Lesbók Morgunblaðsins - 08.08.1965, Side 3

Lesbók Morgunblaðsins - 08.08.1965, Side 3
Gyðingabarn Eftir Sholom Asch — - - - - — - """ Sholom Asch (1880—1959), sem var pólskur Gyðingur, hóf rithöf- undarferil sinn með því að skrifa á hebresku, en hætti því fljótlega og skrifaði síðan flest rit sín á hinu evrópska Gyðingamáli, jidd- ísku. Auk smásagna og langra skáld- sagna skrifaði hann mörg leik- rit. Ýmis höfuðrit hans hafa verið þýdd á mörg tungumál, m.a. á ensku og dönsku. Hann settist að í Bandaríkjunum árið 1909. 1V1 óðirin kom út úr herbergi brúð- arinnar og leit hvössum augum á mann sinn, sem sat við borðið, að nýlokinni máltíð, og hnoðaði litlar kúlur úr brauð- xnolum, áður en hann las borðbænina. „Far þú og talaðu við hana. Ég er alveg uppgefin!“ „Jæja, svo Rochel-Leon hefur alið börn sín þannig upp, að hún ræður ekkert við þau! Hvað er að heyra þetta! Fólk mun benda á þig og hlæja að þér . . Þú ert búin að vera og átt þér ekki uppreisnar von!“ „Ég búin að vera! Það ert þú, sem ert búinn að vera! Mín börn, sagðirðu? Eru þau ekki líka þín börn? Hefðir þú ekki getað verið heima endrum og eins og hjálpað mér til að ala þau upp, í stað jþess að flækjast einhvers staðar úti . ., hamingjan má vita hvar og með hverj- um! “ „Rochel, Rochel, hvað er eiginlega að þér, að þú skulir fara að skattyrðast við mig núna? Fjölskylda brúðgumans get- ur komið þá og þegar.“ „En hvað ætlastu til að ég geri, Moishehle, ha! í guðs bænum! Farðu inn til hennar! Við verðum til athlægis!" Húsbóndinn stóð upp frá borðinu og fór inn í herbergi dóttur sinnar. Móðir- in fór á eftir honum. Á litla sófanum, sem stóð við gluggann, sat ung stúlka, á að gizka átján ára gömul, o.g hélt höndunum fyrir andlitinu. Þykkt, svart hár hennar lék í lausum lokkum um handleggi hennar og huldi þá að mestu. Hún var auðsjáanlega að gráta, því brjóst hennar gekk upp og ofan af ekka, eins og öldur á stórsjó. Á rúminu andspænis lá hvíti silkibrúðarkjóllinn, tjaldvígslu-klæðnaðurinn* ásamt svört- um samkunduhúss-búningi, úr silki og morgunkjóll úr svörtu efni. Skradd- arinn, sem hafði tekið að sér að sauma allan fatnað handa hinni ungu brúði, hafði • skömmu áður komið með þetta. Út við dyrnar stóð kona með svarta blæju fyrir andliti og hélt á öskjum með hárkollum. „Channehle! Það getur ekki verið, að þú ætlar að gera mér þetta til skammar! Ætlir að gera mig að umtalsefni og skot- spæni allrar borgarinnar?“, sagði faðir hennar. Brúðurin þagði. „Líttu á mig, dóttir mín! Þér finnst ofur eðlilegt ' að Genendel, dóttir Freindels, beri hárkollu, en að dóttir Moisheh Groiss geri það, gegnir öðru máli? Er ekki svo?“ „Og þó hefur Genendel Freindel ástæðu til að líta stærra á sig en þú. * Það er gyðinglegur siður að gifta sig í tjaldi. Tjaldið er tákn væntanlegs heimilis brúðhjónanna. (Þýð.). Fimm daprir stafir Eftir Jón Yngva Á jörðum lifa mannverur og deyja alla daga sína og allar nætur sínar og deyja stöðugt þar til þær að lokum deyja. Á krossgötum standa únglíngar og haldast í hendur vegna ástar sem skortir þrek til að opna augun nema til hálfs. Á blómum sofa vængjuð smádýr og dreymir í veröld þar sem eingar kóngulær er að hræðast. Á torgum sitja gamlíngjar og gráta æsku sína og laungu horfnar vonir að eignast hamíngju til að minnast. Á himnum sýngja einglar og leika á hörpur þeirra sem eittsinn var ætlað að frelsa heiminn undan oki þessara döprU stafa. Flún hefur hlotið meiri menntun en þú og fær meiri heimanmund", skaut móðir- in inn í, Brúðurin svaraði engu. „Dóttir mín, hugsaðu um, hversu mikið erfiði og fé það hefur kostað okk- ur að undirbúa brúðkaup þitt, svo að það geti orðið okkur til ánægju. Og nú ætlar þú að eyðileggja það allt fyrir okkur? Og í guðanna bænum, hugsaðu líka um það, hvernig fer fyrir sjálfri þér! Við verðum útskúfuð og ungi mað- urinn mun hlaupast á brott frá þér, heim til sín!“ „Vertu nú ekki heimsk“, sagði móðir- in, tók hárkollu úr einni öskjunni, sem konan við dyrnar hélt á, og gekk til dottur sinnar. „Mátuðu nú þessa hár- kollu, hún er alveg eins á litinn og hár- iö á þér,“ og hún lét þetta ókunna hár á höfuð dóttur sinnar. Unga stúlkan fann þunga hárkollunn- ar á höfði sér. Hún tók hendinni upp í hárið, og við fingur hennar strukust ekki aðeins hennar eigin mjúku, svölu, liiandi lokkar, heldur einnig framandi, dautt hár hárkollunnar, strítt og kalt, og spurningu laust niður í huga hennar: Hver veit hvar höfuðið, sem þetta hár óx á, er nú niðurkomið? Hrollur fór um hana, eins og hún hefði snert ein- hvern óþverra. Hún greip hárkolluna at höfði sér, fleygði henni á gólfið og flýtti sér út úr herberginu. Faðir og móðir stpðu og störðu ótta- slegin hvort á annað. Daginn eftir hjónavígsluna fór móðir brúðgumans snemma á fætur. Hún lagði af stað til þess að skrýða brúðina fyrir „morgunverðinn", og hélt á stórum skærum, hárkollu og hettu, sem hún hafði komið með heimanað frá sér, og ætlaði að gefa brúðinni. En tengdamamma komst ekki inn í herbergið til brúðarinnar, því að hún hafði læst að sér og vildi ekki hleypa neinum inn til sín. Móðir brúðgumans hljóp þá til baka og hrópaði hástöfum á eiginmann sinn sér til aðstoðar . . En hann, ásamt tylft frænda og mága, var enn í fasta svefni eftir öll hátíðahöldin kvöldið áður. Hún fór því og leitaði uppi brúðgumann, átján ára ungling, með móðurmjólkina enn á vörunum, svo að segja, og fann hann klæddan silkikyrtli og loðhúfu, þar sem hann ráfaði fram og aftur í herberginu ráðþrota og niðurlútur, eins og hann skammaðist sín fyrir að láta nokkurn mann sjá sig. Loks sneri hún sér til móður brúð- arinnar, og þær tvær fóru saman inn til hennar, eftir að hafa hjálpazt að við að brjóta upp hurðina. „Hversvegna lokarðu þig inni, dóttir mín góð? Þú þarft ekki að fyrirverða þig fyrir neitt“. „Hjónaband er gyðingleg stofnun!“ sagði móðir brúðgumans og kyssti vænt- anlega tengdadóttur sína á báðar kinnar. Unga stúlkan svaraði engu. „Tengdamóðir þín er að færa þér hár- kollu og hettu til að nota í skrúðgöng- unni til samkunduhússins", sagði móðir hennar. Hljómsveitin var byrjuð að leika morgunsönginn, „Góðan daginn“, í næsta herbergi. „Komdu nú, Kallehshi, Kalleh-leben, elskan mín. Gestirnir eru þegar farnir að koma“. Móðir brúðgumans greip í flétturnar tii þess að rekja þær sundur. Brúðurin hallaði höfðinu frá henni og lét fallast um háls móður sinnar. „Ég get það ekki, elsku mamma min! Hjarta mitt þolir það ekki, ástar bezta mamma mín!“ Hún hélt báðum höndum um hárið til þess að verja það fyrir skærum tengdamóðurinnar. „Ó, í guðs almáttugs bænum, elsku góða dóttir mín“, bað móðirin. „I öðrum heimi verður þér kastað í logandi eldstrauma, ef þú heldur áfram að hegða þér svona. Trúlaus kona, sem Framhald á bls. 12 26. tbl. 1965 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 3

x

Lesbók Morgunblaðsins

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.