn rússneskir eiga
hlut að bókinni.
33. tölublað 1963,
LESBÖK MORGUNBLAÐSINS H